آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,172 |
| تعداد مقالات | 20,093 |
| تعداد مشاهده مقاله | 23,673,965 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 21,750,231 |
بررسی میزان تجمع سرب و کادمیوم در بافت سخت خرچنگ منزوی (scaevola Coenobita) و رسوبات جزیره کیش | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علوم و تکنولوژی محیط زیست | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 2، دوره 22، شماره 5 - شماره پیاپی 96، مرداد 1399، صفحه 15-25 اصل مقاله (460.11 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jest.2020.33219.4095 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مهسا آقابزرگی1؛ عاطفه چمنی  2
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2گروه محیط زیست، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران*(مسوول مکاتبات). | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| زمینه و اهداف: حضور خرچنگهای منزوی در زنجیره غذایی آبزیان و پرندگان ساحلی و نقش قابل توجه در پاکسازی محیط نشاندهندهی اهمیت مطالعه این گونهها به عنوان شناساگرهای زیستی است. از این رو مطالعه حاضر به تعیین میزان غلظت سرب و کادمیوم در رسوبات و بافت سخت خرچنگ منزوی در سواحل جزیره کیش و مقایسه آن با استانداردهای جهانی پرداخته است. روش بررسی: برای تعیین غلظت سرب و کادمیوم، ابتدا با استفاده از طرح نمونهبرداری تصادفی، تعداد ۳۰ نمونه رسوب و 60 نمونه خرچنگ از جنوب و جنوب شرق جزیره کیش در سال 1395برداشت گردید. سپس غلظت سرب و کادمیوم موجود در بافت سخت هر نمونه بافت و رسوب با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی اندازهگیری و با حدود استاندارد مقایسه شد. یافتهها: میانگین سرب و کادمیوم در رسوبات سواحل جنوب و جنوب شرق جزیره کیش به ترتیب 20/63 و 94/2 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد که هر دو از استانداردهای کیفیت رسوب کانادا و آمریکا بالاتر است. میانگین سرب و کادمیوم در بافت سخت نمونه های مورد مطالعه نیز به ترتیب 92/20 و 09/2 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری شد. بحث و نتیجهگیری: میانگین سرب و کادمیوم در بافت سخت نمونه ها از میانگین به دست آمده در مطالعات مشابه روی آبزیان خلیج فارس به مراتب بالاتر است. تاثیر متقابل سرب و کادمیوم در ایجاد اختلال در فیزیولوژی رشد به اثبات رسیده است. کادمیوم در تغذیه، رشد، بقا و فعالیت های تولیدمثلی Coenobita scaevolaتأثیر منفی دارد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| خرچنگ منزوی؛ (scaevola Coenobita)؛ سرب؛ کادمیوم؛ رسوب | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیست و دوم، شماره پنج، مرداد ماه 99
بررسی میزان تجمع سرب و کادمیوم در بافت سخت خرچنگ منزوی (scaevolaCoenobita) و رسوبات جزیره کیش
مهسا آقابزرگی[1] عاطفه چمنی[2]*
چکیده زمینه و اهداف: حضور خرچنگهای منزوی در زنجیره غذایی آبزیان و پرندگان ساحلی و نقش قابل توجه در پاکسازی محیط نشاندهندهی اهمیت مطالعه این گونهها به عنوان شناساگرهای زیستی است. از این رو مطالعه حاضر به تعیین میزان غلظت سرب و کادمیوم در رسوبات و بافت سخت خرچنگ منزوی در سواحل جزیره کیش و مقایسه آن با استانداردهای جهانی پرداخته است. روش بررسی: برای تعیین غلظت سرب و کادمیوم، ابتدا با استفاده از طرح نمونهبرداری تصادفی، تعداد ۳۰ نمونه رسوب و 60 نمونه خرچنگ از جنوب و جنوب شرق جزیره کیش در سال 1395برداشت گردید. سپس غلظت سرب و کادمیوم موجود در بافت سخت هر نمونه بافت و رسوب با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی اندازهگیری و با حدود استاندارد مقایسه شد. یافتهها: میانگین سرب و کادمیوم در رسوبات سواحل جنوب و جنوب شرق جزیره کیش به ترتیب 20/63 و 94/2 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد که هر دو از استانداردهای کیفیت رسوب کانادا و آمریکا بالاتر است. میانگین سرب و کادمیوم در بافت سخت نمونه های مورد مطالعه نیز به ترتیب 92/20 و 09/2 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری شد. بحث و نتیجهگیری: میانگین سرب و کادمیوم در بافت سخت نمونه ها از میانگین به دست آمده در مطالعات مشابه روی آبزیان خلیج فارس به مراتب بالاتر است. تاثیر متقابل سرب و کادمیوم در ایجاد اختلال در فیزیولوژی رشد به اثبات رسیده است. کادمیوم در تغذیه، رشد، بقا و فعالیت های تولیدمثلی Coenobita scaevolaتأثیر منفی دارد.
