تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 2,105 |
تعداد مقالات | 19,492 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,062,066 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 21,338,648 |
بررسی وضعیت تفکیک از مبدأ پسماند شهری در شهر زنجان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
انسان و محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 5، دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 60، فروردین 1401، صفحه 77-92 اصل مقاله (633.48 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مستخرج از پایان نامه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فرزانه قرجه لو1؛ یونس خسروی ![]() | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، علوم محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2استادیار دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه علوم محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3استاد دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه علوم محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زمینه و هدف: تفکیک زبالهها به عنوان نخستین مرحله از برنامه مدیریتی کارآمد جهت کاهش اثرات تخریبی پسماندهای شهری است. لذا هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت تفکیک از مبدأ پسماندهای شهری و ارایه راهکارهایی در جهت افزایش مشارکت مردم در نظر گرفته شد. روش بررسی: جامعه آماری، شهروندان منطقههای سهگانه شهر زنجان میباشند. بدین منظور 450 پرسشنامه تهیه و براساس نمونهگیری خوشهای تصادفی توزیع به صورت مصاحبه حضوری تکمیل گردید. دادهها در جداول فراوانی خلاصه و به کمک روشهای آماری توصیفی و تحلیلی دانکن(Duncan) و مانویتنی (Mann Whitney)، کای اسکوار(Chi-square)، رابطهها و تفاوت بین متغیرها مشخص گردید. در تحلیل دادهها از نرم افزارهای اس پی اس اس(SPPS20) و اکسل(Excel) استفاده شده است. یافتهها: دادههای مطالعه حاضر نشان میدهد که حدود 70% از شهروندان در شهر زنجان برای اجرای طرح تفکیک از مبدأ اعلام آمادگی دارند، درصورتی که در حال حاضر فقط در 38% از جامعهی آماری مورد مطالعه تفکیک صورت میگیرد. مهمترین دلیل شهروندان برای انجام این طرح، افزایش نظافت شهر و حفاظت از محیط زیست (60%) و مهمترین دلیل عدم انجام تفکیک، نبود امکانات لازم درسطح شهر (50%) عنوان شد. سطح آموزش دریافتی90 % از مردم ضعیف یا بسیارضعیف، و رضایت در 7% از جامعه از آموزش و اطلاعرسانی رسانهها در خصوص طرح تفکیک میباشد که نشان از عمکلرد ضعیف مدیریت بازیافت است. بحث و نتیجهگیری: یافتههای پژوهش حاکی از وجود عاملهایی است که در میزان آگاهی از طرح تفکیک افراد جامعه تاثیرگذار میباشند. از جمله عاملهای تاثیرگذار سطح سواد، میزان درآمد، منطقه سکونت است. همچنین بین عاملهای جنسیت افراد، وضیعتتاهل و سن رابطه معناداری مشاهده نشد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تفکیک زباله از مبدا؛ پسماند تر و خشک؛ پرسش نامه؛ زنجان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله مستخرج از پایاننامه
فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 60، بهار 1401 صص 77-92 بررسی وضعیت تفکیک از مبدأ پسماند شهری در شهر زنجان
فرزانه قرجه لو[1] یونس خسروی*[2] khosravi@znu.ac.ir عبدالحسین پری زنگنه[3] عباسعلی زمانی[4] تاریخ دریافت: 30/03/96 تاریخ پذیرش: 16/10/96 چکیده زمینه و هدف: تفکیک زبالهها به عنوان نخستین مرحله از برنامه مدیریتی کارآمد جهت کاهش اثرات تخریبی پسماندهای شهری است. لذا هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت تفکیک از مبدأ پسماندهای شهری و ارایه راهکارهایی در جهت افزایش مشارکت مردم در نظر گرفته شد. روش بررسی: جامعه آماری، شهروندان منطقههای سهگانه شهر زنجان میباشند. بدین منظور 450 پرسشنامه تهیه و براساس نمونهگیری خوشهای تصادفی توزیع به صورت مصاحبه حضوری تکمیل گردید. دادهها در جداول فراوانی خلاصه و به کمک روشهای آماری توصیفی و تحلیلی دانکن(Duncan) و مانویتنی (Mann Whitney)، کای اسکوار(Chi-square)، رابطهها و تفاوت بین متغیرها مشخص گردید. در تحلیل دادهها از نرم افزارهای اس پی اس اس(SPPS20) و اکسل(Excel) استفاده شده است. یافتهها: دادههای مطالعه حاضر نشان میدهد که حدود 70% از شهروندان در شهر زنجان برای اجرای طرح تفکیک از مبدأ اعلام آمادگی دارند، درصورتی که در حال حاضر فقط در 38% از جامعهی آماری مورد مطالعه تفکیک صورت میگیرد. مهمترین دلیل شهروندان برای انجام این طرح، افزایش نظافت شهر و حفاظت از محیط زیست (60%) و مهمترین دلیل عدم انجام تفکیک، نبود امکانات لازم درسطح شهر (50%) عنوان شد. سطح آموزش دریافتی90 % از مردم ضعیف یا بسیارضعیف، و رضایت در 7% از جامعه از آموزش و اطلاعرسانی رسانهها در خصوص طرح تفکیک میباشد که نشان از عمکلرد ضعیف مدیریت بازیافت است. بحث و نتیجهگیری: یافتههای پژوهش حاکی از وجود عاملهایی است که در میزان آگاهی از طرح تفکیک افراد جامعه تاثیرگذار میباشند. از جمله عاملهای تاثیرگذار سطح سواد، میزان درآمد، منطقه سکونت است. همچنین بین عاملهای جنسیت افراد، وضیعتتاهل و سن رابطه معناداری مشاهده نشد. واژههای کلیدی: تفکیک زباله از مبدأ ، پسماند تر و خشک، پرسشنامه، زنجان
