بررسی دیدگاه‌های گردش‌گران ورزشی کوهنوردی ساکنین شهر ایلام در جهت برنامه‌ریزی گردش‌گری با تأکید بر امنیت گردش‌گران (مطالعۀ موردی: منطقۀ کوهستانی گچان)

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیست و دوم، شماره یازده، بهمن ماه 98

بررسی دیدگاه‌های گردش‌گران ورزشی کوهنوردی ساکنین شهر ایلام در جهت برنامه‌ریزی گردش‌گری با تأکید بر امنیت گردش‌گران

 (مطالعۀ موردی: منطقۀ کوهستانی گچان)

جواد علی‌بیگی[1]

بهروز سپیدنامه[2]^*

bsepeadname@yahoo.com

چکیده

زمینه و هدف: در این مطالعه به بررسی آراء گردش‌گران ورزشی کوهنوردی ساکنین شهر ایلام در منطقۀ کوهستانی گچان در جهت برنامه‌ریزی برای توسعۀ گردش‌گری با تأکید بر امنیت گردش‌گران پرداخته شده است.

روش بررسی: نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت آمار توصیفی و استنباطی (آزمونهای T و فریدمن) است. جامعه آماری شامل گردش‌گران ورزشی کوهنوردی منطقۀ گچان است کهبا استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، تعداد 77 گردش‌گر به‌عنوان حجم نمونه به‌دست آمد.

یافته‌ها:جامعه آماری شامل گردش‌گران ورزشی کوهنوردی منطقۀ گچان است که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، تعداد 77 گردش‌گر به‌عنوان حجم نمونه به‌دست آمد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، مردان (66 درصد) بیش‌ترین درصد پاسخ‌گویان را تشکیل داده و بیش‌ترین گروه سنی پاسخ‌گویان بین سنین "25 تا 44 سال" است. گردش‌گران اغلب دارای سطح مدرک تحصیلی لیسانس (7/37) و دیپلم (1/22 درصد) هستند. مبدأ اغلب گردش‌گران کوهنورد شهر ایلام(8/81 درصد)  است. کارمندان (8/33 درصد) بالاترین تعداد پاسخ‌گویان را تشکیل داده و اغلب گردش‌گران (4/84 درصد) با خودروی شخصی به منطقه گچان دسترسی پیدا می‌کنند. گردش‌گران اغلب "همراه با خانواده"  (9/51 درصد) و "به همراه دوستان" (1/22 درصد) به منطقه مراجعه می‌کنند. اغلب گردش‌گران موافق پرداخت حق ورودی در حد 5000 ریال تا15000 ریال هستند.گردشگران مهم‌ترین انگیزه و دلایل انتخاب منطقه را "کوهنوردی، ورزش و سلامتی" ذکر کرده‌اند. همچنین نتایج آزمون فرضیۀ تحقیق نشان می‌دهد که به طور کلی سطح ناامنی در منطقۀ گچان برای گردش‌گران در حد بالاتر از متوسط است که می‌تواند بر روی جذب گردش‌گری ورزشی  در  کوهنوردی اثر منفی بگذارد.

بحث و نتیجه‌گیری: نتایج آزمون فرضیۀ تحقیق نشان می‌دهد که به طور کلی سطح "ناامنی" در منطقۀ گچان برای گردش‌گران در حد بالاتر از متوسط است.

واژه‌های کلیدی:برنامه‌ریزی گردش‌گری، گردش‌گری ورزشی کوهنوردی، امنیت، شهر ایلام، گچان

The Study Views of Climbing Sport Tourists of Ilam City Residents in Order to Develop Tourism with Emphasis on the Safety of Tourists (Case study: mountainous area of Gachan)

Javad Alibeygi[3]

Behrouz sepidnameh[4]^*

bsepeadname@yahoo.com

Abstract

Background and Objective: In this study, the views of mountaineering sports tourists living in the city of Ilam in the mountainous region of Gachan in order to plan for the development of tourism with emphasis on the security of tourists have been studied.

Method: The research is an applied research, the  methods of data collection is descriptive and analytic, the methods of data analysis is conducted both descriptive and inferential statistics (T & Friedman test).The Statistical Society is consisted of climbing sport tourists of Gachan mountainous area that has been obtained 77 tourists with the use of available sampling or random method.

Findings: Based on the findings, Men (66 percent) accounted for the highest percentage of respondents and the largest age group of respondents is between the ages of "25 to 44 year". Tourists often have a bachelor's degree level (37.7 percent) and Diploma (22.1 percent). The origin location of the most Mountaineer tourists is the city of Ilam. Employees (8/33 percent) have formed the highest number of respondents. Most tourists (4/84 percent) access to the area Gachan with private vehicle.Tourists visit the area often "with family" (9/51 percent) and "with friends" (1.22 percent). Often of tourists are agreeing to pay 5,000 rials to 15,000 rials in the right input. Tourists have been reported the main motivations and reasons for choosing the region "tourism, sport and health".

Disscousion and Conclusion: Also, hypothesis test results indicate that in general, level of insecurity in Gachan area for tourists is higher than average which can have a negative effect on tourism and sports tourism.

Key words: Tourism planning, climbing sport tourism, Security, city of Ilam, Gachan.

مقدمه

امروزه یکی از انواع گردش‌گری که موجب رشد سریع و رونق بازار گردش‌گری شده و بسیار مورد علاقه و استفادۀ مردم دنیا واقع شده، گردش‌گری ورزشی است. ورزش یکی از فعالیت‌های مهم گردش‌گران در حین فراغت است و گردش‌گری و سفر نیز با انواع مختلف ورزش همراه است (1). مدت‌هاست که تعامل و ارتباط بین گردش‌گری و ورزش به طور فزاینده‌ای گسترش یافته (2) به طوری که در سال‌های اخیرگردش‌گری ورزشی به‌ عنوان صنعتی پیش‌رو در اکثر کشورهای دنیا در حال اوج‌گیری و توسعه بوده است (3).

برنامه‌ریزی برای گردش‌گری ورزشی ذاتاً پیچیده و مشکل است؛ شاید مهم‌ترین دلیل و بیش‌ترین مشکل این باشد که گردش‌گری ورزشی آمیخته‌ای از دو حوزة کاملاً مجزای گردش‌گری و ورزش است که هر حوزه به طور جداگانه‌ای مدیریت می‌شود. این مسأله بدین معنی است که هیچ یک از این دو واحد مسؤولیت کامل گردش‌گری ورزشی را به عهده ندارد (4) و جهت بهره‌برداری از فرصت‌های گردش‌گری ورزشی، سازمان‌ها و متخصصین هر دو حوزه باید با یکدیگر در جهت دست‌یابی به برنامه‌ریزی هماهنگ در توسعۀ گردش‌گری ورزشی ارتباط نزدیک باشند. برای برنامه‌ریزی در جهت توسعۀ گردش‌گری ورزشی بایستی به تعیین نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی این حوزه توجه نمود (5)، اما آن‌چه روشن است آگاهی از این عوامل نخستین و مهم‌ترین قدم جهت شناخت بهتر گردش‌گری ورزشی و برنامه‌ریزی دقیق‌تر و مدیریت صحیح‌تر این حوزه می‌باشد.

