تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 2,232 |
تعداد مقالات | 20,476 |
تعداد مشاهده مقاله | 25,360,898 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 23,012,927 |
بررسی وضعیت آموزش محیط زیست در سازمان های مردم نهاد محیط زیستی ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
علوم و تکنولوژی محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 30، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 92، فروردین 1399، صفحه 391-402 اصل مقاله (500.87 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مستخرج از پایان نامه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jest.2020.27922.3689 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ندا محمدی1؛ فرزام بابایی 2؛ علی محمدی3؛ داوود حیات غیب4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1کارشناس ارشد رشته مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست–آموزش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران. *) مسوول مکاتبات( | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4معاون دفتر پژوهش و توسعه فناوری محیط زیست، معاونت آموزش و مشارکت های مردمی، سازمان حفاظت محیط زیست ایران. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زمینه و هدف: تحقیق کاربردی حاضر با بررسی شاخصهای آموزش محیط زیست در سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی، بنا دارد با استناد به مطالعات آماری، وضع موجود این سازمان ها را مورد بررسی و مداقه قرار دهد و با استفاده از نتایج بدست آمده علل عقب افتادگی این سازمان ها از آموزش مؤثر محیط زیست به جوامع هدف و مخاطبین را مشخص کند تا خلأهای موجود بین این سازمانها و نهاد دولت و علل عدم اقبال عمومی به سمن ها، شناخته شده و رفع شوند. روش بررسی: آموزش محیط زیست و NGOs از متغیرهای مورد بررسی هستند. به منظور گردآوری دادهها، یک پرسش نامهی محقق ساخته جهت دریافت اطلاعات از فعالیتهای آموزشی سمنها و پرسش نامهی دیگری جهت دریافت نظرات فرهیختگان امر آموزش محیط زیست و سمنهای محیط زیستی طراحی شد. جامعهی آماری پژوهش، تعداد 760 سمن محیط زیستی بودند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از تعداد 125 سمن به عنوان نمونه، درخواست شد پرسش نامهی مربوطه را تکمیل کنند و تعداد 26 نفر از کارشناسان آشنا با عملکرد سمنهای محیط زیستی نیز، نسبت به تکمیل پرسش نامهی فرهیختگان مبادرت ورزیدند. در ادامه با توجه به روابط دو متغیره، روابط چند متغیره و رگرسیونی نسبت به تحلیل دادهها اقدام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که فرضیهی احتمالا وضع آموزش محیط زیست سمنها نمیتواند تمامی آموزشهای مورد نیاز شهروندان جهت حفاظت از محیط زیست را برطرف کند، با سطح معنی داری 000/0 به اثبات رسید. وضع موجود کیفیت آموزش محیط زیستی ارایه شده توسط سمنها، با سطح معنی داری 000/0 نیاز به بازنگری دارد. شناسایی و تعیین شاخصهای ارزیابی، موجب ارتقاءکیفیت آموزش محیط زیستی سمنها خواهد شد. بحث و نتیجه گیری : با توجه به نتایج به دست آمده از شاخص های مورد بررسی در این مطالعه، کیفیت و کمیت آموزش های ارایه شده توسط سمن های محیط زیستی، متوسط رو به بالا بوده لیکن همچنان رافع نقص و کمبود آگاهی و اطلاعات محیط زیستی شهروندان نیست. همچنین تعیین شاخص های ارزیابی و رتبه بندی سمن های محیط زیستی، سبب افزایش کیفیت آموزش های محیط زیستی ارایه شده به شهروندان می شود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NGO؛ سازمانهای مردم نهاد محیط زیستی؛ آموزش محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیست و دوم، شماره یک، فروردین ماه 99 بررسی وضعیت آموزش محیط زیست در سازمان های مردم نهاد محیط زیستی ایران
