آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,169 |
| تعداد مقالات | 20,057 |
| تعداد مشاهده مقاله | 23,644,717 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 21,730,003 |
فرهنگ اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی، پیشران توسعه ی کارآفرینی اجتماعی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مدیریت فرهنگی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 15، شماره 51، اردیبهشت 1400، صفحه 45-57 اصل مقاله (508.22 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| محمد جواد جامه بزرگی1؛ محمدرضا میگون پوری* 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشجوی دکتری مدیریت کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیار دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران. (نویسنده مسئول). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقدمه و هدف پژوهش:مقاله بدنبال پاسخ به این سوال اساسی است که فرهنگ اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی، چگونه می‌تواند در ابعاد مختلف فردی، سازمانی، آموزشی، پژوهشی و با هدف خلق ارزش به توسعه کارآفرینی اجتماعی کمک نماید. روش پژوهش: پژوهش با روش توصیفی با تکنیک پیمایش (مطالعه میدانی) و ابزار پرسشنامه محقق یافته انجام شده است. جامعه آماری تعداد 44 نفر از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دولتی شهر تهران هستند که در حوزه کارآفرینی اجتماعی فعالیت داشته‌اند. یافته‌ها: نشان داد مقادیر R2در بعد فردی با (548.)، بعد سازمانی با (555.)، بعد آموزشی با (508.)، بعد پژوهشی با (619.)، بعد کسب و کار با (730.)، و بعد مدیریت با (619.)، واریانس متغیر وابسته را تبیین می‌کنند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد فرهنگ اکوسیستم کارآفرینانه دانشگاهی می‌تواند به عنوان فضا و بستری برای توسعه کارافرینی اجتماعی عمل نماید. ابعاد مختلف فرهنگ اکوسیستم، پیشران‌های توسعه کارافرینی اجتماعی تلقی می‌شوند. بعد فردی با ایجاد انگیزه، اعتماد بنفس و شناسایی فرصت ها، بعد سازمانی با همکاری تیمی، برنامه‌ریزی و رفتار شهروندی، بعد آموزشی با کیفیت بخشی به آموزش و محتوی‌سازی مناسب، بعد کسب و کار با ریسک‌پذیری، خلاقیت، فرصت‌سازی و بعد پژوهشی با کیفیت بخشی به پژوهش فن‌آورانه و با خلق ارزش اجتماعی به توسعه کارافرینی اجتماعی کمک می‌نماید. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| فرهنگ؛ اکوسیستم کارآفرینی؛ پیشران ها؛ کارآفرینی اجتماعی؛ خلق ارزش اجتماعی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
با وجود زمینه مناسب برای خلق ارزش اجتماعی از طریق توسعه کارافرینی اجتماعی دانشگاهی، تاکنون مقوله فرهنگ در اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی مورد توجه قرار نگرفته و توسعه کارآفرینی اجتماعی در سطح دانشگاهی ایجاد نشده است. عوامل فنی و تکنولوژیک، توان برانگیختن ایده‌های نوآورانه کارآفرینان را ندارند و تلاش سرمایه‌گذاران برای ورود به اکوسیستم کارافرینانه و توسعه کارافرینی اجتماعی موفق نبوده است. در سال‌های اخیر با وجود تلاش‌های متعدد در جهت رشد استارت آپ‌ها و توسعه کارآفرینی اجتماعی در عمل رشد پایداری در زمینه توسعه کسب وکارها بویژه در بخش‌های کوچک و متوسط انجام نشده و سیستم ملی توسعه کارآفرینی از فقدان رویکرد فرهنگی جامع در این زمینه رنج می‌برد. اتخاذ رویکرد سیستمی به توسعه کارآفرینی اجتماعی، مستلزم فراهم شدن زمینه‌های فرهنگی، سازماندهی نظام آموزشی، پژوهشی، مدیریتی در سطح کارافرینانه دانشگاهی است. کارآفرینی فرایندی است که به ابزار راهبردی توسعه اقتصادی در جوامع تبدیل شده است. این مفهوم مستلزم ایجاد فرصت کارآفرینانه، تولید و پرورش ایده و مکانیزم توانمندسازی افراد برای اجرای فرایندهای کارافرینی است. توسعه کارآفرینی تحت تاثیر عواملی است که در سطوح داخلی و منطقه‌ای به تشکیل یک اکوسیستم کارآفرینی منجر می‌شود. اکوسیستم کارآفرینی به افراد، سازمان‌ها و نهادهایی اشاره می‌کند که محرک یا مانع تصمیم فرد به توسعه‌ی کارآفرینی است و در موفقیت کسب و کارها تاثیر زیادی دارد. اکوسیستم کسب و کار شامل جنبه‌های فردی، سازمانی، دولت، ثبت اختراعات (پتنت)، مالکیت فکری، سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها و فرهنگ کارآفرینی است که تبیین آن به فهم ورودی و خروجی اکوسیستم کارآفرینانه دانشگاهی کمک می‌کند.