با توجه به این که اقتصاد کشور ایران اتکای شدیدی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام دارد و با توجه به جوان بودن جمعیت کشور و بالا بودن نرخ بیکاری، توسعۀ گردش‌گری ورزشی در کشور ایران از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد (6)؛ از جهتی، منابع طبیعی در بسیاری از کشورهای جهان، پشتوانۀ اصلی رشد و توسعۀ اقتصادی به شمار می‌آیند و از آن‌ها به عنوان بزرگ‌ترین سرمایۀ ملّی یاد می‌کنند. یکی از حوزه‌های درخور توجه در این رابطه، مناطق جنگلی و منابع طبیعی  است (7).

در این راستا، کشور ایران با مساحتی بالغ بر 165 میلیون هکتار در گذشته، تقریبا 18 میلیون هکتار جنگل داشته که در واقع 11 درصد سطح کشور را جنگل پوشانیده است ولی اکنون سطح آن  8/13 میلیون هکتار می‌باشد (8). بر این اساس، کشور ایران یکی از ده کشور اول جهان از نظر جذابیت‌های گردش‌گری نیز هست (6) که با توجه به سایر قابلیت‌ها و ظرفیت‌های ورزشی، انسانی، فرهنگی و غیره می‌توان از آن به عنوان کشوری مستعد در توسعۀ صنعت گردش‌گری ورزشی نام برد. با توجه به محدودیت‌های فرهنگی، مذهبی و ارزشی که در این کشور در ارتباط با گردش‌گری به‌ویژه گردش‌گری ورزشی وجود دارد، به نظر می‌رسد که موضوع گردش‌گری ورزشی کوهنوردی شرایط مطلوب‌تر و مناسب‌تری جهت توسعه دارد که این نکته باید در برنامه‌ریزی‌های توسعه گردش‌گری ورزشی مورد توجه قرار گیرد.

 منطقه کوهستانی گچان که جزئی از منطقۀ حفاظت شدۀ مانشت و قلارنگ و در جنوب غربی آن واقع است اغلب پوشیده از درختان زیبای بلوط است. این منطقۀ کوهستانی در ۵ کیلومتری شهر ایلام و در ابتدای جاده ایلام به سرابله و کرمانشاه و بعد از عبور از تونل بزرگ این مسیر در محدودۀ شهرستان سیروان و تحت قلمرو روستاییان ایل دهبالایی قرار دارد. در این منطقه که کوه‌های زیبا و بزرگ مانشت و قلارنگ به همراه گچان گویی به هم رسیده‌اند منظرۀ بسیار زیبایی را ایجاد کرده است. در دامنه کوه گچان، راه پیاده‌‎روی وجود دارد که به جاده سلامتی معروف شده است، مسیری زیبا و چشم‌نواز که پس از حدود  یک ساعت و نیم  پیاده‌روی،  آن هم در سایۀ سار درختان بلوط به چشمه‌هایی با آب زلال در دل کوه منتهی می‌شود که علاوه بر رفع تشنگی کوهنوردان،  به مصرف اهالی روستاهای مجاور و  آبیاری باغات گردو و انجیر و غیره در دامنه کوه می‌رسد به گونه‌ای که در فصول بهار، تابستان و پاییز و حتی زمستان به‌علت دسترسی تقریباً راحت به آن، پذیرای خیل عظیم دوست‌داران طبیعت و اردوهای ورزشی، تفریحی و علمی است (9). با این حال، تحقیق حاضر با هدف بررسی دیدگاه‌های گردش‌گران ورزشی کوهنوردی ساکنین شهر ایلام در راستای توسعه و برنامه‌ریزی گردشگری با تأکید بر امنیت گردشگرانِ منطقۀ کوهستانی گچان تدوین شده است تا بتواند راهکارهای مفیدی را در جهت توسعۀ گردش‌گری ورزشی کوهنوردی ارایه دهد.

تاکنون بررسی‌های محدودی در ارتباط با گردش‌گری ورزشی کوهنوردی صورت گرفته است. با وجود این، بسیاری از پژوهش‌ها به گردش‌گری ورزشی کوهنوردی در حاشیۀ مطالعات خود اشاره داشته‌اند. مختاری و مصطفایی در بررسی نقش گردش‌گری  ورزشی در توسعه گردش‌گری قشم نشان دادند که ایران یکی از ده کشور اول جهان از نظر جذابیت‌های گردش‌گری است؛ از این رو اهمیت دارد از قابلیت‌های خود در توسعه گردشگری استفاده کند. جاذبه‌های طبیعی ورزشی موجود در ایران شامل تپه‌نوردی، شکار، صید و ماهی‌گیری، ورزش‌های زمستانی، ورزش‌های ساحلی و آبی، بیابان‌گردی، طبیعت ‌درمانی، کوهنوردی و غارنوردی است (10). صدیقی و حسنی عوامل مؤثر بر امنیت گردش‌گری در پارک جنگلی ناهار‌خوران را بررسی نمودند که نتایج نشان می‌دهد میان سن افراد، تفرج به همراه گروه‌های مختلف گردش‌گری مانند خانواده، دوستان و گروه‌های گردش‌گری با احساس امنیت در افراد در تفرجگاه‌های جنگلی رابطۀ معنادار وجود دارد به طوری که افراد در سن 35 تا 50  و به همراه گروه‌های گردش‌گری احساس امنیت بیشتری دارند (11). معین‌فرد و همکاران در مقاله‌ای راهبردهای توسعه گردش‌گری ورزشی تفریحی در ایران را مورد بررسی قرار دادند که نتایج حاکی از این است که با توجه به اهمیت گردش‌گری ورزشی مدیران و برنامه‌ریزان بخش گردش‌گری و ورزش کشور، باید اهتمام لازم را در جهت توسعه و بالندگی این صنعت از خود نشان دهند؛ در این میان، از تعامل آگاهانه و سازنده‌ای که باید میان بخش‌ها، نهادها و سازمان‌های مختلف مؤثر و ذی‌نفع در توسعه گردش‌گری ورزشی وجود داشته باشد نباید غافل ماند (5). قاسم‌پور در پژوهشی به بررسی برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ طبیعت‌گردی در مناطق تحت حفاظت استان ایلام پرداختند که نتایج نشان می‌دهد مقصد گردش‌گری در محیط داخلی با ضعف‌های بیش‌تری در قیاس با قوت‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و در محیط بیرونی با فرصت‌های بیش‌تری در مقایسه با تهدیدات رو به‌روست؛ بنابراین، راهبردهای «محافظه‌کارانه/ ترمیمی » مبتنی بر نگهداری و حمایت درونی، مناسب‌ترین قابلیت را در پاسخ به این شرایط خواهند داشت؛ همچنین، سنجش کّمی راهبردهای مذکور، نشان داد که راهبرد «تدوین طرح جامع توسعۀ طبیعت‌گردی پایدار» با کسب امتیاز 43/9 دارای بیش‌ترین جذابیت و «تدوین مقررات حفاظت» با نمرۀ 81/6 دارای کم‌ترین جذابیت می‌باشد (12) کوماری در پژوهشی به تعیین توان طبیعت‌گردی ناحیۀ غربی ایالت سای‌کیم هند با استفاده از AHP پرداخت که نتایج نشان داد که در این بررسی، لایه‌های شکل زمین، ارتفاع، کاربری اراضی، تنوع و تراکم گیاهی، حیات وحش، توانایی جذب گردش‌گر، زیرساخت‌‌‌ها و امکانات در نظر گرفته شد  و در نهایت نقشۀ تولان تفرجی منطقه به دست آمد که بر اساس آن 50 درصد منطقه دارای توان بالا و خیلی بالا می‌باشد (13).