واژه های کلیدی: خرچنگ منزوی، (scaevola Coenobita)، سرب، کادمیوم، رسوب.
The Concentration of Lead and Cadmium in the Hermit Crab (Coenobita scaevola) and Sediments of KISH Island
Mahsa Aghabozorgi[3] Atefeh Chamani [4]*
Abstract Background and Objective: The presence of hermit crabs in aquatic species and coastal bird’s food chain and their significant role in environmental remediation highlight the importance of studying these species as biological indicators. Hence, this study assessed the concentration of Lead and Cadmium in sediments of and hard tissue of hermit crabs in KISH Island and compared the results against international standards. Methods: To determine the concentration of Lead and Cadmium, 30 sediment samples and 60 crabs were randomly collected from the south and southeast of KISH Island. By preparation and analysis of specimens, the concentration of heavy metals was determined using atomic absorption spectrophotometer. Findings: The mean concentration of lead and cadmium in the sediments of the south and southeast coasts of Kish Island were 63.20 and 2.94 mg/kg, respectively, both of which are higher than the sediment quality standards of Canada and NOAA. The mean concentration of lead and cadmium in the hard tissue of Coenobita scaevola were 20.92 and 2.09 mg/kg, respectively, which is much higher than the average obtained in similar studies on Persian Gulf aquatic animals. Discussion and Conclusion: The mean concentration of lead and cadmium in the hard tissue of Coenobita Scaevola is much higher than the similar studies on Persian Gulf aquatics. The interaction of lead and cadmium in disrupting growth physiology has been proven. Cadmium has a negative effect on nutrition, growth, survival, and reproductive activities of Coenobita Scaevola.
Keywords: Hermit Crab, Coenobita Scaevola, Lead, Cadmium, sediment.
مقدمه
در دهههای اخیر، آلوده شدن آب دریاها با طیف گستردهای از آلایندههای زیست محیطی به خصوص فلزات سنگین، به یکی از اساسیترین مشکلات جهان تبدیل شده است (1). فلزات سنگین از منابع طبیعی و فعالیت های انسانی سرچشمه گرفته (2) و میتواند سبب ایجاد تأثیرات مخرب بسیاری بر آبزیان مانند کاهش رشد، تغییر رفتار، تغییرات ژنتیکی و در نهایت مرگ و میر آنها شود (3). از مهمترین نکات قابل توجه در مورد فلزات سنگین، مقاومت آنها در برابر تصفیه شیمیایی، سمیت، پایداری، عدم تجزیه زیستی و قابلیت تجمع و بزرگنمایی در زنجیره غذایی مخصوصا سطوح بالای آن است (4). این اثرات موجب شده تا مطالعات بسیاری به ارزیابی میزان تاثیر فلزات سنگین در اکوسیستمهای آبی معطوف شود(5). خرچنگهای منزوی گروهی از سخت پوستان از راسته(Decapoda)و خانواده(Paguroidea)هستند که تاکنون 1117 گونه از آنها شناسایی شده است (6). این گونهها با ویژگیهای رفتاری و فیزیولوژیک خاص خود توانستهاند به خوبی با زیستگاههای مختلف سازگار شوند. خرچنگ منزوی، بر خلاف نامش، موجودی اجتماعی است و در طبیعت در دستههای 100 تایی و بیشتر مشاهده میشود. سن، طول، وزن، جنس، عادت تغذیهای، نیازهای اکولوژیک، غلظت فلزات سنگین در آب و رسوب، مدت زمان ماندگاری آبزی در محیط آبی، فصل صید و خواص شیمیایی آب (شوری، pH، سختی، دما) از