بیان مسئله امروزه موفقیت پروژه‌های توسعه بدون در نظر گرفتن پیوست اجتماعی فرهنگی متصور نیست، این امر در سال‌های اخیر مورد توجه بخش صنعت و خدمات در کشور نیز قرار گرفته است. پایین بودن جایگاه اجتماعی فرهنگی در اکوسیستم کارافرینی کشور نشان میدهد با وجود پتانسیل خلق ارزش اجتماعی و فرهنگی در اکوسیستم کارافرینی ایران هنوز فعالیت شایسته‌ای صورت نگرفته است. این مفهوم مهمترین بحث در ادبیات کارافرینی است (ایستین، ریسپال، سروانتی، 2018) و به مثابه رفع نیازهای اجتماعی[1] و درهم تنیدن ابعاد فردی، سازمانی و محیطی است. براساس گزارش بانک جهانی (2017)، گزارش داده‌های دیده‌بان کارآفرینی (جم، 2018). ایران در شاخص کارافرینی نوپا (تی، ای)، فعالیت‌های کارافرینانه جدید در جمعیت (18تا 64) ساله رتبه 31، در شاخص کارآفرینی تثبیت شده رتبه 50 و شاخص قصد کارآفرینانه رتبه 41 را در بین 67 کشور در حال توسعه داراست (دیدبان جهانی کارافرینی، 2017 ). مقایسه اکوسیستم کارافرینی ایران با کشورهای در سطح درآمد متوسط نشان میدهد رتبه ایران در میان 52 کشور در سال 1397 از نظر دسترسی به تامین مالی کارافرینانه 37، سیاست دولتی 34، پویایی بازار 15 و توان بازار داخلی رتبه 33 و هنجارهای اجتماعی فرهنگی رتبه 41 را داراست (داوری و باقرصاد، 1398). در عین حال ضعف قوانین، رفتارهای نهادی و فرهنگ مشارکتی از چالشهای خلق ارزش اجتماعی محسوب می‌شوند. نرخ مشارکت در کارافرینی اجتماعی از مرحله شروع تا بهره‌برداری به ترتیب 1.3 درصد رتبه 45 و 4/. رتبه آخر در بین 58 کشور است(جم، 2018). چالشهای کارآفرینی اجتماعی بر هنجارهای نهادی، حمایت‌ها، سیاست‌های تنظیمی و محدودیت دانش اکوسیستمی تاکید دارد (دیویس و همکاران، 2018، نقل از مقیمی، 1398). خلق ارزش اجتماعی به عنوان هدف اساسی توسعه کارافرینی، محصول تعادل محیط درونی و بیرونی سازمان است. چالشهای بیرونی چون خلاءهای نهادی، ضعف مشارکت و کمبود حمایت اجتماعی منجر به کاهش خلق ارزش اجتماعی و ضعف رفتارهای منجر به کارافرینی اجتماعی می‌شوند (دریج، 2017). اهمیت و هدف پژوهش در رویکرد فرهنگی، اکوسیستم باید به نحوی عمل کند که عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و قوانین و مقررات توسعه کارآفرینی به طور همزمان مورد توجه قرار گیرند (پیلینکین، مک لولیس، 2014). یکی از زمینه‌های ایجاد فرهنگ اکوسیستم کسب و کار، مشارکت نهادهای علمی و بویژه دانشگاه‌هاست. در اکوسیستم دانشگاهی، شاخص‌های جو مساعد آموزشی، مدیریت و رهبری، تعاملات و ارتباطات غیررسمی، پرورش ایده، نوآوری و تقویت مهارت، نقش موثری در تقویت فرهنگ اکوسیستم در محیط دانشگاه ایفا می‌کنند (میلر، ای. سی.اس، 2017). عوامل ایجاد دانشگاه کارافرین در ایران شامل: ترویج فرهنگ کارافرینی، نگرش کارافرینانه، ارتباط موثر دانشگاه با صنعت، تسهیل قوانین و بهبود فضای کسب و کار معرفی شده است (گوئررو و همکاران، 2014). در اکوسیستم دانشگاهی، فرهنگ در سطح فردی و سازمانی اهمیت پیدا می‌کند. ظرفیت‌های سازمانی مانند ایجاد رشته کارافرینی، تاسیس پارک علم و فناوری، ایجاد شرکت‌های دانش بنیان، واحد ارتباط با صنعت، بنیاد خیریه و سرمایه اجتماعی در توسعه کارافرینی اجتماعی نقش بسزایی دارند. بنابراین جهت طراحی مدل فرهنگ اکوسیستم کارافرینی میتوان این عوامل را به در سطح اکوسیستم کارافرینی دانشگاه مورد بررسی قرار داده و تاثیر ابعاد مختلف (فردی، سازمانی، آموزشی، پژوهشی، مدیریت و کسب و کار) را به عنوان پیشران توسعه کارافرینی اجتماعی تجزیه و تحلیل نمود. بنابراین هدف اساسی پژوهش عبارت است از: ابعاد اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی کدامند؟ توسعه اکوسیستم، چگونه به عنوان پیشران توسعه کارافرینی اجتماعی به خلق ارزش اجتماعی کمک می‌نماید؟