مبانی نظری

گردش‌گری ورزشی یکی از انواع گردش‌گری است که قدمتی طولانی دارد و اهمیت و توسعۀ آن روز بعه روز در حال افزایش است و برخی کشورها از این طریق درآمد سرشاری کسب می‌کنند. گونه‌های مختلف این نوع از گردش‌گری در انواع گردش‌گری عادی و طبیعت‌گرا قرار می‌گیرد و آن دسته از انواع گردشگری ورزشی که در طبیعت انمام می‌شود با اکوتوریسم و توریسم ماجراجویانه تداخل دارد (14). تحقق گردش‌گری در شکل‌های مختلف خود نیازمند یک فضای جغرافیایی است که این فضا به منزلۀ هستۀ اصلی گردش‌گری عمل می‌کند (15)؛ به‌عبارتی، ویژگی‌های منابع و جاذبه‌ها در هر منطقه، اساس توسعۀ گردش‌گری را مهیا می‌سازد (16) و اکوسیستم‌های طبیعی یکی از مقاصد اصلی در انواع گردش‌گری طبیعت‌محور از جمله گردش‌‎گری ورزشی به شمار می‌رود. کوه‌ها و سیستم‌های کوهستانی با داشتن ویژگی‌های متنوع توپوگرافی و جغرافیایی، زیستی و اقلیمی حتی اجتماعی و فرهنگی، به سبب پر اکسیژن بودن محیط، زهکشی دمای مناسب، رطوبت نسبی مطلوب و چشم‌اندازهای بدیع، به یکی از مقاصد کم نظیر ورزش‌های هوازی و توسعۀ گردش‌گری ورزشی تبدیل شده‌اند (17).

پژوهش‌گران گردش‌گری ورزشی را به طرق مختلف دسته‌بندی کرده‌اند. ردموند  گردش‌گری ورزشی را به انواع تعطیلات ورز‌شی، جشن‌های ورزشی، مسابقات جهانی، موزه‌ها و سالن‌های مشهور ورزشی طبقه‌بندی می‌کند. هال  (1392) از سه حوزة مرتبط با گردش‌گری ورزشی شامل رویدادهای ورزشی بزرگ، تفریحات محیط باز و طبیعی و گردش‌گری ورزشی مرتبط با سلامت و تناسب اندام نام برده است. کریستیان  (1990)، هال (1392) و تروئر  (1999) از گردش‌گری ماجراجویانه به عنوان یک بخش رو به رشد در بازار گردش‌گری ورزشی نام می‌برند (18). این نوع از گردش‌گری ورزشی که ماهیتی تفریحی دارد مجموعه‌ای از سفر، ورزش و تفریح در محیط طبیعی است که این محیط شامل جنگل، کوهستان، مناطق برفی و یخبندان، دریا و صحرا می‌باشد (19)، اما مهم‌ترین و معروف‌ترین دسته‌بندی از انواع گردش‌گری ورزشی توسط کرتزمن  ( 2005 ) اریه شده است که به پنج نوع شامل رویدادهای ورزشی، جذابیت‌های ورزشی، تورهای ورزشی، مجتمع‌ها و اردوگاه‌های تفریحی- ورزشی و سفرهای آبی ورزشی است (20). همان‌طور که ملاحظه می‌شود در اکثر دسته‌بندی‌ها، گردش‌گری ورزشی و محیط‌های طبیعی از جمله جنگل، کوهستان، صحرا، سلامت و کوهنوردی دارای جایگاه ویژه‌ای است.

گردش‌گری کوهستان اغلب پذیرای کوهنوردان حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای که برای صعود به قله‌های مرتفع عازم کوهستان می‌شوند تا کوهپیمایان دامنه‌ها که برای دامنه‌نوردی، گل‌گشت و استفاده از تسهیلات تفرجی در سفرهای کمتر از یک روز به محیط‌های کوهستانی مراجعه می‌کنند، است (17). بنابراین، در توسعۀ گردش‌گری ورزشی و تفریحی در منطق کوهستانی، طرح‌ریزی باید به گونه‌ای انجام شود که با پایداری اکوسیستم غنی اما شکنندۀ کوهستان هماهنگ و سازگار باشد(21)؛ بنابراین، شناخت دقیق مقاصد و تعیین استعدادها و ارزش‌های گردش‌گری منطقۀ و متناسب‌سازی فعالیت با محل می‌تواند چارچوب مطمئنی برای برنامه‌ریزی در این شاخه از گردش‌گری محسوب شود. به این ترتیب، ضمن آن که با بهره‌برداری معقول از منابع طبیعی از فشار بر طبیعت پرهیز می‌شود، ابعاد اقتصادی آن می‌تواند به رونق اقتصادی محلی و منطقه‌ای بیانجامد (22).