عوامل مؤثر در تجمع فلزات سنگین در خرچنگها هستند (7). این گونهها به دلیل قرار گرفتن در زنجیره غذایی آبزیان و پرندگان ساحلی و نقش قابل توجه در پاکسازی محیط از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به عنوان شناساگرهای زیستی در دریاها شناخته میشوند (8). به طور مثال، مهنا و سابرا در سال 2001 (9) با بررسی میزان تجمع فلزات سنگین در اندامهای مختلف خرچنگهای منزوی در خلیج فارس نشان دادند که این گونه، بسته به جنس و اندام مورد مطالعه، توانایی بالایی برای جذب فلزات سنگین دارد. مطالعات دیگری از جمله گادهاوی (10) در برزیل، خالد و نمر (11) در سواحل مدیترانه، مکفارلان و همکاران (12) در استرالیا و موارد مشابه دیگر نیز بر توانایی گونه های مختلف آبزیان در جذب فلزات سنگین و بروز تغییرات رفتاری در آن ها تاکید داشتند. استانداردهای کیفیت رسوب، ابزاری پیش گویی کننده برای ارزیابی اولیه میزان سمیت فلزات سنگین موجود در رسوب برای آبزیان هستند. به عبارت دیگر، این استانداردها محدوده غلظت آلاینده های مرتبط با رسوب را برای ایجاد تأثیرات بیولوژیکی ملموس بر آبزیان مشخص می کنند(13). دایره ملی اقیانوس شناسی و جوی ایالات متحده (NOAA) یکی از اساسی ترین دستورالعمل های محیط های مصبی و دریایی را با تجزیه و تحلیل های رسوبی انجام شده در سه ساحل دریای آمریکای شمالی ارائه می دهد. با توجه به آستانه های [5]NOAA که باعث اثرات جانبی بیولوژیکی مختلف می شوند، صدک 10 و 50 هر معیار به عنوان اثرات محدوده کم ([6]ERL) یعنی غلظت اولیه که در آن تأثیرات نامطلوب پدیدار می شود در نظر گرفته می شوند. اثرات دامنه متوسط ([7]ERM) برای نشان دادن وقوع نادر(<ERL)، گاه به گاه (>=ERL و <ERM) و مکرر (>=ERM) عوارض جانبی استفاده می شود (14). استاندارد کیفیت رسوب کانادا(15)، با استفاده از دو سطح [8]ISQGsو [9]PEL کمترین و بیشترین سطح آلودگی را بیان می کند. ISQGs سطحی از آلودگی است که اکثر جانوران کفزی میتوانند آن را تحمل کنند. در واقع در این سطح، اثر خاصی در جوامع زیستی دیده نمیشود. سطح دیگر استاندارد کیفیت رسوب کانادا سطح PEL است که حدی از آلودگی شدید می باشد که سلامت موجوات کفزی را به خطر می اندازد. سواحل جزیره کیش، به دلیل ورود انواع آلایندهها از منابع مختلف به آن به عنوان یکی از مناطق مستعد تجمع آلایندهها بخصوص فلزات سنگین به شمار میآید، بنابراین در این تحقیق به تعیین میزان غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در رسوب و بافت سخت خرچنگ منزوی در محدودههای پراکنش این گونه در سواحل جزیره کیش پرداخته شده است.
مواد و روشها در این مطالعه، تعداد 60 خرچنگ scaevola Coenobita (شکل 1-الف) از سواحل جنوب (30 نمونه) و جنوب شرق (30 نمونه) جزیره کیش (شکل ۱- ب) در تابستان 1395 و در زمان اوج فراوانی این گونه، به صورت دستی در فاصله غروب تا نیمه شب جمعآوری گردید. لازم به ذکر است بر اساس پایش های متعدد در سواحل کیش و رایزنی با کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست کیش، خرچنگ های منزوی تنها در این دو ساحل(ایستگاه) با فراوانی قابل ملاحظه قابل مشاهده و نمونه برداری است. برای انجام مطالعات آمار زیستی، نمونه برداری با حداقل تعداد 25 نمونه از نظر آماری مورد تایید است (16). نمونهها بعد از قرارگیری در آب شیرین و متوقف شدن علایم حیاتی، از صدف جدا شدند. سپس به طور مجزا، در پلاستیکهای زیب دار قرار داده شده، کدگذاری و فریز شدند. همراه با نمونهبرداری از خرچنگ، تعداد 30 نمونه رسوب نیز از