ادبیات پژوهش کارافرینی حاصل تعامل ویژگی‌های افراد و رویدادهای محیطی است و تصمیمات افراد را در انجام فعالیت‌های کارافرینانه تحت تاثیر قرار میدهد (ایستام، بوسما، 2015). فرصتهای کارافرینی در بستر محلی (کار و زندگی) درک و شناسایی می‌شوند (ای تیو، اورتقای، 2013). امروزه رویکرد توسعه فرهنگ کارافرینانه در راستای حمایت از کسب وکارهای مخاطره‌پذیر، شبکه‌های کاری، اطلاعات و تامین مالی و زیرساخت‌ها اتخاذ شدهاند (آیزنبرگ، 2011). رویکرد فرهنگی، فعالیت کارافرینانه را به عنوان تجسم رفتار کارافرینان در بستر محلی/ منطقه‌ای مورد توجه قرار میدهد (اس. ضرب و همکاران، 2013). ایجاد کسب و کارهای جدید بازتاب فعالیت کارافرینانه در آن بستر می‌باشد. بستر اجتماعی- فرهنگی اکوسیستم کارافرینانه براساس ویژگی‌هایی در محیط خارجی سازمان‌ها ایجاد می‌شود که بر رقابت‌پذیری آن‌ها اثرگذار است (آدرستش، بلیتسکی، 2016). دیدگاه نهادی (گوئررو، ریبیرو، 2007)، تاکید می‌کند که افراد چگونه شروع به کسب و کار جدید می‌کنند و چه عواملی در موفقیت آن‌ها اثرگذار است (برتون، الستروم، 2010). این دیدگاه در سه بعد بر فرصتهای کارافرینی اثر می‌گذارد: در بعد تنظیمی (سیاست‌ها، قوانین و مقررات، تحت تاثیر قراردادن رفتارها)، بعد شناختی (ایجاد چارچوب شناختی تفسیر اطلاعات) و بعد هنجاری بر نرم‌های اجتماعی، ارزش‌ها، باورها و رفتار فرهنگی فرصتهای کارافرینامه متمرکز است (ایستنهلم و همکاران، 2013). جدول 1، مولفه‌های نهادی، شبکه‌ای و سیاست‌ها را نشان میدهد.
جدول 1- مولفه‌های فرهنگی اکوسیستم کارافرینی تسهیل کننده رشد و توسعه کارافرینی اجتماعی
(اشپیگل، 2015)
سیستم‌هایی از ارزش‌های فرهنگی، هنجارهای رفتاری، قوانین و مقررات به عنوان منابع محیطی برای انجام فعالیت کارافرینانه ضروری می‌نمایند (بامول، 2002). محیط نهادی؛ ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی محیط را شکل میدهد و بر استراتژی انتخابی افراد و سازمان‌های فعال در محیط اثر می‌گذارد و فرصتهای کارافرینانه را خلق می‌کنند. مفهوم عادت واره بوردیو (1977) خلق ارزش اجتماعی را در توانمندسازی، توسعه مهارت و توانایی اشتغال و پیگیری اهداف اجتماعی می‌داند که در محیط فرهنگی به پیشبرد کارافرینی اجتماعی کمک می‌کند (استیفن و همکاران، 2015). این نظریه به دو بخش "درونی‌بودن بیرونی و بیرونی بودن درونی" تقسیم شده است (بوردیو،1977). درونی بودن بیرونی همان ارتباط متقابل محیط درونی با بیرون سازمان است. به عبارتی مهارت‌ها، دانش و اطلاعات مبتنی بر رفع نیازهای اجتماعی به محیط بیرونی انتقال می‌یابد. از تعامل بیرون با درون سازمان و پیوند با اشتراک ارزش اجتماعی با استفاده از اکوسیستم، نهادها و ذینفعان، کارآفرینی اجتماعی شکل می‌گیرد (ایستین، ریسپال، سروانتی، 2018). آیزنبرگ (2011)؛ اکوسیستم کارآفرینی را دارای عناصری چون: سیاست (حکومت و دولت)، منابع مالی، فرهنگ و هنجارهای اجتماعی، زیرساخت‌ها، سرمایه انسانی و بازارها دانسته که بطور متقابل یکدیگر را تقویت می‌کنند. اکوسیستم در اثر ویژگی‌هایی چون همگنی، تعادل و سینرژیک، کارآفرینان موفقی را ارائه میدهد. بنابراین نقشه برداری اکوسیستم و به روز نگهداشتن اطلاعات فعالیت‌ها، همکاری و هم‌افزایی سازمان‌ها را تقویت می‌کند. امروزه دانشگاه به عنوان عامل مهم در اقتصاد دانش محور[2] و چرخه نوآوری (اتزکویتز،2004) ایفای نقش می‌نماید. عاملی که موتور محرکه دانش بشری و تعالی جوامع انسانی است. این خصیصه در جوامع کارآفرین[3] برجسته است. جوامعی که در آن‌ها کارآفرینی دانش محور به عنوان نیروی محرک رشد اقتصادی، اشتغال و رقابت‌پذیری محسوب می‌گردد و به عنوان نهاد تولید کننده و انتشار دهنده[4] دانش نقش ایفاء می‌کند (گوئررو و همکاران، 2010). بنابراین دانشگاه‌ها به عنصر مهمی از سیستم نوآوری تبدیل شدهاند و نیاز به همکاری و تعامل نزدیکی با مارپیچ سه‌‌گانه) دولت، صنعت، دانشگاه) و ایجاد روابط نزدیک با نهادهای دولتی و صنایع خصوصی دارند. از طرفی دانشگاه کارآفرین نقش مهمی را بعنوان نهاد تولید کننده دانش و ارائه کننده فرهنگ مطلوب بازی می‌کند. دانشگاه کارآفرین می‌تواند با اتخاذ استراتژی مبتنی بر بهترین بودن در تمامی زمینه‌ها (منبع مالی مناسب، انتخاب دانشجویان و اساتید با کیفیت، تولید پژوهش‌های با کیفیت، ارائه آموزش‌های مبتنی بر تکنولوژی و..) و تلاش سازنده و خلاق در جهت ارتباط مناسب بین آموزش و پژوهش و مهارت‌ها، موجب توسعه محیط رقابتی و کارافرینانه و خلق ارزش اجتماعی گردد.