مناطقموردمطالعه

منطقۀ مورد مطالعه یک منطقۀ کوهستانی به نام گچان است که در شمال شرقی استان ایلام با طول 45 تا 48 درجه شمالی و عرض 32 تا 34 درجه شرقی در ۵ کیلومتری شهر ایلام و در ابتدای جاده ایلام به شهرستان سیروان و در محدوده این شهرستان واقع شده است . میزان بارندگی سالیانه 700 میلی‌متر و متوسط دمای سالیانه 5/15 تا 5/17 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. مساحت منطقه مورد مطالعه 100 هکتار است که در دامنه ارتفاعی حداقل 720 تا حداکثر 2100 متر از سطح دریا واقع شده است. شیب منطقه به‌ طور متوسط بین 5 تا 60 درصد می‌باشد. گونه اصلی منطقه بلوط ایرانی است که گونه‌های همراه آن کیکم، بنه، دافنه، گون، ارژن، گیلاس وحشی، شن و گردو و غیره می‌باشد (8). کوه‌ها، دره‌ها و صخره‌های متعددی که در سطح منطقه وجود دارد، مناظر زیبا و بدیعی را به وجود آورده‌اند که از ارزش گردش‌گری و زیبا شناختی برخوردار است. تضادهایی که در شکل و سیمای کوه‌ها و دره‌های منطقۀ حفاظت شده وجود دارد که هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد است و با به وجود آوردن شرایط زیستی مختلف و تنوع میکروکلیما، تنوع گیاهی منطقه را افزایش داده‌اند. همچنین به لحاظ داشتن منابع آبی (چشمه)، آثار تاریخی، فرهنگی و آثار فیزیکی– طبیعی فراوان جلوه‌های زیبایی به وجود آورده که دارای ارزش‌های اکوتوریستی است (23).

در دامنه کوه گچان، چندین مسیر برای پیاده‌روی و کوهنوردی وجود دارد که یکی از این راه‌ها بیش‌تر شناخته شده است و به راه یا جادۀ سلامتی ایلام معروف شده است. این راه که از ابتدای طرف شرقی تونل آزادی شروع می‌شود مسیری زیبا و چشم نواز وجود دارد که پس از حدود  یک ساعت و نیم  پیاده‌روی،  آن هم در سایه سار درختان بلوط به چشمه‌هایی با آب زلال در دل کوه و آبشار زیبای گچان منتهی می‌شود که علاوه بر رفع تشنگی گردش‌گران کوهنورد،  به مصرف اهالی روستاهای مجاور و  آبیاری باغات گردو و انجیر و غیره در دامنه کوه می‌رسد به گونه‌ای که در فصول بهار، تابستان و پاییز و حتی زمستان به‌علت دسترسی تقریباً راحت به آن، پذیرای خیل عظیم دوستداران طبیعت و اردوهای ورزشی، تفریحی و علمی است (شکل 1).  در این منطقۀ حدود 10 هکتار باغ‌ گردو وجود دارد که علاوه بر کسب درآمد برای صاحبان آن، به علت مجاورت با چشمه‌ها و آبشار گچان، نوعی طراوت و زیبایی خاصی به منطقه گردشگری داده است و توسط آب چشمه‌های منطقه سیراب می‌گردند (9).

در دامنه کوه گچان، چندین مسیر برای پیاده‌روی و کوهنوردی وجود دارد که یکی از این راه‌ها بیشتر شناخته شده است و به راه یا جادۀ سلامتی ایلام معروف شده است. این راه که از ابتدای طرف شرقی تونل آزادی شروع می‌شود مسیری زیبا و چشم نواز وجود دارد که پس از حدود  یک ساعت و نیم  پیاده‌روی،  آن هم در سایه سار درختان بلوط به چشمه‌هایی با آب زلال در دل کوه و آبشار زیبای گچان منتهی می‌شود  که علاوه بر رفع تشنگی گردشگران کوهنوردان، به مصرف اهالی روستاهای مجاور و  آبیاری باغات گردو و انجیر و غیره در دامنه کوه می‌رسد به‌گونه‌ای که در فصول بهار، تابستان و پاییز و حتی زمستان به‌علت دسترسی تقریباً راحت به آن، پذیرای خیل عظیم دوست‌داران طبیعت و اردوهای ورزشی، تفریحی و علمی است.

شکل 1- آبشار و طبیعت زیبای منطقۀ کوهستانی گچان

Figure 1. Waterfall and beautiful nature of Gachan mountainous region

روش‌شناسی تحقیق

نوع تحقیق کاربردی، روش آن توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روش‌های میدانی (پرسش‌نامه، مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل گردش‌گران ورزشی کوهنوردی که در طی یک 3 روز تعطیل به منطقۀ کوهستانی گچان مراجعه کرده‌اند کهبا استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس یا اتفاقی، تعداد 77 گردش‌گر به‌عنوان حجم نمونه به‌دست آمد. سطح پایایی پرسش‌نامه‌ی تحقیق با استفاده از روش آلفای کرونباخ 756/0 به‌ دست آمد که بیان‌گر ضریب اعتماد بالا است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت آمار توصیفی (میانگین) و استنباطی  (آزمون‌های T، فریدمن) در نرم‌افزار spss صورت گرفته است.  بر این اساس، پرسش‌نامه‌ای مستخرج از مبانی نظری تحقیق و با بهره‌گیری از طیف لیکرت جهت بررسی سطح ناامنی گردش‌گران ورزشی کوهنوردی در سفر به اعماق جنگل منطقۀ کوهستانی گچان در متغیرهای مربوط به سوالات تحقیق مانند جنس، سن، سطح سواد، مبدأ سفر، تعداد دفعات مراجعه، مدت زمان رفت و برگشت و امکان اقامت شبانه، پرداخت مقدار حق ورودیه، انگیزه سفر و دلایل انتخاب منطقه و نیز در 4 شاخص مربوط به فرضیه تحقیق شامل وجود افراد مزاحم در منطقه، تعداد اندک گردش‌گران حاضر در منطقه، نبودن نیروهای امنیتی در منطقه، ناامنی ناشی از تراکم زیاد پوشش جنگلی در تدوین نهایی پرسش‌نامه لحاظ گردید (جدول 1).

جدول 1-  شاخص‌های مربوط به تحقیق

Table 1 . Indicators related to research

منبع: نگارندگان، 1395.

با عنایت به آن‌چه بیان گردید این پژوهش در پی پاسخ‌گویی به سوالات زیر تدوین شده است:

1-     مشخصات جمعیت شناسی (جنس، سن، سواد) گردش‌گران منطقه کوهستانی گچان چگونه است؟

2-     مبدأ اصلی گردش‌گران ورزشی منطقه کوهستانی گچان کجاست؟

3-     شغل گردش‌گران منطقه کوهستانی گچان چیست؟

4-     نحوۀ دسترسی گردش‌گران به منطقۀ کوهستانی گچان چگونه است؟

5-     نحوۀ مراجعه بازدیدکندگان از جنگل به چه صورت است؟

6-     نظرات گردش‌گران نسبت به پرداخت مقدار حق ورودیه از گردش‌گران در ازای خدمات امنیتی چیست؟

7-     انگیزه سفر گردش‌گران و دلایل انتخاب منطقه به‌عنوان مقصد گردش‌گری چیست؟

با عنایت به سوالات فوق، فرضیه‌ای به این شرح قابل بررسی است:

1. به‌نظر می رسد گردش‌گران ورزشی کوهنوردی منطقه کوهستانی گچان، احساس ناامنی بالایی در  در سفر به عمق جنگل دارند.