عمق 20 سانتیمتری برداشت شد. بر اساس منابع موجود، در سخت پوستان توانایی تجمع فلزات سنگین در بافت سخت بیشتر از بافت نرم است، لذا بافت سخت نمونه ها برای اندازه گیری غلظت فلزات سنگین مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور، قسمت سخت فوقانی خرچنگ با استفاده از کاتر از قسمت نرم انتهایی جدا شد. پس از توزین، بافت سخت در آون در دمای 70 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت خشک شد. نمونهها با کمک هاون عقیقی، نرم و هموژنیزه (همگن) و سپس به روش مرطوب هضم شدند (17). برای هضم اسیدی نمونه های رسوب، نمونه ها در دمای محیط قرار گرفتند تا از حالت فریز خارج و خشک گردند. پس از اینکه نمونه ها رطوبت اولیه خود را در دمای آزمایشگاه از دست دادند،مقدار 5 گرم از هر نمونه در آون 70 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت خشک شدند. سپس نمونههای رطوبتگیری شده به داخل ارلن منتقل و 20 میلیمتر محلول اسید نیتریک مرک 65% و 5 میلیلیترآب اکسیژنه به آن اضافه گردید. به منظور مخلوط شدن بهتر، نمونهها به مدت یک شب زیر هود قرار گرفته و سپس به مدت ۴۸ ساعت در دمای ۷۰ درجه واقعی در هات پلیت گرما داده شد. پس از خنک شدن ظرف، محلول آماده شده با استفاده از کاغذ صافی واتمن 42 صاف شده و با آب مقطر دو بار تقطیر به حجم 25 میلیلیتر رسانده شد (17). در نهایت، غلظت دو عنصر سرب و کادمیوم در کلیه نمونههای بافت و رسوب با استفاده از دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی شعله مدلFurnace AAS Model 67OG اندازهگیری شد. پس از تعیین غلظت فلزات سنگین، از آزمون کولموگراف اسمیرنف برای بررسی توزیع نرمال دادهها استفاده شد. به دلیل عدم پیروی داده ها از توزیع نرمال، از آزمون غیرپارامتری توزیع دوجمله ای برای بررسی تفاوت بین میانگین غلظت سرب و کادمیوم بین دو ایستگاه استفاده شد.
شکل 1- ScaevolaCoenobita (الف) و موقعیت ایستگاههای نمونهبرداری در جزیره کیش (ب) Figure 1. a: Coenobita scaevola. b: Sampling stations in KISH Island
نتایج
بر اساس کلیدهای شناسایی موجود، تمام نمونههای جمعآوری شده از گونه Coenobita scaevolaشناسایی شدند. میانگین و انحراف معیار غلظت کادمیوم و سرب در رسوب و بافت سخت نمونه ها به تفکیک ایستگاه جنوب و جنوب شرق در جدول ۱ آمده است. بر اساس جدول ۱، بیشترین غلظت کادمیوم (mg/kg ۲۵/۳) و سرب (mg/kg ۷۵/۶۸) در نمونههای رسوب ایستگاه جنوب مشاهده شد. غلظت فلزات در بافت سخت نمونه ها نیز در ایستگاه جنوب بیشتر از ایستگاه جنوب شرق بدست آمد.
جدول 1- میانگین و انحراف معیار غلظت کادمیوم و سرب در رسوب و بافت سخت نمونه ها در ایستگاه جنوب و جنوب شرق Table 1. Mean and Standard deviation of lead and cadmium in sediment and Coenobita scaevolatissue in south and southeast station
جدول 2 مقادیر دستورالعمل های کیفیت رسوب موقت (ISQG) و مقادیر سطح اثر قابل حمل(PEL)، اثرات محدوده کم (ERL) و اثرات دامنه متوسط (ERM) را نشان می دهد که برای ارزیابی خطر سمی فلزات سنگین در این تحقیق استفاده شده است (14).
جدول 2-مقادیر ISQG،PEL، ERL و ERM سرب و کادمیوم Table 2. ISQG، PEL، ERL and ERM for Lead and Cadmium
جداول 3 و 4 نشاندهندهی مقایسه بین غلظت سرب و کادمیوم در رسوبات مورد مطالعه با میزان اعلام شده در راهنمای کیفیت رسوب کانادا و امریکا است. نتایج حاصل نشان داد که میانگین غلظت سرب و کادمیوم در منطقه به طور معنیداری بالاتر از میزان استاندارد کیفیت رسوب کانادا و آمریکا است.