پیشینه پژوهش در بخش پیشینه، به پژوهش‌های خارجی و داخلی در جداول دو و سه اشاره شده است که به شرح زیرند:
جدول 2- پژوهش‌های خارجی مبتنی بر فرهنگ اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی با رویکرد کارآفرینی اجتماعی
جدول 3- پژوهش‌های داخلی مبتنی بر فرهنگ اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی با رویکرد کارآفرینی اجتماعی
جمع‌بندی و ارائه مدل مفهومی براساس بررسی پیشینه پژوهشها در حوزه خارجی و داخلی میتوان گفت که اکثر تحقیقات خارجی، خلق ارزش اجتماعی را به عنوان هدف اکوسیستم کارافرینانه در نظر داشته‌اند. این پژوهشها، خلق ارزش را تحت تاثیر تیم‌سازی تامین منابع، فرهنگ‌سازی و نوع روابط اجتماعی دانسته‌اند. مشارکت دانشگاه‌ها در فعالیت‌های آموزشی، تحقیق و توسعه، حمایت مدیریتی، سازگاری با محیط، ارتباط متقابل بین عوامل و چالش درونی و بیرونی به خلق ارزش اجتماعی و توسعه کارافرینی اجتماعی کمک می‌نماید. ایجاد اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی متاثر از عوامل منطقه‌ای، فرهنگی و عوامل درون دانشگاهی است که شامل فرهنگ کارافرینانه، زیرساخت‌های ایجاد اکوسیستم، سیاست‌گذاری، مدیریت سازمانی، مدیریت منابع و سیاست‌های داخلی دانشگاه است. بنابراین در پرتو مبانی نظری و تئوری‌های مطروحه در حوزه اکوسیستم کارافرینی، مدل آیزنبرگ، اشپیگل، لیگوری و نظریات فرهنگ کارآفرینانه نظام فرهنگی بوردیو، دیدگاه نهادی و محیطی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی و هم‌چنین با در نظر گرفتن پژوهش‌های تجربی در ابعاد خارجی و داخلی میتوان مدل مفهومی را به شرح زیر ارائه داد:
مدل مفهومی اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی و توسعه کارافرینی اجتماعی
متغیرهای مستقل - بعد فردی: این متغیر با سنجه‌های اشتیاق و انگیزه، خودباوری و اعتماد بنفس، مهارت ارتباطی، رفتار و برخوردها انضباط فردی، تیم‌سازی و شناسایی فرصت‌ها تشکیل شده است. فرضیه 1: بعد فردی بعنوان یکی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینانه، برکارآفرینی اجتماعی تاثیر معنادار دارد. - بعد سازمانی: این متغیر باسنجه‌های مشارکت و همکاری تیمی، آموزش و پژوهش کیفی، بهره‌گیری از دانش فناوری، توجه به بازاز کار و تقاضا، قوانین و مقررات و رفتارهای فرهنگی تشکیل شده است. فرضیه 2: بعد سازمانی بعنوان یکی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینانه، برکارآفرینی اجتماعی تاثیر معنادار دارد. - بعد آموزشی: باسنجه‌های کیفیت آموزش، روش مطالعه و تدریس، محتوی مناسب آموزشی، سرفصل مناسب، دسترسی به آموزش مناسب، روحیه کارآفرینانه، کاراموزی و مهارت‌های رقابتی می‌باشند. فرضیه 3: بعد آموزش یکی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینانه، بر کارآفرینی اجتماعی تاثیر معنادار دارد. - بعد مدیریتی: این متغیر با سنجه‌های ریسک‌پذیری و خطرپذیری، انطباق‌پذیری، انعطاف‌پذیری، اعتماد بنفس، کسب تجارب شغلی، دانش مرتبط با بازار کار و پاسخگویی و انتقادپذیری تشکیل شده است. فرضیه 4: بعد مدیریت یکی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینانه، بر کارآفرینی اجتماعی تاثیر معنادار دارد. - بعد کارافرینانه (تحقیق و توسعه): با سنجه‌های پژوهش کیفی، تجارب عملیاتی، مشارکت و همکاری با افراد با تجربه، خلاقیت، فرهنگ کار ، اقدام به کسب و کار کوچک و متوسط (استارت اپی). فرضیه 5: بعد پژوهش یکی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینانه، بر کارآفرینی اجتماعی تاثیر معنادار دارد. - بعد کسب و کار: با سنجه‌های فرهنگ پشتیبان، ریسک‌پذیری، ارتباط با صنعت و خدمات، کار با فناوری، دسترسی به مراکز کاریابی، مهارت‌های تجربی و میزان تسلط به زبان خارجی بین‌المللی است. فرضیه 6: بعد ریسک‌پذیری یکی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینانه، بر کارآفرینی اجتماعی تاثیر معنادار دارد. متغیر وابسته: کارآفرینی اجتماعی: این متغیر با مشارکت اجتماعی، مسئولیت اجتماعی، مهارت ارتباطی، تیم‌سازی خلق ارزش اجتماعی، شناخت تقاضای جامعه، توسعه دانش و سرمایه انسانی و اجتماعی است.