یافته های پژوهش

ویژگی های جمعیت شناختی گردش‌گران: مطابق این بررسی مردان 51 نفر (66 درصد) بیش‌ترین درصد و زنان 26 نفر (34 درصد) پاسخ‌گویان را تشکیل داده‌اند. از مجموع گردشگران پاسخگو 2/5 درصد  (4 نفر) کمتر از ۱۵ سال داشتند، 6/28 درصد (22 نفر) بین ۱۵ تا ۲۴ سال، 6/41 درصد (32 نفر) بین ۲۵ تا ۴۴ سال، 2/18 درصد (14 نفر) در گروه سنی ۴۵ تا ۶۴ سال و  5/6 درصد (5 نفر) بیش از ۶۵ سال بودند. پرسش شوندگان گردش‌گر، 9/3 درصد ( 3 نفر) بی‌سواد، 3/1 درصد (1 نفر) راهنمایی، 2/5 درصد (3 نفر) دبیرستان، 1/22 درصد (18 نفر) دیپلم،6/15 درصد (12 نفر) دارای مدرک فوق‌دیپلم، 7/37 درصد (29 نفر) لیسانس، 1/23 درصد (8 نفر) فوق‌لیسانس، 2/5 درصد (3 نفر) دکترا بودند.

- مبدأ گردش‌گران: از میان پاسخ‌گویان گردش‌گر، 8/81 (63 نفر) از شهر ایلام به این منطقه مراجعه کرده بودند. همچنین، 13 درصد (10 نفر) از شهرک سرطاف، 4/5 درصد (4 نفر) از روستاهای مجاور شهر ایلام می‌باشند. هیچ کدام از پاسخ‌گویان خارج از شهرستان ایلام نبودند (شکل 2).

شکل 2- فراوانی و درصد مبدأ گردش‌گران ورزشی مراجعه کننده به منطقه

Figure 2.The frequency and percent of the origin of sport tourists referred to area

- توزیع شغلی پاسخ‌گویان: از گردش‌گران، 7/24 درصد ( 19 نفر) شغل آزاد داشتند، 8/33 درصد (26 نفر) کارمند و متخصص، 9/3 درصد (3 نفر) دانشجو،4 /23 درصد (18 نفر) خانه‌دار، 5/6 درصد (5 نفر) محصل،  9/3 درصد (3 نفر) بازنشسته و9 /3 درصد (3 نفر) بیکار بودند (شکل 3).

شکل 3- فراوانی و درصد شغل گردش‌گران ورزشی مراجعه کننده به منطقه

Figure 3. The frequency and percent of the jobs of sport tourists referred to area

- نحوۀ دسترسی به منطقه

جامعه آماری گردش‌گران مورد پرسش نشان داد از  بین روش‌های دسترسی به منطقه بر پایه وسیله نقلیه، 4/84 درصد (65 نفر) با خودرو شخصی، 2/5 درصد (4 نفر) به‌وسیله خودرو کرایه‌ای و 4/10 درصد (8 نفر) با موتور به منطقه مراجعه کردند. به این ترتیب استفاده از خودرو شخصی رایج‌ترین شیوه دسترسی به جنگل‌های گچان برای گردش‌گری ورزشی و پیاده‌روی است (شکل 4).

شکل 4-  فراوانی و درصد نحوۀ دسترسی گردش‌گران ورزشی به منطقۀ گچان

Figure 4. The frequency and percent of access method of sport tourists referred to area

- توزیع گردش‌گران بر اساس نحوۀ مراجعه گردش‌گران به جنگل

از جامعه آماری گردش‌گران مورد بررسی، 9/51 درصد (40نفر) همراه با خانواده، 1/22 درصد (17نفر) همراه با دوستان 5/19 درصد  (15 نفر) همراه با گروه‌های گردش‌گری، 5/6 درصد (5 نفر) تنهایی به کوهنوردی و ورزش در منطقۀ گچان سفر می‌کنند (شکل 5).

شکل 5-  فراوانی و درصد نحوۀ مراجعۀ گردش‌گران ورزشی به منطقه

Figure 5. The frequency and percent of reference method of sport tourists to area

- توزیع دیدگاه­های گردشگران نسبت به پرداخت مقدار ورودیه از گردشگران در ازای خدمات امنیتی

طبق شکل 6 در صورت  اخذ حق ورودیه  5/19 درصد ( 15 نفر) حاضر به پرداخت هیچ مقدار حق ورودیه ای نیستند، 5/19 درصد ( 15 نفر) حاضر به پرداخت ورودیه ای معادل 5000 ریال، 9/16 درصد (13 نفر)، 10000 ریال، 5/19 درصد (15 نفر) 15000 ریال، 6/15 درصد (12نفر) 20000 ریال و سرانجام 1/9 درصد (7 نفر) 25000 ریال موافقند (شکل 6).

شکل 6- فراوانی و درصد نظرات گردشگران نسبت به پرداخت مقدار حق ورودیه از گردشگران در ازای خدمات امنیتی

Figure 6.The frequency and percent of the views tourists about pay the amount of admission right of tourists in exchange for security services

- انگیزه سفر و دلایل انتخاب منطقه

طبق شکل 7، حدود 74 درصد ( 57 نفر) از بازدیدکنندگان کوهنوردی، ورزش و سلامتی، 7/11 درصد ( 6 نفر) تفریح و گذران اوقات فراغت، 9/3 درصد (3 نفر) استفاده از هوای آزاد ، 2/5 درصد (4 نفر) احساس آرامش روحی، 5/6 درصد (5 نفر) استفاده و بازدید از چشمه و آبشار گچان و 1 درصد (2 نفر) از سر بیکاری را دلیل مراجعه خود به این منطقه عنوان نمودند که هر چند نشان از قابلیت‌های تفرجی بالای محدوده مورد مطالعه درجذب گردش‌گران با ویژگی‌های متفاوت می‌باشد، اما اغلب گردش‌گران ورزش و کوهنوردی، ورزش و سلامتی را دلیل مراجعه به منطقه بیان می‌نمودند (شکل 7).

شکل 7-  فراوانی و درصد نظرات گردش‌گران نسبت به انگیزه سفر و دلایل انتخاب منطقه

Figure 7. The frequency and percent of the views tourists about motive of the visit and reasons for choosing the area

فرضیه پژوهش: به‌نظر می رسد منطقه کوهستانی گچان، از سطح ناامنی بالایی برای گردش‌گران ورزشی کوهنوردی برخوردار است.