ندا محمدی[1] فرزام بابایی[2]* علی محمدی[3] داود حیات غیب [4]
چکیده: زمینه و هدف: تحقیق کاربردی حاضر با بررسی شاخصهای آموزش محیط زیست در سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی، بنا دارد با استناد به مطالعات آماری، وضع موجود این سازمان ها را مورد بررسی و مداقه قرار دهد و با استفاده از نتایج بدست آمده علل عقب افتادگی این سازمان ها از آموزش مؤثر محیط زیست به جوامع هدف و مخاطبین را مشخص کند تا خلأهای موجود بین این سازمانها و نهاد دولت و علل عدم اقبال عمومی به سمن ها، شناخته شده و رفع شوند. روش بررسی: آموزش محیط زیست و NGOs از متغیرهای مورد بررسی هستند. به منظور گردآوری دادهها، یک پرسش نامهی محقق ساخته جهت دریافت اطلاعات از فعالیتهای آموزشی سمنها و پرسش نامهی دیگری جهت دریافت نظرات فرهیختگان امر آموزش محیط زیست و سمنهای محیط زیستی طراحی شد. جامعهی آماری پژوهش، تعداد 760 سمن محیط زیستی بودند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از تعداد 125 سمن به عنوان نمونه، درخواست شد پرسش نامهی مربوطه را تکمیل کنند و تعداد 26 نفر از کارشناسان آشنا با عملکرد سمنهای محیط زیستی نیز، نسبت به تکمیل پرسش نامهی فرهیختگان مبادرت ورزیدند. در ادامه با توجه به روابط دو متغیره، روابط چند متغیره و رگرسیونی نسبت به تحلیل دادهها اقدام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که فرضیهی احتمالا وضع آموزش محیط زیست سمنها نمیتواند تمامی آموزشهای مورد نیاز شهروندان جهت حفاظت از محیط زیست را برطرف کند، با سطح معنی داری 000/0 به اثبات رسید. وضع موجود کیفیت آموزش محیط زیستی ارایه شده توسط سمنها، با سطح معنی داری 000/0 نیاز به بازنگری دارد. شناسایی و تعیین شاخصهای ارزیابی، موجب ارتقاءکیفیت آموزش محیط زیستی سمنها خواهد شد. بحث و نتیجه گیری : با توجه به نتایج به دست آمده از شاخص های مورد بررسی در این مطالعه، کیفیت و کمیت آموزش های ارایه شده توسط سمن های محیط زیستی، متوسط رو به بالا بوده لیکن همچنان رافع نقص و کمبود آگاهی و اطلاعات محیط زیستی شهروندان نیست. همچنین تعیین شاخص های ارزیابی و رتبه بندی سمن های محیط زیستی، سبب افزایش کیفیت آموزش های محیط زیستی ارایه شده به شهروندان می شود. واژهای کلیدی: NGO، سازمانهای مردم نهاد محیط زیستی، آموزش محیط زیست
A Survey of Environmental Trainings Conducted by Non-Governmental Environment Organizations of Iran
Neda Mohammadi[5] Farzam Babaie [6] Ali Mohammadi[7] Davood Hayatgheib[8]
Abstract Background and purpose: The present practical research by surveying the evaluating factors of environmental education in NGOs is going to examine the present condition of NGOs according to statistics studies and distinguishing the backwardness reasons of these NGOs in environmental effective training for target societies and addresses. So in this case, the present gaps among the NGOs, government and public, unfortunate reasons to NGOs were recognized and removed. Method: Environmental education and NGOs are among the studied variables. In order to collect data, a researcher-made questionnaire was designed to receive information about the educational activities of the seminaries and another questionnaire was designed to receive the opinions of intellectuals on environmental education and environmental semantics. The sample of this study was 125 NGOs that were selected among 760NGOs by random sampling and 26 environmental