روش پژوهش پژوهش حاضر به روش کمی با تکنیک پیمایش انجام شده و بر مبنای هدف کاربردی و برحسب روش از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری تعداد 44 نفر از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دولتی در شهر تهران هستند که در 5 سال اخیر (1392 تا 1397) در حوزه کارآفرینی اجتماعی فعالیت داشته‌اند. به دلیل پراکندگی جامعه آماری، حجم نمونه در دسترس انتخاب گردیده و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. با توجه به نبود شاخص‌های استاندارد در زمینه تاثیر اکوسیستم کارافرینی بر توسعه کارافرینی اجتماعی، چارچوب مفهومی تلفیقی تدوین شده و بر مبنای این مدل مفهومی، شاخص‌های مورد نظر براساس ادبیات و پیشینه پژوهش به صورت پرسشنامه محقق ساخته درآمده است. برای بررسی اعتبار صوری و محتوایی از نظرات خبرگان و برای برای سنجش پایایی و قابلیت اطمینان ابزار جمع‌آوری، از روش آلفای کرنباخ استفاده و پایایی ابزار ۸3. برآوردگردید. در تجزیه و تحلیل آماری علاوه بر آزمون‌های توصیفی از آزمون رگرسیون خطی و چند متغیره استفاده شده و مقدار ضریب همبستگی (R)، مقدار (F) و بتا (B) مورد سنجش قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش براساس یافته‌ها: 56 درصد پاسخ‌گویان را مردان و 44 درصد را زنان تشکیل داده‌اند. تمایل به کارافرینی اجتماعی در بین مردان بیشتر است. بعلاوه ؛ 21 درصد افراد در سطح لیسانس، 65 درصد فوق لیسانس و 14 درصد در سطح تحصیلی دکتری بوده‌اند. 10 درصد افراد زیر 30 سال، 25 درصد بین 30 تا 39 سال، 44 درصد بین 40 تا 49 سال و 21 درصد 50 ساله و بیشتر بوده‌اند. از لحاظ نوع فعالیت، 53 درصد در بخش آموزش و 47 درصد در بخش خدمات فعالیت داشته‌اند. جدول 4 آزمون برازش تحلیلی رگرسیون خطی را نشان میدهد. - آزمون برازش تحلیلی رگرسیون خطی:
جدول 4- آزمون برازش تحلیلی متغیرهای مستقل و متغیر وابسته
در آزمون رابطه بعد فردی و کارافرینی اجتماعی، مقدار ضریب(740. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان میدهد. مقدار (548. =R2)، ضریب تعیین نشان میدهد که بعد فردی، واریانس متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی را به میزان مناسبی تبیین می‌کند. خطای استاندارد (STD=2.79)، نشان دهنده میزان قدرت پیش‌‌بینی معادله رگرسیون است. آزمون (F) با 49.711 تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر بعد فردی، متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی به مقدار 49.71. انحراف استاندارد بهبود می‌یابد. در آزمون رابطه بعد سازمانی و کارافرینی اجتماعی، مقدار ضریب (745. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان میدهد. مقدار (555. =R2)، نشان میدهد که بعد سازمانی، واریانس متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی را تبیین می‌کند. آزمون (F) با مقدار 51.062 تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. در آزمون رابطه بعد آموزشی و کارافرینی اجتماعی، مقدار ضریب (712. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان میدهد. مقدار (508. =R2)، نشان میدهد که بعد آموزشی، واریانس متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی را تبیین می‌کند. آزمون (F) با مقدار 42.253 تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. در آزمون رابطه بعد پژوهشی و کارافرینی اجتماعی، مقدار ضریب (787. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان میدهد. مقدار (619. =R2)، نشان میدهد که بعد پژوهشی، واریانس متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی را تبیین می‌کند. آزمون (F) با مقدار 66.740 تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. در آزمون رابطه بعد کسب و کار و کارافرینی اجتماعی، مقدار ضریب (855. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان میدهد. مقدار (730. =R2)، نشان میدهد که بعد کسب و کار، واریانس متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی را تبیین می‌کند. آزمون (F) با مقدار 111.057 تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند در آزمون رابطه بعد مدیریت و کارافرینی اجتماعی، مقدار ضریب (787. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان میدهد. مقدار (619. =R2)، نشان میدهد که بعد مدیریت، واریانس متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی را تبیین می‌کند. آزمون (F) با مقدار 111.630 تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. - آزمون رگرسیون چندمتغیره (معادله همزمان) در آزمون متغیرهای معادله رگرسیون با مقدار 865 . واریانس متغیر وابسته کارآفرینی اجتماعی را تبیین می‌کنند.