جدول 3- آزمون تحلیل دوجملهای برای مقایسه میانگین غلظت سرب و کادمیوم رسوبات با میزان استاندارد کیفیت رسوب کانادا (ISQGs) Table 3. Binomial Test to compare between mean concentration of lead and cadmium and ISQGs
جدول 4- آزمون تحلیل دوجملهای برای مقایسه میانگین غلظت سرب و کادمیوم رسوبات با میزان استاندارد کیفیت رسوب امریکا (ERL) Table 4. Binomial Test to compare between mean concentration of lead and cadmium and NOAA (ERL)
از آن جا که گونه های مختلف بر اساس سن، جنس، ژنتیک و ... دارای توانایی متفاوت برای جذب و دفع فلزات سنگین هستند و از طرفی میزان تجمع فلزات سنگین در بافت به زمان در معرض قرار گیری موجود بستگی دارد، لذا نمی توان یک آستانه مسمومیت کلی برای موجودات زنده در برابر یک فلز مشخص کرد. به این دلیل هیچ آستانه یا استانداردی برای مسمومیت موجودات زنده به فلزات سنگین تعریف نشده است و استانداردهای موجود از جمله استاندارد سازمان بهداشت جهانی، همه برای بافت های خوراکی مورد استفاده انسان است و نمی تواند برای ایجاد مسمومیت در گونه مورد نظر مورد استفاده قرار بگیرد. این استانداردها در جدول 5 آمده است، منتهی نتایج این تحقیق تنها با مطالعات مشابه مورد مقایسه قرار گرفت.
جدول 5- مقایسه میانگین غلظت سرب و کادمیوم در بافت سخت Coenobita scaevola با حدمجاز آنها در بافت خوراکی آبزیان Table 5. Compare between mean concentration of lead and cadmium in Coenobita scaevola and standard guidelines for edible tissue
بحث و نتیجهگیری
کاظمی و همکاران 2018 (20)، میانگین غلظت سرب و کادمیوم در رسوبات منطقه حفاظت شده لاک پشت پوزه عقابی جزیره کیش را به ترتیب 69/65 و 82/2 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش کردند که با نتایج این مطالعه مطابقت دارد. کوهرانی و همکاران 1398 (21)، میانگین غلظت سرب در رسوبات منطقه حفاظت شده خورآذینی در استان هرمزگان را 06/13 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش کردند که در حدود یک چهارم میانگین سرب در رسوبات در مطالعه حاضر است (21).
جدول 6- مقایسه میانگین غلظت سرب و کادمیوم در رسوبات منطقه مورد مطالعه با مطالعات مشابه در سواحل خلیج فارس Table 6. Compare between mean concentration of lead and cadmium in sedimentwith similar studies in Persian Gulf
مک فارلان و همکاران (12) در مطالعه خرچنگهای سواحل استرالیا نتایج مشابهی با نتایج این تحقیق بدست آوردند. مهنا و سابرا 2001 (9) نیز نشان دادند که گونههای خرچنگ در سواحل غربی خلیج فارس (سواحل کویت) توانایی جذب سرب دارند و در برخی از میزان سرب نمونههای جمعآوری شده بیش از حد مجاز است (حداکثر 8/2 میلیگرم بر کیلوگرم). گادهاوی (10) در مطالعهای جامع بر روی خرچنگهای سواحل برزیل نشان داد که اندامهای مختلف خرچنگها توانایی متفاوتی برای جذب سرب دارند. همچنین توانایی جذب آنها در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت و در برخی از نقاط بیشتر از حدود مجاز است (حداکثر 1/2 میلیگرم بر کیلوگرم). برخی مطالعات مانند چه و همکاران (29) نیز نشان دادند که گونه های مختلف خرچنگ توانایی بسیار بالایی برای جذب کادمیوم دارد (تا 5/17 میلیگرم بر کیلوگرم). پری و همکاران 2015 (30) در خلیج مکزیک، غلظت سرب و کادمیوم در بافت خرچنگ قرمز (Chaceon quinquedens) را به ترتیب ۲۳/۳ و ۳/۰ میلی گرم بر کیلوگرم اعلام کردند به مراتب کمتر از مطالعه حاضر است. بوسکو سانتوز و همکاران 2017 (31) غلظت فلز سرب در بافت خرچنگ مانگرو (Ucides cordatus) در یک منطقه صنعتی را ۲5/۱ میلی گرم بر کیلوگرم گزارش کردند که با وجود صنعتی بودن منطقه، در مقایسه با غلظت آن در بافت سخت Coenobita scaevola حدود بیست برابر کمتر است. ژقوم و همکاران 2017 (32) نیز در مطالعه خرچنگ آبی (Callinectes amnicola) در نیجریه، غلظت سرب و کادمیوم را به ترتیب ۸/۲ و ۷/۰ میلی گرم بر کیلوگرم گزارش کردند. مهنا و سابرا 2001 (9) بالا