education experts filled those questionnaires, after filling the questionnaires at first step descriptive statistics were reported, and then the analysis of data was done by statistical software. Results: The research shows that probably, the condition of environmental education of NGOs can't perform the necessary education of citizens for protection of environment. The present quality of environmental education produced by NGOs must be re-examined. The determination of evaluating factors causes the promotion of quality of environmental education of NGOs. Discussion & Conclusion: According to the results of indicators investigated in this study, the quality and quantity of trainings provided by environmental NGOs were medium upward, but they aren’t suitable for the lack of citizens, environmental information and awareness. Furthermore the determination of evaluation indicators and the ranking of environmental NGOs cause increasing the quality of environmental education provided to citizens. Key words: NGOs, Environmental NGOs, Environmental education. . مقدمه:
بحران محیط زیست یکی از مهم ترین گرفتاریهای جهانی به شمار میرود. مواجهه با این بحران به منزله یک تلاش جمعی نیازمند ایجاد نگرش های محیط زیست گرایانه در مردم است(1). تشدید روزافزون معضلات زیست محیطی هم چون گرمایش جهانی، کاهش منابع آب و نابودی تنوع زیستی در قرن آتی، به یکی از مهم ترین دغدغههای بسیاری از کشورهای جهان و سازمان های بین المللی تبدیل شده است. این بحرانها به قدری گسترش یافتهاند که دیگر راهی جز پیشگیری از شدت این تغییرات برای بشر نمانده است(2). در سالهای اخیر، آموزش محیطزیست به یک اولویت درحال رشد در سطح محلی، ملی و بینالمللی تبدیل شدهاست. زیرا که اعتقاد بر این است که مشکلات محیطزیستی نمیتوانند حل شوند، مگر این که آموزشهای محیطزیستی با موفقیت انجام شود(3). در حالی که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی محیط زیست کشور شناخته میشود لیکن ابزار لازم همانند نیروی انسانی متخصص جهت آموزش – خصوصا آموزش چهره به چهرهی- افراد جامعه(که یکی از موثرترین روش های آموزشی است) را در اختیار ندارد. دراینجا نقش سازمان های مردم نهاد (سمن) پر رنگ تر میشود به ویژه آن دسته از سمنهایی که در حیطه محیط زیست فعالیت میکنند. در مجموع سازمان های مردم نهاد بخش مهمی از بدنه سازمان حفاظت محیط زیست در امر آموزش محیط زیست وجلب مشارکت های مردمی هستند. لذا به منظور بهره گیری هرچه بیش تر از توان سازمانهای مردم نهاد در پیش برد امر آموزش محیط زیست در سطح کشور، الزامی به نظر می رسد آموزش محیط زیست همراه با برنامه ریزی صحیح در سطح کلان اجرایی شده و مورد ارزیابی قرار بگیرد. در سال های اخیرتعداد کثیری از سمن های محیط زیستی ثبت شده وشروع به فعالیت کرده اند اما چنان که مشهود است بازده فعالیت آن ها چندان قابل توجه نبوده است. درکشور ما همانند بسیاری از کشورهای دیگر وجود تشکلها، انجمنها و گروه هایی که با ماهیت غیر انتفاعی فعالیت می کنند سابقهای دیرینه داشته است. صنایع گلدوز (1393) آورده است، اولین سازمان غیردولتی زیست محیطی درایران گروه روستاییان اشکذر یزد بود که در سال 1349 با هدف تثبیت شنهای روان و بیابان زدایی فعالیت خود را آغاز کرد. بعد از اجلاس ریو و به تبعیت از جنبش جهانی محیط زیست سایر سازمان های غیر دولتی محیط زیستی درایران از اوایل دههی هفتاد خورشیدی شکل گرفته و به تدریج در حال رشد و گسترش هستند(4). سازمانهای غیر دولتی محیط زیستی از یک سو به علت ضرورت جامعه مدنی بوجود آمدهاند و نقش آن ها در بدو امر، آگاه سازی عمومی از مسایل محیط زیست بوده و از سوی دیگر به نوعی ناظر بر عملکرد دولت در کارهای محیط زیستی محسوب می شوند. این سازمان ها نقش موثری در تحقق اهداف حفاظت از محیط زیست، کاهش آلودگی و ترمیم خسارات محیط زیستی دارند(5.