- آزمون تحلیل واریانس (ANOVA): در سطح معناداری (sig=.000) بالاتر از مقدار 0.05، فرض H0 پذیرفته می‌شود. بنابراین واریانس متغیرهای مستقل با هم برابرند. مقدار F=38.39 بیانگر قدرت تبین کنندگی متغیر وابسته کارافرینی اجتماعی از طریق متغیرهای مستقل حاضر در معادله است.
نتیجه‌گیری در این پژوهش تاثیر ابعاد فردی، سازمانی، آموزشی، پژوهشی، کسب و کار و مدیریت به عنوان متغیرهای پیشران توسعه کارآفرینی اجتماعی مورد آزمون قرار گرفته اند. کارافرینی اجتماعی در بستر فرهنگ اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته و بر نقش ابعاد فرهنگی در پایداری اکوسیستم تاکید شده است. بنابراین تحلیل‌های تئوریک و تجربی به فهم بهتر آزمون‌های آماری کمک می‌نماید. در آزمون رابطه بین "بعد فردی و کارآفرینی اجتماعی"، مقدار (548. =R2)، ضریب تعیین نشان داد که بعد فردی به میزان زیادی واریانس متغیر وابسته را تبیین می‌کند. مقدار آزمون (F) نشان داد با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر مستقل، متغیر وابسته به مقدار 49.71. انحراف استاندارد بهبود می‌یابد. در تحلیل میتوان گفت که کارافرینان اجتماعی، از خصوصیات بعد فردی برخوردارند که به آن‌ها اجازه داده است انگیزه و اعتماد بنفس بالایی داشته باشند. این خصوصیات پیشران فعالیت‌های افراد تلقی می‌شوند و در شکل‌دهی به رفتارها، مهارت ارتباطی شناسایی فرصت‌ها و تیم‌سازی نقش اساسی ایفا می‌کنند. این نتایج با پژوهش بامول (2002) و پژوهش ریسپال (2018) که فرصت کارافرینانه را تحت تاثیر ارزش‌ها و باورهای فرهنگ فردی دانسته بود مطابقت دارد. در آزمون رابطه بین "ابعاد سازمانی و کارافرینی اجتماعی"، مقدار (745. R=)، همبستگی مثبت بین این دو متغیر را نشان داد و مقدار (555. =R2)، واریانس متغیر وابسته از طریق متغیر مستقل تبیین شده است. آزمون (F) با مقدار 51.062 نشان داد با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر مستقل، متغیر وابسته به مقدار فوق بهبود می‌یابد. در تحلیل آن میتوان گفت که کارآفرینان اجتماعی تحت تاثیر بعد سازمانی هستند. این افراد در زمان تحصیل در دانشگاه با آموزش، یادگیری و کار تیمی، مشارکت و همکاری، بهره‌گیری از دانش فناوری، شناخت بازار کار و رفتارهای فرهنگی تحت تاثیر بعد سازمانی و سازگاری محیطی بوده‌اند. بنابراین با احساس مسئولیت سازمانی و اجتماعی سعی در شناخت تقاضای جامعه و پاسخگویی به آن هستند. یافته‌های این بخش با پژوهش گوئرو (2010) و میگون پوری (1397) که توسعه فرهنگ کارافرینی دانشگاهی را از منظر سازمانی و شرکتی بررسی کرده‌اند مطابقت دارد. در آزمون رابطه بین "بعد آموزشی و کارافرینی اجتماعی"، مقدار(712. R=)، همبستگی بین دو متغیر نشان داده شد. با مقدار (508. =R2)، واریانس متغیر وابسته تبیین و با آزمون (F)؛ 42.253 تغییرات متغیر وابسته را نشان داد. در تحلیل آن میتوان گفت که کارآفرینان اجتماعی تحت تاثیر بعد آموزشی قرار دارند. اکوسیستم دانشگاه با توجه کردن به کیفیت آموزش، روش‌های تدریس، محتوی‌سازی و تدوین سرفصل مناسب آموزشی و دسترسی به آموزش مناسب، روحیه کارآفرینانه و رقابتی را در بین افراد تقویت می‌کند. بنابراین کارآفرینان با مشارکت اجتماعی و خلق ارزش اجتماعی به عنوان سرمایه انسانی جامعه مطرح می‌شوند. این نتایج با پژوهش فن هامبولت (2008)، کربی (2007) و پژوهش مقیمی (1398) که خلق ارزش اجتماعی را حاصل آموزش کارآفرینانه و اجتماعی دانسته‌اند مطابقت دارد. در آزمون رابطه بین "بعد پژوهشی و کارافرینی اجتماعی"، مقدار ضریب (787. R=)، همبستگی بین این دو را نشان داد. مقدار (619. =R2)، بیانگر تبیین متغیر وابسته توسط بعد پژوهشی است و واریانس آن را تبیین نمود. در تحلیل میتوان گفت که کارآفرینان اجتماعی تحت تاثیر بعد پژوهشی قرار دارند. اکوسیستم دانشگاه (تحقیق و توسعه)، کیفیت بخشی به پژوهشها، انتقال تجارب به دانشجویان، جلب مشارکت و همکاری افراد با تجربه به خلق فرهنگ کارآفرینانه یاری می‌رساند. این نتایج با مدل مفهومی بوردیو (1977) که خلق ارزش اجتماعی را در"بیرونی کردن درونی" ارتباط متقابل محیط با درون سازمان دانسته بود و با پژوهش اسپورن (2002) و میگون پوری (1396) در مورد اثرات بعد پژوهش در توسعه دانش و پیشبرد کارافرینی اجتماعی، مطابقت دارد. در آزمون رابطه بین "بعد کسب و کار و کارافرینی اجتماعی"، با مقدار ضریب (855. