تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 2,169 |
تعداد مقالات | 20,057 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,644,682 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 21,729,980 |
مکتب و شیوه جغرافینگاری ابنفقیه همدانی در کتاب البلدان | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | ||
مقاله 6، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 35، شهریور 1400، صفحه 141-166 اصل مقاله (594.83 K) | ||
نوع مقاله: مقالات ترویجی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jhcin.2021.18231 | ||
نویسندگان | ||
محبوبه شرفی ![]() ![]() ![]() | ||
1دانشیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار امام(ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری ایرانشناسی، بنیاد ایرانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
همزمان با تألیف آثار متعدد در رشته جغرافیای توصیفی در قرن سوم هجری، کتاب البلدان نوشته ابن فقیه همدانی نیز در اواخر این قرن نگاشته شد. ابن فقیه بر اساس تقسیم مکاتب جغرافی نگاری اسلامی، پیرو مکتب عراقی است. وی در اثرش مکه را مرکز جهان دانسته و کتابش را با شرح این شهر آغاز کرده است. توجه به شیوه جغرافینگاری اقلیم یونانی و ایرانی در عین نگارش کتاب بر مبنای نواحی، نیاوردن نقشه، عجایب نگاری فراوان و پرهیز از خردگرایی و نیز پررنگبودن مایههای هویت گرایانه میهنی از ویژگیهای جغرافی نگاری اوست. از نظر نوع شناسی نیز کتاب البلدان به جغرافیای اقتصادی و انسانی نزدی کتر است. اهمیت دیگر اثر، کمک به گره گشایی از بعضی مفاهیم تاریخی و فرهنگی ایران است. همچنین به علت فقدان سفر و مشاهدات میدانی، ابن فقیه از نظر منابع اطلاعاتی، بیشتر متکی بر منابع مکتوب و شنیداری است. این پژوهش تلاش دارد با روش تاریخی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، مکتب روشی و شیوه جغرافی نگاری وی را واکاوی و تحلیل کند. | ||
کلیدواژهها | ||
ابنفقیه؛ جغرافینگاری اسلامی؛ کتاب البلدان | ||
مراجع | ||
ابنخرداذبه، مسالک و ممالک، ترجمه سعید خاکرند، تهران، موسسه مطالعات و انتشارات تاریخی، 1371ش. ابنندیم، الفهرست، ترجمه محمدرضا تجدد، تهران، اساطیر، 1381ش. ابنفقیه، مختصر کتاب البلدان: بخش مربوط به ایران، ترجمه محمدرضا حکیمی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1379ش. همو، کتاب البلدان، به کوشش یوسف هادی، بیروت، عالم الکتب، 1416ﻫ . اذکایی، پرویز، تاریخ نگاران ایران، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1373ش. اشکواری، محمدجعفر، «عجایب نگاری ابنفقیه در کتاب البلدان»، فصلنامه تاریخ اسلام، زمستان 1392 دوره 14، شماره 4 (مسلسل 56). جلیلیان، شهرام، «پژواکی از سنگنوشتههای داریوش بزرگ در "اخبار کتاب البلدان" ابنفقیه همدانی»، دو فصلنامه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام، بهار و تابستان 1395، شماره 18. حبیبى، عبدالحى، تاریخ افغانستان بعد از اسلام، تهران، افسون، 1380ش. رضا، عنایت الله، «ابنفقیه، ابوبکر»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1377ش. زهرى، ابوعبدالله محمدبن ابىبکر، الجغرافیه، ترجمه دکتر حسین قره چانلو، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1382ش. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، 1371ش. سارتون، جرج، مقدمه بر تاریخ علم، مترجم غلامحسین صدری افشار، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1383ش. شفیعی کدکنی، محمدرضا، « نقد ادبی: یکی دخمه کردش ز سم ستور»، مجله کلک، آبان، آذر و دی 1374، شماره 68، 69 و 70. قره چانلو، حسین ، جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، تهران، سمت، 1380ش. قزوینى، زکریابن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه میرزاجهانگیر قاجار، تصحیح میرهاشم مُحدث، تهران، امیرکبیر، 1373ش. قزوینی، محمد، یادداشتهای قزوینی، به کوشش ایرج افشار، تهران، علمی، 1363ش. کراچکوفسکى، ایگناتى، تاریخ نوشته های جغرافیایی در جهان اسلام، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی، 1379ش. مقدسی، محمدبن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الأقالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان، 1361ش. یاقوت حموى، معجم البلدان، ترجمه علینقى منزوى، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، 1380ش. Ahmad, S. M., & Taeschner, Fr. Djughrafiya.”Djughrafiya “The encyclopaedia of Islam, New Edition, Leiden: E. J. Brill, 1991. Khalidov, Anas B, “Ibn AL-Faqih Abu bakr Ahmad”, Iranica, 1997. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 233 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 582 |