جهت بررسی سطح ناامنی گردش‌گران در منطقه گچان از دیدگاه گردش‌گران ورزشی کوهنوردی منطقه با استفاده از  آزمون T پرداخته شده است. یافته‌های به‌دست آمده از آزمون T نشان دهنده سطح میانگین  نسبتاً بالای  ناامنی در چهار موؤلفه مورد بررسی در منطقه‌ی کوهستانی گچان از دیدگاه گردش‌گران است میانگین مؤلفه‌های وجود افراد مزاحم در منطقه، تعداد اندک گردش‌گران حاضر در منطقه، نبودن نیروهای امنیتی در منطقه،  ناامنی ناشی از تراکم زیاد پوشش جنگلی و کلی به ترتیب برابر با 2468/3، 1818/4، 2597/4، 8571/2 و6364/3  بوده است (جدول 2).

جدول2-بررسیسطح ناامنی منطقۀ کوهستانی گچاناز دیدگاه گردشگران بر اساس آماره T

Table 2 .The review level of insecurity in Gachan mountainous region from the perspective of tourists based on the statistic T

منبع: نگارندگان، 1395

براساس آزمون فریدمن جدول (3)، از دیدگاه گردشگران ورزشی کوهنوردی بین میانگین سطح ناامنی مؤلفه‌های  مورد مطالعه در سطح آلفا 05/0 تفاوت معناداری وجود دارد. در این بین بالاترین میانگین رتبه‌ای دلیل ناامنی در منطقه مربوط به مؤلفۀ "نبودن نیروهای امنیتی در منطقه" و پایین‌ترین آن مربوط به مؤلفۀ "ناامنی ناشی از تراکم زیاد پوشش جنگلی" است. بررسی میانگین رتبه‌ای داده‌های حاصل از تحلیل کمی میانگین سطح ناامنی مولفه‌های مورد مطالعه، نشان دهندۀ پایین بودن بودن میانگین سطح ناامنی مولفه‌های مورد مطالعه به میزان پایین‌تر از متوسط در مؤلفۀ "ناامنی ناشی از تراکم زیاد پوشش جنگلی" و بالاتر از حد متوسط در مؤلفۀ  "نبودن نیروهای امنیتی در منطقه" است.

جدول 3-  معناداری تفاوت میانگین رتبه‌‎ای سطح ناامنی منطقۀ کوهستانی گچاناز دیدگاه گردشگران بر اساس آماره آزمونفریدمن

Table 2. A significant difference of Average rating of the level of insecurity in Gachan mountainous region from the perspective of tourists based on the statistic T

                        منبع: نگارندگان، 1395

بنابراین، با عنایت به نتایج فوق، فرضیه  تأیید می‌گردد و به این نتیجه می‌رسیم که از دیدگاه گردش‌گران ورزشی کوهنوردی، منطقۀ کوهستانی گچان از سطح ناامنی بالایی برای گرش‌گران ورزشی کوهنوردی برخوردار است.

نتیجه‌گیری و بحث

در این مطالعه به بررسی آرای گردشگران ورزشی کوهنوردی منطقۀ کوهستانی گچان از توابع استان ایلام در راستای برنامه‌ریزی و توسعۀ گردش‌گری ورزشی پرداخته شده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، مردان (66 درصد) بیش‌ترین درصد گردش‌گران پاسخ‌گو را تشکیل داده‌اند. مشارکت بالای مردان در گردش‌گری نسبت به زنان غیر معمول و دور از انتظار نیست و  به دلایل ساختار فیزیکی زنان و نیز عوامل فرهنگی و محیطی در کشور ما و به ویژه استان ایلام است که معمولاً مردان بیش‌تر جرأت و تمایل به گشت و گذار در جنگل‌ها و کوهستان را دارند و سطح امنیت برای زنان در کوهستان‌ها و مکان‌های بکر و جنگلی مناسب نیست و زنان تنها به همراه خانواده یا گروه‌های گردش‌گری اقدام به گردش‌گری ورزشی کوهنوردی می‌نمایند.

تجزیه و تحلیل داده‌ها همچنین نشان داد که بیش‌ترین گروه سنی گردش‌گران بین سنین "25 تا 44 سال" است که این نتایج برخلاف انتظار تحقیق نبود زیرا گردش‌گری ورزشی به‌ویژه کوهنوردی، سنین آغاز جوانی یعنی حدود 25 سال تا میانسالی یعنی حدود 44 سال را می‌طلبد که افراد تمایل بالایی به گشت و گذار در طبیعت و سوزاندن کالری و تناسب اندام دارند و آنان مشارکت در گردش‌‎گری ورزشی و گشت و گذار در کوهستان را در اولویت نخست قرار نمی‌دهند. از جهتی دیگر، در مقطع سنی بالاتر از 44 سال،  تمایل به کوهنوری و طبیعت‌گردی کم‌تر می‌شود و مسن‌ترها اغلب ترجیح می دهند به مسافت‌های کوتاه‌تر و هموار به پیاده‌روی بپردازند.

نتایج تحقیق معلوم ساخت که گردش‌گران اغلب دارای سطح مدرک تحصیلی لیسانس (7/37) و دیپلم (1/22 درصد) هستند. این نتایج تقریباً با نتایج مربوط به تحلیل قبلی منطبق است، زیرا اغلب گردش‌گران را کارمندان و زنان خانه‌داری تشکیل می‌دهد که معمولاً اغلب دارای سطح مدرک تحصیلی لیسانس هستند و مشاغل آزاد و زنان خانه‌دار به طور معمول دارای مدرک دیپلم می‌باشند. نگارندگان در مطالعه میدانی و مصاحبه با بعضی پاسخ‌گویان گردش‌گر که دارای مدارک بالاتر از لیسانس و یا هیأت علمی دانشگاه بودند راجع به امکان مشارکت آنان در امر گردش‌گری ورزشی و سفر به منطقه از آنان سوال گردید و پاسخ‌شان این بود که به‌علت مشغلات ذهنی و کارهای علمی و پژوهشی، فرصت کم‌تری برای سفر به منطقه دارند در صورتی که اقشار دیگر به‌خصوص کارمندان چنین مشکلاتی را ندارند.

