ارزیابی تغییرات پوشش اراضی شهر ملایر با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیست و دوم، شماره یازده، بهمن ماه 99

ارزیابی تغییرات پوشش اراضی شهر ملایر با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین

محمدجواد امیری[1]^*

mjamiri@ut.ac.ir

افسانه عسگری پور[2]

محمود ذوقی[3]

چکیده

زمینه و هدف: با توجه به آثار منفی ناشی از استفاده نامناسب از سرزمین و تغییر کاربری اراضی، آگاهی و شناخت روند تغییرپذیری، در ارزیابی آثار محیط زیستی ناشی از توسعه به منظور طرح ریزی و مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. این مطالعه به منظور بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در شهر ملایر انجام شد. شهر ملایر به دلیل عوامل گوناگون مانند افزایش جمعیت، نوسازی محلات گسترش حومه نشینی و... دچار تغییراتی در پوشش اراضی شده است و عوامل وابسته به جمعیت و سیاست های مدیران از جمله موثر ترین آن ها هستند.

روش بررسی: به منظور تهیه نقشه های پوشش سرزمین و تحلیل تغییرات، از تصاویر ماهواره ای لندست در فاصله زمانی بین 2000 تا 2014 استفاده شدو از سنجه های مساحت کلاس، تعداد لکه، تراکم لکه، بزرگ‌ترین لکه و شکل منظراستفاده شد.

یافته ها: تجزیه و تحلیل سنجه های سیمای سرزمین بیان‌گر جایگزینی گسترده زمین باز در منطقه با مناطق سبز و ساخته شده بوده است. به گونه ای که جمع کل مساحت فضاهای سبز از حدود 396/8775 هکتار در سال 2000 به حدود 740/7900 هکتار در سال 2014 رسیده است و میزان افزایش آن حدود دو برابر بوده است. همچنین میزان اراضی باز نیز از حدود 1400/823 هکتار در سال 2000 به حدود 1400/467 هکتار در سال 2014 رسیده است و نشان دهنده کاهش 50 درصدی آن است و اراضی ساخته شده نیز دارای افزایش حدود 12 هکتاری می باشند. میزان افزایش تعداد لکه ها نیز بیش از دو برابر بوده است که نشان از ریزدانگی سیمای سرزمین در منطقه دارد.

بحث و نتیجه گیری: نتایج نهایی نشان می دهد که تغییرات فضای سبز روند رو به بهبودی را پشت سر گذاشته که این امر می‌تواند ناشی از تمرکز مدیریت شهر بر روی مقوله ارتقا فضای سبز در شهر ملایر باشد، البته توصیه می شود که برای دست‌یافتن به توسعه پایدار این رویه در آینده نیز متداوم باشد.

واژه‌های کلیدی: تغییرات پوشش اراضی، بوم شناسی سیمای سرزمین، سنجه های سیمای سرزمین، کمی سازی، ملایر.

Land cover changes Assessment in Malayer using landscape metrics

Mohammad Javad Amiri[4]*

mjamiri@ut.ac.ir

Afsaneh Asgaripor[5]

Mahmoud Zoghi[6]

Abstract

Background and Objective: Due to the negative effects caused by the inappropriate use of land and land use changes, it is necessary to be aware about the variability process in the environmental impacts assessment witch arising from different developments to have the best planning and sustainable management of land. This study was conducted to check the effects of landscape changes in the city of Malayer. Malayer city due to various factors such as population growth, modernization of suburban neighborhoods and etc. is experiencing changes in land cover but among them the most effective factor is policies managers.

Method: For achieving the studies objectives first step was mapping land cover change analysis, Landsat satellite images were used in the period between 2000 and 2014 and metrics were: class area (CA), number of patches (NP), patch density (PD), largest patch index (LPI) and landscape shape index (LSI).

Findings: Findings like landscape metrics analysis shows wide replacement of open lands in the area with green and built lands. This means that from 2000 to 2014 green space is nearly doubled and open land also have decreased about 50%.  Also the increase of number of patches was more than double that shows the microlithic landscape in the region.