( اللهیان و همکاران (1392) با بررسی شاخصهای کارآمدی سازمان غیر دولتی محیط زیستی در دست یابی به تضمین پایداری محیط زیست، مشخصههای کارآمدی را، که عبارتند از : مشارکت، مشروعیت ( حاکمیت قانون )، شفافیت، مسوولیت پذیری، اجماع و مردم محوری، عدالت و انصاف، کارآیی و اثربخشی و پاسخ گویی، بر شمردند(5). میبودی و کریم زادگان (1391) در تحقیقی با عنوان کنکاشی در مشارکت مردم در توسعه آموزش محیط زیست در کلان شهر مشهد به اعلام کردهاند که تنوع موضوعات، مخاطبان و شیوههای آموزش محیط زیست باعث شده سازمان حفاظت محیط زیست به تنهایی قادر به تأمین آن ها نباشد. از این رو لازم است مردم نیز در تحقق اهداف آموزش محیط زیست با سازمان حفاظت محیط زیست مشارکت داشته باشند. مشارکت مردمی از طریق ساز و کارها و ابزارهای مختلفی می تواند به وقوع بپیوندد که سازمان ها و تشکلهای محیط زیستی از مهمترین اینهاست. اما عملکرد این سازمان ها بیانگر این مطلب است که بین این سازمانها شبکههای ارتباطی ضعیفی وجود دارد و در نتیجه پراکندهکاری هم از نتایج ارتباط ضعیف بین این تشکلهاست(6). ویسی (1390) در پژوهشی با عنوان طرح جامع جلب و ارتقای سرمایههای اجتماعی در حفاظت محیط زیست خاطر نشان کرده است که، تعداد زیادی از تشکلها غیرفعال هستند و تشکلهای فعال نیز به صورت مستقل و رقیب و نه در ارتباط با هم فعالیت دارند. حاکمیت چنین فضایی بیش تر ناشی از نبود اعتماد نهادی بین خود تشکلها از یک سو و بین تشکلها و نهادهای دولتی است که ریشه اصلی این موضوع نیز ناشی از دید ابزاری به تشکلها از سوی مسوولین ذی ربط است و سازمانهای مسوول نیز تنها براساس رسالت و الزام سازمانی با تشکلها ارتباط دارند(7). رای سینگ و عبدالرحمان (2012) در تحقیقی نتیجه می گیرند که، آموزش محیط زیستی اساس کارNGO ها است. .موفقیت یک NGO در گرو استراتژی و روشی است که برای ارتباط گیری و آموزش محیط زیستی با جامعهی هدفش به کار میبرد. بدون دانش و آگاهی، عملی صورت نمیپذیرد و در صورت عدم انجام فعالیت، تغییری متصور نخواهد بود (8). جیانان (2012) در تحقیقی با عنوان مشارکت NGO های محیط زیستی برای آموزش محیط زیست در چین اشاره میکند که، آموزش محیط زیستی بستگی به تلاشهای سازمانیافتهای در جهت آموزش تقابل انسان و اکوسیستم اطرافش با رویکرد زندگی پایدار دارد. این تحقیق درباره اهمیت، محتوا و توسعه آموزش محیط زیستی با تمرکز بر مشارکت NGO های محیط زیستی بوسیله آموزش غیررسمی محیط زیستی است(9). کنون (2013) در تحقیقی تحت عنوان ارزیابی سازمانهای غیردولتی – یک بررسی از مجله گلوبال روی روش شناسی 100 سازمان غیردولتی اظهار میکند زمانی نه چندان دور NGO ها اعتبار و شهرت داشتند اما کم کم دانشگاهیان خواهان این شدند که ساختار سازمانی و اعتبار و مشروعیت و مسوولیت پذیری و تاثیر NGO ها مورد ارزیابی قرار گیرند. این تحقیق درباره متدولوژی اتخاذ شده توسط مجلهی گلوبال، در بررسی 100 سمن برتر سال 2013می باشد. در این تحقیق معیارهایی جهت ارزیابی از جمله : تاثیرگذاری، نوآوری و پایداری مورد بررسی قرار گرفتهاند(10). در تحقیق لاهیجانیان و همکاران (1387) آمده است سازمانهای غیر دولتی محیط زیستی در دهه اخیر رشد کمی چشمگیری داشتهاند، اما رشد کیفی این سازمان ها نتوانسته است از وضعیت قابل قبولی برخوردار باشد(11). از سویی دیگر به نظر میآید سازمان های غیردولتی مردمنهاد، با مشخصههای بارز خود که همانا استقلال مالی، عدم وابستگی و داوطلبانه بودن