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان دارد. بعلاوه آزمون (F) با مقدار 111.057 واریانس تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. در تحلیل میتوان گفت که بعد کسب و کار در اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی به عنوان پیشران توسعه کارافرینی اجتماعی مطرح است. اکوسیستم دانشگاهی با ارتباط صنعت و دانشگاه، به روز رسانی فناوری، دسترسی به مراکز کاریابی، کسب مهارت‌های تجربی، بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و مهارت زبان بین‌المللی، فرهنگ کارآفرینانه را در بین افراد نهادینه می‌سازد و بعد کسب و کار به عنوان پیشران توسعه کارافرینی اجتماعی منتقل می‌گردد. نتایج این پژوهش با دیدگاه نهادی (فرصتهای محیطی) در پژوهش (استون هلم، 2013)، رایت (2008) و داوری (1398) مطابقت دارد. در آزمون رابطه بین "بعد مدیریت و کارافرینی اجتماعی"، مقدار ضریب (787. R=)، همبستگی بین این دو متغیر را نشان داد. مقدار (619. =R2)، واریانس متغیر وابسته را تبیین و آزمون (F) با مقدار 111.630 تغییرات متغیر وابسته را تعیین می‌کند. در تحلیل میتوان گفت که کارآفرینان اجتماعی تحت تاثیر بعد مدیریت قرار دارند. اکوسیستم دانشگاه، بعد مدیریت را در قالب مولفه‌های ریسک‌پذیری، انطباق‌پذیری، انعطاف‌پذیری و پاسخگویی فرموله ساخته و در بدنه سازمان (واحدهای آموزش و پژوهش) جاری می‌سازد و به خلق فرهنگ کارافرینانه منجر می‌شود. خلق ارزش اجتماعی با توسعه کارآفرینی اجتماعی، حاصل مشارکت جویی مدیران، احساس مسئولیت‌پذیری اجتماعی، تعامل با افراد و تیم‌ها، توسعه دانش و سرمایه انسانی و اجتماعی است. بنابراین فرهنگ اکوسیستم کارآفرینانه دانشگاهی در ابعاد مختلف، پیشران توسعه کارافرینی اجتماعی تلقی شده است. در بعد فردی با (ایجاد انگیزه، تقویت اعتماد بنفس، شناسایی فرصت)، در بعد سازمانی(مشارکت و همکاری تیمی، بهره‌گیری از فناوری، رفتار شهروندی)، در بعد آموزشی (کیفیت بخشی به آموزش، روش تدریس نوین محتوی مناسب آموزشی، فعالیت کاراموزی)، در بعد مدیریتی (انطباق‌پذیری، انعطاف‌پذیری، پاسخگویی و انتقادپذیری)، در بعد کسب و کار با (ریسک‌پذیری، خلاقیت محوری، فرصت‌سازی) و در بعد پژوهش با کیفی سازی پژوهش، توجه به پژوهش فناورانه و مرتبط با کسب و کارهای اجتماعی در سطح کوچک و متوسط (استارت اپی) به توسعه کارافرینی اجتماعی (مسئولیت اجتماعی، خلق ارزش اجتماعی و توسعه سرمایه اجتماعی کمک نماید. پیشنهادها - پیشنهاد می‌گردد در بعد فردی با ایجاد انگیزه و اشتیاق، تقویت اعتماد بنفس، روحیه خودباوری به شناسایی فرصتهای کارافرینانه اجتماعی در اکوسیستم دانشگاهی اقدام شود. بنابراین میتوان از پتانسیل اساتید وکارافرینان اجتماعی موفق به عنوان الگوی تقویت اعتماد بنفس و خودباوری استفاده کرد. - پیشنهاد می‌گردد در بعد سازمانی با تقویت تعامل و همکاری با نهادهای اجتماعی، بنیادهای خیریه، مراکز کارافرینی اجتماعی، رفتار فرانقش و نگاه به منابع و سرمایه انسانی در اکوسیستم دانشگاهی اقدام شود. بنابراین میتوان از مشارکت سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه استفاده کرد. - پیشنهاد می‌گردد در بعد آموزشی با کیفیت بخشی به آموزش‌های نوین، متناسب‌سازی روش‌های تدریس با شیوه‌های خلاق، بازنگری در محتوی آموزشی، آموزش مساله محور و متناسب با نیازها، به خلق ارزش‌های اجتماعی در اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی اقدام شود. بنابراین میتوان از پتانسیل اساتید مجرب