بودن مقادیر برخی فلزات سنگین در اندامهای خرچنگآبی خلیج فارس(Portunus pelagicus) نسبت به سایر نقاط جهان را به دلیل استخراج و عرضهی نفت و تمرکز فعالیتهای مرتبط با این هدف بیان کردند که تاثیر آن به طور بارز بر تنوع زیستی این ناحیه مشهود است. کاظمی و همکاران 2018 (20)، میانگین غلظت کادمیوم در پوسته تخم از سطح 2-1 میلی گرم بر کیلوگرم که می تواند باعث ایجاد مشکلات منفی بیولوژیکی و تولیدمثلی گردد پایین تر است. از طرفی میانگین غلظت سرب در پوسته تخم از سطح 7/4 میلی گرم بر کیلوگرم که می تواند باعث بروز صدمات جبران ناپذیرگردد، بالاتر گزارش گردید. این میزان، در اکثر مطالعات به عنوان سطحی از غلظت که میتواند باعث بروز صدمات جبران ناپذیر در پوسته تخم گردد، معرفی شده است (40). میانگین غلظت سرب و کادمیوم در لاک پشت های پوزه عقابی نابالغ به ترتیب 4/7 و 44/0 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش گردید که از بافت سخت نمونه های مورد مطالعه بسیار پایین تر است که به نابالغ بودن نمونه ها بر می گردد.
جدول 7- مقایسه میانگین غلظت سرب و کادمیوم در بافت سخت Coenobita scaevola با مطالعات مشابه روی آبزیان خلیج فارس Table 7. Compare between mean concentration of lead and cadmium in Coenobita scaevola with similar studies in Persian Gulf
فلزات سنگین در غلظتهای بالا بر رشد و فعالیت آبزیان تاثیر منفی داشته و باعث کاهش زیستتوده و تنوع آنها در محیط میشود (34). در این بین، خرچنگهای منزوی به دلیل رژیم غذایی همه چیز خواری، بیش از سایر آبزیان در معرض فلزات سنگین قرار دارد و تجمع این مواد در آنها میتواند به عنوان شاخص وضعیت آلودگی محیط در نظر گرفته شود (35, 36). تاثیر منفی آلودگی رسوب به سرب و کادمیوم در فراوانی و تراکم Coenobita scaevolaبه اثبات رسیده است (37). علاوه بر این کادمیوم در رشد متغیرهای طول کل، طول قسمت نرم، طول قسمت سخت، طول سپر قدامی و طول پاهای حرکتی پایین و وسط در Coenobita scaevola تاثیر منفی دارد. با توجه به این که این گونه جستجو برای غذا، جفت، صدف مناسب (برای محافظت از بخش نرم شکمی) و فرار از دشمنان را با استفاده از پاهای حرکتی خود انجام می دهد، بنابراین کادمیوم در تغذیه، رشد، بقا و فعالیت های تولیدمثلی این گونه، تأثیر منفی دارد (38). نوروزی و همکاران 2018 (39) نیز تاثیر متقابل سرب و کادمیوم را در ایجاد اختلال در فیزیولوژی رشد Coenobita scaevola به اثبات رسانده اند. از آن جا که رسوبات جایگاه مناسبی برای به دام انداختن فلزات سنگین هستند و همچنین منبع تغذیه و زیستگاه Coenobita scaevola را تشکیل میدهند، بنابراین باتوجه به غلظت قابل ملاحظه و بالاتر از حد استاندارد سرب و کادمیوم در رسوبات منطقه مورد مطالعه، تجمع این فلزات در بافتهای مختلف نمونه مورد مطالعه دور از انتظار نیست.
تشکر و قدردانی به این وسیله از سازمان منطقه آزاد کیش به دلیل مساعدت در اجرای این نمونه برداری قدردانی می شود. این مقاله، کار پژوهشی از پایان نامه کارشناسی ارشد در گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان) است. Reference
[3]- MSc., Student at Environmental Science Department, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran [4]- Environmental Science Department, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran٭(Corresponding Authors) [5]-National Oceanic and Atmospheric Administration [6]- Environmental Research laboratory [7]- Environmental Research Management [8]- Interim sediment quality guidelines [9]- Probable effect levels [10]- World Health Organization [11]- Food and Agriculture Organization of the United Nations [12]- USA Food and Drug Administration | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 511 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 200 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