Discussion and Conclusion: The final results show that the changes of green lands are promising and improving and behind of this improvement there is nothing except management focus on green space which should continue in the future for sustainable development.

Key words: Land Cover change, Landscape ecology, Landscape metrics, Quantification, Malayer.

مقدمه

در تعاریف، از سیمای سرزمین باعنوان ساختاری ادغام یافته و منسجم یاد می‌شود که طی فرایندی واحد بخش مشخصی از زمین را تشکیل می‌دهد (1). همچنین برخی در تعاریف خود سیمای سرزمین را شامل دو یا چند سیستم مجاور هم می‌دانند (2). اما نکته اساسی تجلی این مفهوم در علم بوم شناسی می‌باشد. بوم شناسی سیمای سرزمین، یکی از شاخه‌های جدید علم بوم شناسی است که پس از جنگ جهانی دوم در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی توسعه یافت و ریشه‌های آن را می‌توان در علومی نظیر مدیریت زمین یافت (3). بوم‌شناسی سیمای سرزمین، الگوهای سیمای سرزمین اعم از طبیعی و انسانی، فرآیندهای مرتبط با آنان، چگونگی تغییرات این الگوها و ارتباطات متقابل آن‌ها را طی زمان، مطالعه و بررسی می‌کند. این علم برمبنای این تفکر شکل گرفته است که تغییر در الگوهای سیمای سرزمین به شدت، ویژگی‌های بوم شناسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد (4). هر چه سیما به سوی تغییر و تحول پیش می‌رود، کمی سازی و تفسیر سیمای سرزمین ضرورت بیش‌تری پیدا خواهد کرد. بر همین مبنا سنجه‌های سیمای سرزمین در راستای اندازه گیری، کمی سازی و بیان ویژگی‌های مختلف  الگوی سیمای سرزمین در واحد زمان ایجاد  شده‌اند (5، 6).

تغییرات پوشش زمین می‌تواند معیار مناسبی برای بررسی الگوی سیمای سرزمین باشد، اما در تعریف پوشش زمین می‌توان به عوارض فیزیکی و بیولوژیکی سطح زمین اشاره کرد که شامل آب، پوشش گیاهی، محیط باز یا ساخته نشده و سازه‌های مصنوعی اشاره کرد (2).

در میان فضاهای شهری فضای سبز و پوشش گیاهی نقش بسیار مهمی را در تغییرات اکولوژیکی و محیط زیستی شهر ایفا می‌کند و به عنوان عنصر کلیدی در توسعه پایدار به شمار می‌روند. در همین راستا، رشد سریع شهری و افزایش اوقات فراغت سبب شده تا شهروندان توجه بیش‌تری را به فضاهای سبز معطوف سازند و اگرچه سرعت رشد شهرنشینی بیش از پیش شده است ولی همواره نیاز به ارتباط با طبیعت درحال افزایش می‌باشد (7).