  نتایج تحقیق آشکار ساخت که مبدأ اغلب گردش‌گران کوهنورد شهر ایلام (8/81 درصد) است. دلیل تمایل بالای ساکنین شهری ایلام به گردش‌گری و کوهنوری نسبت به ساکنین روستایی و حومه این است که منطقۀ کوهستانی گچان در 15 کیلومتری شهر ایلام و در مجاورت این شهرستان است و از لحاظ دسترسی، نزدیک‌ترین محل مطلوب گردش‌گری به ساکنین شهر ایلام است، به‌علاوه، شهری‌ها امکانات و وسایل نقلیه مناسب‌تری نسبت به ساکنین روستایی دارند و دسترسی‌آنان به منطقۀ گچان امکان‌پذیرتر است؛ ضمن این‌که نبایستی این واقعیت را نادیده بگیریم که ساکنین روستایی و حومه فضای وسیع‌تری نسبت به ساکنین شهری در اطراف محل سکونت خود در اختیار دارند و اصولاً نیاز به منطقۀ کوهستانی گچان (حتی اگر امکانات دسترسی هم برای آن‌ها مهیا باشد) خیلی کم‌تر است. البته به غیر از شهر ایلام، از حومه و روستاهای اطراف شهر ایلام نیز به منطقه برای گردش‌گری ورزشی مراجعه می‌کنند اما همان‌طوری که نتایج نشان داد نسبت به ساکنین شهری ایلام تعداد کم‌تری را شامل می‌شوند.

یافته‌ها نشان داد که کارمندان  با 8/33 درصد بالاترین تعداد پاسخگویان را تشکیل داده است. دلایلی که می‌توان بر مشارکت بالای این قشر گردشگر اشاره نمود این است که کارمندان به‌علت یکجانشینی در محیط‌های اداری و فرصت کمتری جهت پیاده‌روی و تحرک دارند و به‌علت مشغلات ذهنی و عدم تحرک، به‌طور معمول اغلب در روزهای تعطیل و یا بعد از ساعات کاری از فرصت استفاده می‌کنند و نزدیک‌ترین و بهترین مکان (کوه گچان) برای گردش‌گری ورزشی کوهنوردی انتخاب می‌کنند.

نتایج پژوهش آشکار ساخت که اغلب گردش‌گران با 4/84 درصد با خودروی شخصی به منطقه گچان دسترسی پیدا می‌کنند، این نتایج نیز منطقی به نظر می‌رسد زیرا با نتایج‌ تحلیل‌های قبل بی‌ارتباط نیست. اغلب کسانی که از خودروی شخصی برای سفر به منطقه استفاده می‌کنند از قشر کارمند هستند و کارمندان به‌عنوان بالاترین درصد از گردشگران که اغلب از اقشار متوسط جامعه هستند از وسیلۀ نقلیۀ شخصی برخوردارند.

نتایج همچنین معلوم ساخت که گردش‌گران اغلب "همراه با خانواده"  (9/51 درصد) به منطقه مراجعه می‌کنند. تحلیلی که می‌توان بر این نتایج ارایه اداد این است که (همان‌طوری که قبلاً ذکر گردید) به دلایل ساختار فیزیولوژی، فرهنگی و اجتماعی و مذهبی و نیز محیطی، زنان و دختران با محدودیت‌های فراوانی برای گردش‌گری به‌خصوص در میان جنگل و کوهستان رو‌به‌رو هستند به همین دلیل اغلب با خانواده و به همراه همسران خود برای گردشگ‌ری به منطقه سفر می‌کنند و یا گاه‌گاهی به همراه گروه‌های گردش‌گری و دسته‌‌های کوهنوردی هم‌سفر می‌شوند که این مسئله بایستی در امر برنامه‌ریزی گردش‌گری لحاظ گردد.

همچنین، براساس یافته‌های تحقیق، اغلب گردش‌گران موافق پرداخت حق ورودی در حد 5000 ریال تا15000 ریال هستند. ساکنین شهری ایلام نیک می‌دانند که این مقدار پرداخت پول فشار مالی زیادی به آنها وارد نمی‌کند و از طرفی، همین حق ورودیۀ اندک می‌تواند در امنیت و توسعۀ گردش‌گری منطقه مؤثر باشد. این گردش‌گران که اغلب از اقشار باسواد و فرهنگی هستند از مزایا و فواید حق ورودی حتی اندک برای توسعۀ گردش‌گری مطلع هستند و با پرداخت آن موافق هستند. به‌علاوه، بر اساس یافته‌های تحقیق، گردش‌گران مهم‌ترین انگیزه و دلایل انتخاب منطقه را "کوهنوردی، ورزش و سلامتی" ذکر کرده‌اند. دلیل آن می‌تواند ناشی از یکجانشینی و عدم تحرک ساکنین شهری باشد که منطقۀ کوهستانی گچان مناسب هدف آنهاست. البته اگر در آینده برنامه‌ریزی اعمال گردد و توجه بیشتری به توسعۀ گردش‌گری در منطقه لحاظ شود شاهد افزایش انگیزه‌های دیگری اعم از گردش‌گری تفریحی و اوقات فراغت و غیره خواهیم بود.

نهایتاً نتایج آزمون فرضیۀ تحقیق نشان می‌دهد که در مؤلفۀ "نبود نیروهای امنیتی در منطقه" با میانگین 2597/4، و مؤلفۀ "تعداد اندک گردش‌گران حاضر در منطقه" با میانگین1818/4  بالاتر از متوسط گزارش شده است. این دو مورد موجب عدم امنیت و اعتماد گردش‌گران شده است زیرا در منطقۀ گچان خبری از نیروهای امنیتی و امدادی نیست هر چند اخیراً سازمان محیط‌زیست و سازمان منابع طبیعی و جنگل‌داری اقدام به درج تبلیغ شماره تماس‌های چهار رقمی بر روی تخته‌سنگ‌ها و درختان با عنوان "امداد جنگل" در فاصلۀ هر 70 متر در مسیر کوهنوردی برای گردش‌گران نموده‌اند که در احساس امنیت گردش‌گران بسیار مؤثر گزارش شده است، ولی به طور کلی، سطح ناامنی در منطقل گچان برای گردش‌گران بالاتر از متوسط گزارش شده است که می‌تواند بر روی جذب گردش‌گری ورزشی در کوهنوردی اثر منفی بگذارد.