است، زاویه گرفته به نوعی متأثر از خطمشی دولتها، هستند. این تحقیق سعی بر این دارد وضع موجود سازمانهای مردم نهاد محیط زیستی و میزان فعالیتهای آموزشی آنها را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از نتایج بدست آمده علل دورافتادگی این سازمان ها از وظایف اصلیشان را مشخص و فاصلههای موجود بین این سازمانها، نهاد دولت و عموم مردم را نمایان کند. روش بررسی تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده که در آن آموزش محیط زیست و NGOs از متغیرهای مهم و مورد بررسی هستند. روند تغییرات، کنش و واکنش و نحوه میزان فعالیتهای آموزش محیط زیست دراین تحقیق مورد بررسی قرار میگیرد. کار میدانی و جمع آوری اطلاعات پایه، مصاحبه و استفاده از پرسش نامه و نرم افزارهای آماری از ابزارهای انجام این تحقیق هستند. مطالعات بخش کتابخانهای از طریق بررسی و مطالعه پایان نامهها و مقالات مرتبط، صورت گرفته و جمع آوری اطلاعات از طریق جستجو در سایتهای اینترنتی فراهم شدهاست. کسب دادهها از طریق مراجعه به ادارات، دوایر و توابع سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت کشور، معاونتهای محیط زیست چند منطقه شهرداری تهران و چندین سازمان مردم نهاد فعال در دستور کار این تحقیق بودهاست. پس از تهیه پرسشنامه نهایی و پر شدن آن توسط پاسخگویان، ابتدا آمارهای توصیفی گزارش شدند، سپس به آمار استنباطی و روابط دو متغیره پرداخته شد. در ادامه با توجه به روابط دو متغیره، روابط چند متغیره و رگرسیونی نیز انجام شد. نرم افزار مورد استفاده در تحلیلهای آماری، SPSS نسخه 18 بود. دامنهی پژوهش، سمنهای محیط زیستی تمامی 31 استان ایران است. بر طبق امارهای اخذ شده از سازمان حفاظت محیط زیست تا پایان نیمهی اول سال 1394 از 31 استان ایران، مشخصات تعداد 760 سازمان مردم نهاد محیط زیستی ثبت شده است. نحوهی طبقه بندی سازمان های مردم نهاد با توجه به حیطه فعالیت و ویژگیها، از دیدگاه سازمان حفاظت از محیط زیست و وزارت کشور، در جداول شماره 1 و 2 آورده شده است. تعداد سمنهای هر استان نیز به تفکیک در جدول شماره 3 آورده شده است.
جدول1- طبقه بندی سازمانهای غیر دولتی از نظر حیطه فعالیت Table1-The classification of non-governmental organizations based on their activities
جدول 2- طبقه بندی سازمانهای غیردولتی محیط زیستی (براساس آمار وزارت کشور) Table2-The classification of NGOs (Based on the statics of interior ministry)
جدول 3 - سازمانهایمردم نهاد محیط زیست کشور (سازمان حفاظت محیط زیست -نیمه اول سال 1393) Table3-Environmental NGOs of Iran (According to environmental protection organization-The first half of 1393)
ادامه جدول 3 - سازمانهایمردم نهاد محیط زیست کشور (سازمان حفاظت محیط زیست -نیمه اول سال 1393) Table3-Environmental NGOs of Iran (According to environmental protection organization-The first half of 1393)
از این تعداد، 125 سمن در حیطهی ملی فعالیت می کنند که همین تعداد از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده، حجم نمونهی پژوهش حاضر را در بر میگیرند. تعداد 26 نفر از متخصصین، اساتید وکارشناسان حوزهی محیط زیست، از طریق روش نمونهگیری هدفمند حجم نمونه جهت تکمیل پرسش نامهی فرهیختگان را، تشکیل دادهاند. ابزار گردآوری داده دراین تحقیق، دو پرسش نامه محقق ساخته است. پرسش نامه اول جهت بررسی میزان و نحوهی فعالیت آموزشی سمنها و پرسش نامهی دوم بابت دریافت نظرات و شاخصههای آموزش مؤثر وپویا، از دیدگاه متخصصین و فرهیختگان امر آموزش محیط زیست تنظیم شده است. هر دو پرسش نامه به صورت چند گزینهای و در طیف لیکرت طراحی شدهاند. پس از دریافت پاسخ نامهها و اخذ دادهها دو پرسش نامه تطبیق داده شدند.