در سال های اخیر مطالعات زیادی از مزایای سنجه‌های سیمای سرزمین جهت برنامه ریزی و مدیریت سرزمین بهره برده‌اند که بیشینه این مطالعات از سنجه های سیمای سرزمین جهت بررسی تغییرات پوشش زمین به ویژه در کشورهای آمریکا و چین استفاده نموده‌اند (8). مرور تحقیقات گذشته نشان می‌دهد، موارد مشابه در ارتباط با بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در بسیاری از نقاط دنیا صورت گرفته است. به طور مثال نتایج مطالعه‌ای در رابطه با از هم گسیختگی اکوسیستم جنگلی در شهر لانسنگ نشان داد ارتباطات سیمای سرزمین در حدود 3/91 درصد در این شهر کاهش یافته است (9). مطالعه‌ای دیگر  با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور، آشکارسازی تغییرات و سنجه‌های سیمای سرزمین مثل تعداد لکه، تراکم لکه، تراکم حاشیه، بزرگ‌ترین لکه، میانگین مساحت لکه، شکل سیمای سرزمین و تنوع شانون، به ارزیابی تغییرات سیما در یک دوره ده ساله (1996تا 2006) در شهر  هانگژو واقع در سواحل شرقی چین پرداخته است (10). مطالعه‌ای دیگر در ژاپن نشان داد، که با توجه به افزایش تعداد لکه‌ها و کاهش میانگین اندازه آن‌ها، تجزیه سیمای سرزمین مهم‌ترین مشخصه تغییر در منطقه بوده است (11). همچنین بررسی تاثیر نوع مدیریت زمین بر تغییرات پوشش گیاهی درمنطقه کالاهاری، بیان‌گر روند تقریباً یکنواخت مناطق حفاظت شده و از سوی دیگر تخریب مناطق تحت استفاده متمرکز بوده است (12).

در ایران نیز مطالعاتی مبنی بر استفاده از سنجه های سیمای سرزمین در جهت تعیین تغییر پوشش اراضی صورت گرفته است. به طور مثال نتایج مطالعات غلامعلی فرد و همکاران (2006) در بررسی تغییرات شهر تهران با استفاده از متریک های مساحت طبقه، تعداد لکه، بزرگ‌ترین لکه، میانگین نزدیک‌ترین فاصله همسایگی، میانگین وزنی مساحت بعد چین خوردگی لکه ها نیز بیان‌گر کارایی آن‌ها در ارزیابی اثرات توسعه بوده است (13). یوسفی و همکاران (1391) پیرامون مکان یابی و تحلیل تناسب فضای سبز شهری با در نظر گرفتن اصول اکولوژیک وضع موجود بیرجند را مورد ارزیابی قرار دادند (14). مطالعه ای دیگر نیز با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین به بررسی تغییرات پوشش اراضی استان مازندران پرداخته است (15).

بنابراین استفاده از ابزارهای مکانی جهت پایش، برنامه ریزی و مدیریت تغییرات در محیط شهری می تواند به عنوان راهکاری مناسب و ضرورتی اجتناب ناپذیر در جهت آگاهی از وضعیت موجود و ارتقا آن باشد. مطالعه حاضر با هدف تحلیل تغییرات سیمای سرزمین شهر ملایر در یک دوره 14 ساله (2000 تا 2014) و مقایسه وضعیت سیمای طبیعی آن با تکیه بر فضای سبز انجام شد. به امید آنکه بتواند در آینده به عنوان راهنمایی برای برنامه ریزان و مدیران واقع شود. لازم به ذکر است که  در این راستا از مزیت‌های سنجه های سیمای سرزمین در بررسی تغییرات منطقه در سطح کلاس و سیمای سرزمین استفاده شده است.

روش تحقیق

منطقه مورد مطالعه

منطقه مورد مطالعه در این پژوهش، شهر ملایر واقع در جنوب شرقی استان همدان است که از نظر تقسیمات اداری-سیاسی کشور، مرکز شهرستان ملایر محسوب می شود (شکل1 ).

شکل 1- معرفیمنطقهمطالعاتی،شهر ملایر

Figure 1. Introduction of the study area, Malayer city

تهیهنقشهپوششسرزمین

جهت تهیه نقشه پوشش سرزمین، نخست تصاویر ماهواره لندست مربوط به شهر ملایر در سال های 2000 و 2014 تهیه شد و با استفاده از نرم افزارهای ERDAS 9.2 و ENVI تصحیح هندسی اتمسفری و رادیومتری روی آن ها صورت گرفت تا وضوح تصویر بالا رود. در ادامه طبقه بندی نظارت شده صورت گرفت و صحت آن بررسی شد و در نهایت در محیط Arc GIS عملیات فیلتر Majority برای بدست آوردن تصویر یکنواخت و حذف پیکسل های پراکنده بر تصویرهای حاصل از طبقه بندی اعمال شد و در نهایت  نقشه‌های پوشش برای منطقه مورد مطالعه تهیه شدند، که نتایج بدست آمده از طبقه بندی در شکل 3  و 4 ارایه شده است.