در مقایسه با نتایج پژوهش‌های قبلی، هر چند در مواردی عدم هم‌سویی وجود دارد؛ اما در اغلب موارد نتایج این تحقیق هم‌سو با نتایج تحقیقات قبلی است که در اینجا به برخی از این پژوهش‌ها اشاره می‌گردد؛ به‌عنوان مثال، صدیقی و حسنی در سال 1392 در نتایج تحقیق خود آشکار ساختند که امنیت یک معیار اساسی برای انتخاب مناطق تفرج‌گاهی است، به‌طوری که مناطق پوشیده از جنگل و دور از دسترس دارای رابطۀ منفی با احساس امنیت و انتخاب این مناطق برای تفرج است. همچنین بین افزایش تعداد گردش‌گران، نزدیکی به اماکن عمومی و راه‌های دسترسی و احساس امنیت در این مناطق رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد؛ همچنین، نتایج نشان می‌دهد که میان سن افراد، تفرج به همراه گروه‌های مختلف گردش‌گری مانند خانواده، دوستان و گروه‌های گردش‌گری با احساس امنیت در افراد در تفرجگاه‌های جنگلی رابطۀ معنا‌داری وجود دارد، به‌طوری که افراد در سن 35 تا 50 سال و به همراه گروه‌های گردش‌گری احساس امنیت بیشتری دارند (9). رضوی و همکاران (1392) در مقاله‌ای نشان دادند که به طور کلی جاذبه‌های طبیعی بر توسعه گردش‌گری ورزشی اثر گذار است، بنابراین لازم است که با آموزش نیروی انسانی، استخدام نیروی متخصص و تحصیل کرده، مدیریت صحیح، با تصمیمات و اقدامات مناسب در پیش‌برد و توسعه این صنعت مهم در راستای توسعۀ گردش‌گری ورزشی استان مازندران گامی اساسی بر داشت (19). کلاین (2001) در تحقیقی نشان داد که جنگل‌های ملی به احتمال زیاد تاثیر فزاینده قابل توجه‌ای روی گردش‌گری در مناطق اطراف خود خواهد داشت؛ همان‌طوری که جمعیت ایالات متحده همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد و  بیش‌تر حالت شهری به خود می‌گیرد، بنابراین افزایش تقاضا برای فرصت‌های تفریحی در فضای باز خواهد داشت. چنین افزایش تقاضایی  منجر به تدارک امکانات مورد تقاضای گردش‌گران خواهد شد که فشار فزاینده‌ای بر روی جنگل‌ها و سرزمین‌های ملی دیگر خواهد گذاشت (20).

Reference

1. Higham, J.E., & Hinch, T.D., 2003. “Sport, space and time: Effects of the Otago Highlanders franchise on tourism”, Journal of Sport Manag ement, Vol. 17, Issue 3, pp. 235–257.
2. Malek akhlagh, Esmail. "Designing a Marketing Policy Pattern for Tourism Industry", Ph.D., Tarbiat Modarres University, 2003. (In Persian)
3. Veal, A.J., 2011.the planning for leisure, sport, tourism and the arts: goals and rationales, World Leisure Journal, 53(2), 119-148.
4. Deery, M., & Jago, L., 2005. The management of sport tourism, Sport in Society, 8(2), 263-279.
5. Moein Fard, M.R., et al., "Strategies for the development of recreational sports tourism in Iran," Journal of sport management and development, autumn and winter 2014, 2 (5): 1-17. (In Persian)
6. Qiyamirad, A. et al., "The Relationship between the Viewpoints of Sport Managers and Tourism Managers and Sports Tourism factors in Iran", Journal of Olympic, summer 2008, Volume 16, Issue 2 (42), 51-61. (In Persian)
7. Saberi, A. et al., "Ecotouristic capabilities of ecosystems of protected areas of the environment in the direction of sustainable development, Case Study: Protected Area of the jahannama of Gorgan ", Journal of tourism management Studies, spring 2014, No. 12, 70-86 (In Persian).
8. Azizi, S & Kavoosi-M.R., "The Impact of Geographical Directions on Loranthus Spp Pollution Severity and Determining its Hosts in the Forests of Ilam Province (Case Study: Mount Gachan)" - Third National Forest Conference, Iranian Forestry Association, 2009, Karaj-Iran, http://www.civilica.com/Paper-FOREST03-FOREST03_015.html. (In Persian)
9. Analysis and field study of writers from the mountainous region and recreation of Gachan in Sirvan County, Ilam province, 2016. (In Persian)
10. Mokhtari, Z. & Mostafaei, Z, "Investigating the Role of Sport Tourism in Qeshm Tourism Development" - Qeshm National Conference and Future Perspectives, Qeshm Free Zone Organization, 2011- Qeshm-Iran, http://www.civilica.com/Paper-QESHM01-QESHM01_017.html (In Persian).
11. Sadiqi, E. & Hasani, M., "Investigating the Factors Affecting Tourism Security in Naharkhoran Park Forest", Journal of Renewable Natural Resources Research, spring 2013, Volume 4, Issue 1 (11), 19-28. (In Persian)
12. Ghasempour, H, "Strategic Planning of Nature Development in Protected Areas of Ilam Province (Case Study: Limit of Natural-National Dehloran Works", Ilam Culture Cultural Calendar, Fall & Winter 1394, Vol. 16, No. 48 & 49, 187-204. (In Persian)
13. Kumari, s. Behera, M, D. and Tewari, H, R,.2010. Identification of potential ecotourism sites in West District, Sikkim using geospatial tools, Tropical Ecology. 51: 75 -85.
14. Zahedi, Shams al-Sadat (2006) The Basics of Tourism and Sustainable Ecotourism: With Emphasis on the Environment, Tehran: Allameh Tabatabai University, First print. (In Persian)
15. Sajjadian, N. & Sajjadian, M. 2011. Ability of rural ecotourism in Mazandaran (zoning, management, preservation & development), journal of Urban Management, Volume 9, Number 27: 78-59. (In Persian)
16. Fennell, David A., 2006. Introduction of Ecotourism, Mazandaran University, 123P.
17. Danehkar, A., Asadollahi Z., Alizadeh, A., Javanshir, A., 2012, Nature-Based Tourism Planning in Choghakhor Lagoon Using Spatial Multi-criteria Evaluation (SMCE), Journal of Natural Environment (Natural Resources of Iran), Volume 65, Issue 1: 66-53. (In Persian)
18. Hinch, T., & Higham, J., 2004, Sport tourism development, Channel view publication.
19. Hudson, S., 2006, Sport and Adventure tourism, The Haworth Press.
20. Kurtzman, J., 2005, Economics impacts: sport tourism and the city, Journal of Sport Tourism, 10(1), 47-71.
21. Akhundi, L. and Golkar, A., 2013, Multi-criteria spatial assessment for sustainable tourism management: Proceedings of the First National Conference on Sustainable Development, Tehran. Seventh to March 9, 2013. (In Persian)
22. Movahed, A. and Zadeh Dabbagh, N., 2010, Evaluation of Ecological Capacity of the Dez River Range between the Regulatory Dam and the Dam Area for Nature Survey, Journal of Environmental Studies, Vol. 36, No. 55. p. 24-13. (In Persian)
23. Karamshahi, A.A., 2009, "Research project of evaluation of multi-cell sample lines in Zagros Branch forests (Case Study: Mount Gachan Ilam)", Ilam University. (In Persian)