سایر دانشگاه‌ها و کارافرینان اجتماعی دانش آموخته دانشگاه برای انتقال تجارب به دانشجویان و علاقمندان کمک گرفت. - پیشنهاد می‌گردد در بعد پژوهشی به کیفی سازی پژوهش توجه شود. طرح‌های پژوهشی اجتماع محور رساله‌های مساله محور فرهنگی اجتماعی، برای رفع مسائل و نیازهای بخش خدمات اجتماعی می‌تواند به خلق ارزش اجتماعی کارافرینانه منجر شود. توجه به پژوهش فناورانه و مرتبط با کسب و کارهای اجتماعی بویژه استارت آپ‌ها در این زمینه بسیار راهگشا خواهد بود. - پیشنهاد می‌گردد در بعد مدیریتی، با تقویت انعطاف‌پذیری مدیران، سیستم پاسخگویی و انتقادپذیری به خلق ارزش اجتماعی در اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی اقدام شود. بنابراین تقویت ارتباطات غیررسمی و بدون تشریفات افراطی با اعضای دانشگاه و بویژه دانشجویان، رفع موانع اتصال به تجارب موفق مهم است. - در بعد کسب و کار میتوان با ریسک‌پذیری، خلاقیت محوری، فرصت‌سازی به توسعه کارافرینی اجتماعی اقدام نمود. بنابراین تقویت احساس مسئولیت اجتماعی، برای خلق ارزش اجتماعی در اکوسیستم کارافرینی دانشگاهی می‌تواند نقش کلیدی در توسعه و پیشبرد کارآفرینی اجتماعی ایفا نماید. - در این پژوهش نقش و جایگاه صنایع فرهنگی در توسعه کارافرینی اجتماعی مورد بررسی قرار نگرفت. پژوهشگران آینده می‌توانند به نقش صنایع خلاق و هنرهای تجسمی در توسعه کارافرینی اجتماعی بپردازند. - پیشنهاد می‌گردد پژوهشگران، اثربخشی دانش و فناوری کسب و کارهای اجتماعی در فضای مجازی را مورد ارزیابی قرار دهند. در عصر توسعه فناوری‌های پیشرفته و صنایع دانش محور در اقتصاد جهانی، لازم است به مراکز رشد و خلق فرصتهای کارافرینانه دانش بنیان در حوزه‌های اجتماعی توجه بیشتری شود. [1]منظور از نیازهای اجتماعی، نیازهایی هستند که در حوزه کارافرینی اجتماعی در ابعاد فردی معطوف به رفع نیازهای آموزشی و کسب مهارت‌های فردی، در بعد سازمانی معطوف به رفع نیازهای شغلی و توسعه کسب و کار و در بعد محیطی معطوف به سازگاری و انطباق با محیط پیرامون است [2]Knowledge based economy [3]Entrepreneurial society [4]Disseminating institution | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
باقرصاد، وجیه، داوری، علی، عزیزی، محمد (1398). اکوسیستم کارافرینی و رقابت‌پذیری در صنایع منتخب، فصلنامه توسعه کارافرینی، دوره 12، شماره 4. داوری، علی، سفیدبری، لیلا، باقرصاد، وجیهه (1396). عوامل اکوسیستم کارافرینی در ایران براساس مدل آیزنبرگ، فصلنامه توسعه کارافرینی، دوره 10، شماره 1. مقیمی اسفندآبادی، حسین، معینی، علی (1398). واکاوی جامعه شناختی چالشهای بیرونی خلق ارزش اجتماعی رهبران کارافرینی اجتماعی با رویکرد عادت واره بوردیو، فصلنامه توسعه کارافرینی، دوره 12، شماره 4. میگون‌پوری، محمدرضا، عربیون، ابوالقاسم، پوربصیر، محمد مهدی، مبینی دهکردی، علی (1398). طراحی اکوسیستم کارافرینی پردیس دانشگاهی با رویکرد مدل سازی ساختاری- تفسیری، نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، جلد 14، شماره 1. میگون‌پوری، محمدرضا، عربیون، ابوالقاسم، پوربصیر، محمد مهدی، مبینی دهکردی، علی (1397). مدل‌سازی و پیکره‌بندی عوامل اثرگذار بر اکوسیستم کارافرینی پردیس دانشگاهی، فصلنامه توسعه کارافرینی، دوره 11، شماره 3. مطیعی، محسن، مرادی، محمدعلی، عربیون، ابوالقاسم، میگون‌پوری، محمدرضا (1397). تدوین چارچوب سیاست‌های مالی کارافرینی فناورانه، فصلنامه علمی پژوهشی سیاست‌گذاری، دوره 4، ش 4. هاشمی، محمد، مبینی دهکردی، علی، میگون پوری، محمدرضا، سخدری، کمال (1397). واکاوی فرایند شناسایی فرصت در شرکت‌های فعال در حوزه فناوری، نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، سال هفدهم. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,497 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 570 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