اما برای نشان دادن نحوه طبقه بندی نقشه پوشش اراضی ابتدا لازم است به معرفی ساختار و عناصر ساختاری سیمای سرزمین پرداخته شود:

ساختارسیمایسرزمین

ماهیت سیمای سرزمین را عناصر ساختاری آن یعنی سه عنصر اصلی بستر، لکه و دالان تعریف می کنند. مجموعه لکه ها یک موازئیک و مجموعه دالان ها یک شبکه را تشکیل می‌دهد. آرایش فضایی موازئیک و شبکه‌ها، الگوی سیمای سرزمین را تشکیل می‌دهند و سیماهای سرزمین به وسیله این الگوها از لحاظ ساختاری متمایز می‌شوند (16).

1- بستر: بستر، عنصر غالب در سیمای سرزمین است و نقشی اساسی در عملکرد سیمای سرزمین دارد. به طور کلی مساحت بستر بسیار زیاد است و عناصر سیمای سرزمین را احاطه می‌کند (3).

2- لکه: لکه یکی از عناصر ساختاری سیمای سرزمین است. که از نظر پوشش اراضی با محیط پیرامونشان متفاوتند و قطعات غیرخطی را نشان می دهند(3).

3- دالان: دالان‌ها عناصر خطی هستند که با بستر پیرامون خود متفاوتند و معمولا لکه‌های مشابه را به هم وصل می‌کنند (3).

طبقه بندی نقشه سیمای سرزمین

در این طبقه بندی، لکه ها و دالان ها در سه طبقه  فضای باز، فضای سبز و اراضی ساخته نمایش داده شده اند که به شرح زیر قابل بررسی و در جدول 1 قابل مشاهده می باشند:

طبقهفضایباز

لکه های موجود در این طبقه مشتمل بر لکه های فضای باز درون شهری و لکه های فضای باز خارج شهر می باشند.

طبقهفضایسبز

طبقه فضای سبز در محدوده شهر عمدتاً در برگیرنده لکه های معرفی شده به شرح زیر می باشد:

- فضای سبز شهری ازجمله پارک ها، جنگل های شهری، کمربندهای سبز و درختان در بستر شهر ملایر، که از اهمیت راهبردی برخوردار می باشند و کیفیت زندگی را افزایش می دهند. این فضاها، مزایای محیط زیستی مهمی نظیر تصفیه آب و هوا، فیلتر صدا و باد و تثبیت شرایط اقلیمی را برای شهر فراهم می سازند. علاوه بر مزایای فوق، این فضاها از لحاظ اجتماعی و روان شناختی برای ساکنان شهر ضروری هستند (17).

- اراضی کشاورزی که به عنوان فضاهای باز طبیعی-  نیمهطبیعی، عملکردهای مهمی نظیر تصفیه جریان آب، جذبآلاینده‌های هوا و فراهم نمودن زیستگاه برای پرندگان وپستانداران کوچک دارند (18).

طبقهاراضیساختهشده

شامل انواع لکه های ساخت و ساز شده و اراضی نفوذ ناپذیر

جدول 1- روشطبقه بندیپوشش اراضی

Table 1.Classification of land cover

استخراجوانتخابسنجه هایسیمایسرزمین

پس از تهیه نقشه های پوشش سرزمین از نرم افزار Fragstat 4.1 جهت استخراج سنجه های سیمای سرزمین در دو سطح کلاس و سیما استفاده شد. در مجموع 5 سنجه جهت کمی سازی سیمای سرزمین در سال های 2000 و 2014  اندازه گیری شدند و خصوصیات آن ها در جدول  2آورده شده است.