یافته ها بر اساس نتایج پژوهش، میانگین فعالیت آموزشی سمنها در بازه 5 گزینهای طیف لیکرت با حداقل 1 و حداکثر 5، 1/3 است. در این طیف 5 نمرهای نمره 5/2 در وسط طیف است از این رو میتوان گفت میانگین فعالیت آموزشی سمنها متوسط به بالا است. حداقل نمره 1/84 و حداکثر نمره اخذ شده نیز 56/4 است. جدول شماره 4 آمار توصیفی این متغیر را نشان میدهد.
جدول 4- آمار توصیفی متغیر فعالیت آموزشی سمنها Table4-The descriptive statics of education activities variable NGOs
بر اساس تحلیل نتایج تحقیق، میانگین نظر فرهیختگان درباره آموزش محیط زیست در سمنها در بازه 5 گزینهای طیف لیکرت با حداقل 1 و حداکثر 5، 76/3 است. در این طیف 5 نمرهای نمره 5/2 در وسط طیف است از این رو میتوان گفت میانگین نظر فرهیختگان درباره آموزش محیط زیست در سمنها متوسط به بالا است. حداقل نمره 1/3 و حداکثر نمره اخذ شده نیز 41/4 است. جدول شماره 5 آمار توصیفی این متغیر را نشان میدهد.
جدول 5 - آمار توصیفی متغیر نظر فرهیختگان درباره آموزش محیط زیست در سمنها Table5-The descriptive statics of the variable of experts opinions on the environmental education in the NGOs
بحث و نتیجهگیری:
1 .آیا آموزشهای زیست محیطی سمنها تمامی مشکلات محیط زیست کشور را در بر میگیرد؟ فرض بر این است که اگر با فرضیه فوق موافقت وجود داشته
جدول 6-آزمون t وضعیت متغیر آموزش در سمنها Table6-T test: the variable situation of education in NGOs
بر اساس نتایج آزمون t، معنی داری تفاوت میانگین تک نمونه متغیر وضعیت آموزش در سمنها، 000/0 است.. به این معنی که آموزشهای زیست محیطی سمنها تمامی مشکلات محیط زیست کشور را در بر نمیگیرد و این تفاوت میانگین در جامعه نیز وجود دارد. آمار مربوطه را در جدول شماره 6 می توان مشاهده کرد. 2. آیا وضع موجود کیفیت آموزش محیط زیست ارایه شده توسط سمنها از نظر متخصصین رافع نیازهای اصلی شهروندان به آگاه سازی و اطلاع رسانی است؟ اگر با فرضیه فوق موافقت وجود داشته باشد، باید پاسخ گویان به این فرضیه جواب متوسط، زیاد یا خیلی زیاد داده باشند. با توجه به کد بندی طیف لیکرت، میانگین سوالات باید بالای 3 (متوسط به بالا) باشد.
جدول 7- آزمون t وضعیت متغیر نظر فرهیختگان در باره وضع آموزش در سمنها Table7-T test: the variable situation of expert opinions about education situation in NGOs
بر اساس نتایج آزمون t، معنی داری تفاوت میانگین تک نمونه متغیر وضعیت نظر فرهیختگان در باره وضع آموزش در سمنها، 000/0 است. به این معنی که وضع موجود کیفیت آموزش محیط زیست ارایه شده توسط سمنها از نظر متخصصین رافع نیازهای اصلی شهروندان به آگاه سازی و اطلاع رسانی است. در جدول شماره 7 این آمار قابل مشاهده است. 3.آیا تعیین شاخصهای ارزیابی موجب ارتقای و تشویق سمنها در افزایش کیفیت آموزش محیط زیستی ارایه شده شان به شهروندان میشود؟ اگر با فرضیه فوق موافقت وجود داشته باشد، باید پاسخگویان به این فرضیه جواب متوسط، زیاد یا خیلی زیاد داده باشند. با توجه به کد بندی طیف لیکرت، میانگین سوالات باید بالای 3 (متوسط به بالا) باشد.