در نهایت با استفاده از نرم افزار Fragstat ترکیب و توزیع فضایی عناصر ساختار سیمای سرزمین شهر ملایر در طبقات مختلف مطالعه و بررسی شد. مراحل، روش و ابزار استفاده  شده در پژوهش در شکل 2 قابل مشاهده است.

جدول 2 -تشریحسنجههایمربوطبهتغییرات پوشش اراضی

Table 2. Land cover metrics

شکل 2-مراحل اجرایی پژوهش

Figure 2. Process of research

یافته ها

با توجه به اینکه میزان تغییرات در دوره مطالعه در جدول 3 و 4 قابل مشاهده است با نگاهی به نتایج حاصل از سنجش سنجه های تعداد و تراکم لکه ها (NP و CA) می توان گفت در طول دوره مطالعه، افزایش فضاهای سبز آشکار بوده است. به گونه ای که جمع کل مساحت فضاهای سبز از حدود 8775/396 هکتار در سال 2000 به حدود 7900/740 هکتار در سال 2014 رسیده است و میزان افزایش آن حدود دوبرابر بوده است. همچنین میزان اراضی باز نیز از حدود 1400/823 هکتار در سال 2000 به حدود 1400/467 هکتار در سال 2014 رسیده است و نشان دهنده کاهش تقریبا 50 درصدی آن است و اراضی ساخته شده نیز دارای افزایش حدود 12 هکتاری می‌باشند. میزان افزایش تعداد لکه ها نیز بیش از دو برابر بوده است که نشان از ریزدانگی سیمای سرزمین در منطقه دارد.

همچنین مشاهده می شود که در دوره 14 ساله مورد مطالعه  پراکنش لکه های سبز افزایش یافته و سال 2014  پراکندگی زیادی را نسبت به الگوی پراکنش لکه های موجود در سال 2000 نشان می دهد. این در حالی است که توزیع فضای سبز در سال 2000 به صورت هماهنگ نبوده و در شمال غربی و همین‌طور مرکز شهر از توزیع کم‌تری برخودار بوده است. بنابراین افزایش میزان متریک های NP و CA در سال 2014 نشان دهنده افزایش تعداد لکه های سبز، درنتیجه افزایش تناسب درپراکنش آن ها در سطح شهر است. این در حالی‌است که افزایش فضای ساخته شده در شمال غربی نقشه مشهودتر است و در رابطه با کاهش فضای بازهم تغییرات در حاشیه شر غالب و در سظح شهر نیزمی توان پراکنش یکسانی را مشاهده کرد.

شکل 3- طبقهبندیپوششزمینشهر ملایردرسالهای 2000 و 2014

Figure 3. The land cover classification of Malayer city in 2000 and 2014

شکل 4-تغییرات مساحتطبقاتمختلفپوششزمیندرشهر ملایردرسالهای 2000 و 2014

Figure 4. Different classes of land cover changes in 2000 and 2014

جدول 3- مساحتطبقاتمختلفپوششزمیندرشهر ملایردرسالهای 2000 و 2014

Table 3. Area of ​​different classes of land cover in 2000 and 2014

جدول 4- سنجههایکمیسازیسیمایسرزمین درشهر ملایردرسالهای 2000 و 2014

Table 4. Quantitative measures of landscape in 2000 and 2014

نتیجه گیری

تعدد و تنوع لکه‌های طبیعی در سیما موجب ارتقای روابط اکوسیستمی و افزایش تنوع بیولوژیکی می‌گردد؛ این درحالی است که افزایش لکه‌های انسان ساخت نمایه ای از تخریب سیمای سرزمین قلمداد می‌شود (16).

نتایج حاصل از شکل 4 نشان می دهد بیش‌ترین تغییر کاربری تبدیل اراضی ساخته شده و نفوذ ناپذیری مانند دالان های درون شهری به فضاهای سبز خطی است اما متاسفانه  این کاهش با تبدیل اراضی باز به اراضی ساخته شده مخصوصا در قسمت شمال غربی شهر کاملا جبران شده تاجایی که افزایش این طبقه نیز مشهود است. بنابر این زمین های باز که ارایه دهنده خدمات اکولوژیک فراوانی هستند تغییر یافته و به اراضی انسانی دارای ماهیتی نفوذ ناپذیر تبدیل شده اند.  

به طور کلی بالا بودن درصد افزایش NP و  CAبیان‌گر آن است که تغییرات در طبقه فضای سبز به سمت افزایش تعداد و  سطح لکه ها پیش رفته است. این امر به افزایش پایداری در لکه ها در طبقه فضای سبز عمومی کمک می نماید (19).

در تأیید نتایج ذکر شده، جهانی شکیب و همکاران (20) بیان­داشتند که در منطقه مورد مطالعه خود در یک دوره 10 ساله با کاهش اراضی بایر و افزایش اراضی ساخته شده و کشاورزی رو به رو شده اند. دیگر مطالعه انجام شده توسط صادقی بنیس و همکاران (19) در شهر تبریز در دوره 5 ساله نشان می دهد که پراکنش لکه های سبز نسبتا افزایش داشته است. اما مطالعه میرزایی و همکاران (15) در استان مازندران کاهش شدید جنگل های استان در دوره ساله را نشان می دهد. همچنین مطابق با مطالعه انجام شده توسط شمس و حجی ملایری (21) برروی همین منطقه مطالعاتی نتایج تحقیق نشان می دهد طبقات ساخته شده و فضای سبز در شهر ملایر دارای روند افزایشی بوده اند. اما باید به این نکته توجه داشت که در رویکرد بوم شناسی سیمای سرزمین تنها موجودیت (مساحت) لکه ها شرط کافی نیست و علاوه بر این نظم‌فضایی و چیدمان بهینه لکه ها نسبت به هم نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای مثال ایجاد لکه های باز در منطقه شمال شرقی (پارک سیفیه) از تراکم این منطقه کاسته و ممکن است خدمات اکولوژیک این منطقه را به خطر بیاندازد. با نگاهی به پوشش اراضی شهر ملایر به نظر می رسد که عامل محدودیت اراضی شهری و به تبع آن، راهکارهای مدیریت شهری، نقش بسیار تعیین کننده ای را در چگونگی تغییرات و پراکنش فضای سبز شهری به عهده داشته باشد. بنابراین لازم است تا در مباحث برنامه ریزی شهری و تبیین سیاست های مربوط به زمین و مسکن جایگاه فضای سبز به عنوان پاسخی به نیاز اکولوژیک شهر های امروزی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

از آنجایی که درک تغییرات مکانی و زمانی الگوی سیمای سرزمین برای پیش بینی پروژه هایی با اهداف مختلف مانند ارزیابی و آمایش‌سرزمین، مدیریت منابع و حفاظت تنوع زیستی لازم است و با درنظر داشتن توانایی بالای سنجه ها در کمی سازی سیمای سرزمین پیشنهاد می شود از نتایج حاصل از این گونه مطالعات در برنامه ریزی و مدیریت در سطوح محلی، منطقه ای و ملی استفاده گردد.