جدول 8- آزمون t وضعیت متغیر تعیین شاخصهای ارزیابی Table8-T test: the variable situation of determining assessment index
بر اساس نتایج آزمون t، معنی داری تفاوت میانگین تک نمونه متغیر تعیین شاخصهای ارزیابی 000/0 است. به این معنی که تعیین شاخصهای ارزیابی موجب ارتقاء و تشویق سمنها در افزایش کیفیت آموزش محیط زیستی ارایه شدهشان به شهروندان میشود. آمار مربوطه در جدول شماره 8 آورده شده است.
نتیجه گیری در سال های اخیر بحران محیط زیست و ضرورت مواجهه با آن به عنوان یک دغدغه و معضل جهانی مطرح شده است. جهت پیشگیری از این روند رو به رشد اولویت با آموزش محیط زیست به صورت فراگیر است. بحران پیش رو نوعی بیماری درحال تسری است که برای علاج آن باید به صورت اساسی اندیشید. بهترین روش ممانعت از گسترش این بیماری ، آموزش و آشنایی با راه های پیشگیری و درمان آن می باشد تا ضامن و حافظ سلامت محیط زیست باشد. مقصود از آموزش محیط زیست، یافتن بهترین شیوه ارایه آموزش و چگونگی انجام فعالیت های محیط زیستی در جهت ارتقائ دانش و آگاهی و در نهایت رفتارها و واکنش های محیط زیستی در جوامع هدف است. سازمان حفاظت از محیط زیست متولی اصلی محیط زیست کشور است اما تنوع شیوه های آموزشی، جوامع هدف و موضوعات، باعث دشواری آن می شود. از طرفی سازمان حفاظت از محیط زیست به دلیل محدودیت منابع مالی و عدم افزایش سالیانه اعتبارات تخصیصی از طرف دولت و مجلس شورای اسلامی ، ابزارهای لازم برای بکارگیری نیروی انسانی متخصص جهت آموزش محیط زیست - همانند کشورهای توسعه یافته دنیا - را در اختیار ندارد. بنابراین استفاده از توان بالقوه مشارکت های مردمی و سازمان های مردم نهاد محیط زیستی، به عنوان یک ضرورت ملی مطرح است که ضمانت اجرایی آن ایجاد زمینه های اولیه قانونی و اجتماعی از طرف دولت ونهادهای ذی مدخل برای فعالیت موثر این سازمان ها از طریق بروز اعتماد جدی و برقراری ارتباط واقعی و تنگاتنگ بین سازمان حفاظت از محیط زیست و سمن های محیط زیستی می باشد.. با بررسی چگونگی فعالیت های آموزشی سمن های محیط زیستی، نتایجی به شرح ذیل حاصل شد:
در ادامه راهکارهایی جهت افزایش نقش سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در عرصه آموزش محیط زیست کشور ارایه می شود:
سپاسگزاری بدین وسیله از تمامی سمن های محیط زیستی ایران که در این تحقیق ما را یاری کردند، سپاسگزاری میگردد.
منابع
1- کارشناس ارشد رشته مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست–آموزش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران. 2- استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران. *) مسوول مکاتبات( [3]- استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران. [4]- معاون دفتر پژوهش و توسعه فناوری محیط زیست، معاونت آموزش و مشارکت های مردمی، سازمان حفاظت محیط زیست ایران. 1- Master of Management, Planning and Environmental Education - Education, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran 2- Assistant Professor, Department of Environmental Management, Faculty of Natural Resources and Environment, Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran *(Correspondence Author) 3- Assistant Professor, Department of Environmental Management, Faculty of Natural Resources and Environment, | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,910 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 730 |