Reference

1. Volk, M. and U., Steinhardt, 2002. Landscape concept (what is a landscape?) in: Bastian O and Steinhardt U (Eds.) Development and perspectives of landscape ecology, Kluwer Academic Publisher, Boston.
2. Sanderson, J. and L. D., Harris, 2000. Landscape ecology, A Top-Down Approach. Lewis Publishers. Boca Raton, Florida, USA.
3. Forman, R. T., M. Godron, 1986. Landscape Ecology. USA: John Wily & Sons.
4. Schindler, S., K., Poirazidis, T., Wrbka, 2008. A core set of landscape metrics for biodiversity assessments: A case study from Dadia National Park. Greece, Ecological indicators,Vol. 8(5), pp. 502-514.
5. Herold, M., J., Scepan, K. C., Clarke, 2002. The use of remote sensing and landscape metrics to describe structures and changes in urban land uses. Environment and Planning, Vol. 34(8), pp. 1443-1458.
6. Narumalani, S., D. R., Mishra, R.G., Rothwell, 2004. Change detection and landscape metrics for inferring anthropogenic processes in the greater EFMO area. Remote Sensing of Environment, Vol. 91(3–4), pp. 478-489.
7. Miller, R. W., 1997. Urban Forestry: Planning and Managing Urban Greenspaces-2^nd Edition. Upper Saddle River NJ, prentice Hall, Inc.
8. Uuemaa, E., U., Mander, R., Marja, 2013. Trends in the use of landscape spatial metrics as landscape indicators: A review. Ecological Indicators, Vol. 28, pp. 100-106.
9. Shiliang Liu, Yuhong DongLi Denga, Qi Liua, Haidi Zhao, Shikui Dong, 2014. Forest fragmentation and landscape connectivity change associated with road network extension and city expansion: A case study in the Lancang River Valley. Ecological Indicators, Vol. 36, pp. 160–168.
10. Deng, J. S., K., Wang, Y., Hong, J. G., Qi, 2009. Spatio-temporal dynamics and evolution of land use change and landscape pattern in response to rapid urbanization. Landscape and Urban Planning, Vol. 92(3–4), pp. 187-198.
11. Matsushita Bunkei et al., 2006. Characterizing Changes in Landscape Structure in the Lake Kasumigaura Basin, Japan Using a High-Quality GIS Dataset. Journal of Landscape and Urban Planning, Vol. 78(3), pp. 241-250.
12. Palmer, R.A, A.F., Rooyent, 1998. Detecting Vegetation Change in the Southern Kalahari using Landsat TM data. Journal of Arid Environments, Vol. 39 (2), pp. 143–153.
13. Gholamalifard, M., A.S., Mahini, S.M., Ghasempur, 2006. Land Cover Change Detection in Tehran Using Landsat Images. the Third National Conference of Environmental Crisis, the Science and Research Center.
14. Yousefi, E., Ghasami, F., Salehi. E., Kafi, M., 2012. Locating and sutability analyzing of urban green based on ecological principles Case study: Birjand neighborhood parks. Environmental Studies, Vol. 64, pp. 169-178. (In Persian)
15. Mirzaei, M., Riahi Bakhtiari, A., Salman Mahini, A., M., Gholamalifard, 2013. Study of land cover changes in Mazandaran province using landscape metrics. Applied Ecology. Vol. 4, pp. 37-54. (In Persian)
16. Burel, F., J., Baudry, 2003. Landscape Ecology Concepts, Methods and Application, USA: Science Publisher.
17. Botequilha, A., J., Ahern, 2002. Applying landscape ecological concepts and metrics in sustainable landscape planning. Landscape and Urban Planning, Vol. 59(2), pp. 65-93.
18. Rekha, R, 1997. An Approach to Open Space Planning Based On the Principles of Landscape Ecology: An   Application to Greater Roanoke Area. Masters of Landscape Architecture Thesis, Blacksburg, Virginia.
19.  Sadeghi Benis, M., V., Banai, R., Daraish, 2013. Using Gradient Analysis of Landscape Metrics to Investigate Urban Green Space, Case Study: Tabriz City. Geography and urban planning of Zagros landscape, Vol 21, pp. 7-16. (In Persian)
20. Jahanishakib, F., B., Malekmohammadi, A.R., Yavari, Y., Sharifi, F. Adeli, 2014. Assessing the trend of land use change and climate change in the landscape of Choghakhor Wetland with emphasis on environmental effects. Environmental Studies. Vol. 40(3), 631-643. (In Persian)
21. Shams, M., P., Hajimalayeri, 2009. Physical development and its impact on land use changes in Malayer City 1358-1365. Journal of Environmental Based Territorial Planning Vol. 7, pp. 75-91. (In Persian)