Human and Environment, No. 60, Spring 2022, pp.77-92 A Survey on the Status of Municipal Waste Source Separation in Zanjan City
Farzaneh Gharajelou[5] Younes Khosravi*[6] khosravi@znu.ac.ir Abdolohossein Pari Zanganeh[7] Abbasali Zamani[8]
Abstract Background and purpose: Human progress and increasing growth of population increase municipal waste production. According to this issue, for decreasing the destructive effects of municipal wastes, efficient management plan are need that it is first phase of wastes separation. Therefore, the main goal of this research is survey on the status separation of municipal waste source and introducing methods that increase public participation. Analysis method: The statistical society of this research is the citizens of triple areas of Zanjan city. For this purpose, 450 questionnaires were prepared based on random cluster sampling of distribution. Mixing both interview and questionnaire method were used in this study. Data were summarized in frequency tables and relations and differences between variables were determined using descriptive and analytical statistical methods like Dunck and Mann Whitney, Chi square. SPSS 20 and Excel software’s have been used in data analysis. Results and Discussion: Data of this study show that approximately 70% of citizens in Zanjan city are volunteers for implementing of waste source separation plan. Now the municipal waste source separation is done only in 38% of statistical society in this case study. The most important reason of citizens for fulfill this plan was the increase of the cleanliness of the city and the environmental protection (66%). The most important reason for lack of waste source separation was the lack of necessary facilities in the city (50%). The level of received training of 90% of statistical society is poor or very poor, and 7% of societies are satisfied from instructions and notices of media about separation plan, that shows the poor performance of recycle management. Conclusion: The results of research indicate that there are factors that are effective in the level of awareness of society about waste source separation plan. Among the affecting factors, education level, family income and residential area were more evident. Also, it hasn't been seen any relationship between gender, marital status and age and environmental awareness. Keywords: Waste source separation, Wet and dry hysteresis, Questionnaire, Citizens, Zanjan.
زمینه و هدف
در طی دهههای اخیر فعالیتهای انسانی و تغییرات مرتبط با روشهای زندگی و الگوی مصرف سبب تولید حجم زیادی از انواع مختلف پسماندها شده است. بهطوریکه تولید روزافزون پسماند و دقت غیراصولی آن علاوه بر هدر دادن سرمایههای ملی سبب از بین رفتن منابع طبیعی و تخریب محیطزیست میشود (1و2). در این راستا، مدیریت مواد زاید و مشکلات مرتبط با تولید پسماندها در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است (3). بسیاری از پسماندها ارزشمند هستند و میتوانند دوباره مورد استفاده قرارگرفته و به منبع اولیه برای چرخه تولید صنایع مختلف و یا تولید انرژی تبدیل شوند (4). طرح تفکیک و جداسازی پسماندهای شهری در مبدأ تولید، حلقه اصلی زنجیره بازیافت را تشکیل میدهد و عامل اصلی اجرایی شدن این طرح در جلب مشارکت و همکاری مردم است (5). بررسیها نشان میدهد بیشتر کشورهای پیشرفته و موفق در زمینه مدیریت پسماند نظیر آلمان (6) و سوئد (7) کار خود را با آموزش و جلب همکاری مردم درزمینه تفکیک پسماند از مبدأ شروع کردهاند. از عاملهای تأثیرگذار تفکیک از مبدأ فصلهای سال، وضعیت اقتصادی و سواد مردم را میتوان نام برد. تفکیک از مبدأ با هدفهایی چون بازیافت پسماندها و برگشت آنها به چرخه تولید و مصرف مجدد، کاهش هزینههای جمعآوری و دفن پسماند صرفهجویی در اراضی مورد نیاز برای دفن پسماند، کاهش هزینههای تعمیرات و نگهداری کارخانههای کمپوست و تولید کمپوست مرغوبتر انجام میشود (8و9). بهرهگیری مجدد زباله و بازیافت آن کار سادهای نیست و نیاز به زیرساختهای علمی و فنی و فرهنگی دارد. شاید بخش فرهنگی در این کار از همه مهمتر باشد. شهروندان باید بهگونهای آموزش ببینند که در تولید زباله نقش کمتری داشته باشند (10). مؤثرترین اقدام در این زمینه آموزش قشرهای مختلف مردم از مدرسه تا دانشگاه، مؤسسات دولتی و اصناف، زنان خانهدار، در جهت ترغیب تفکیک اولیه مواد در منازل و
مواد و روشها
معرفی منطقه مورد مطالعه محدوده مورد مطالعه، شهر زنجان با مساحتی حدود 40هزار هکتار میباشد. این شهر در زمره شهرهای میانی کشور محسوب میشود که با جمعیت 388796 نفری و نرخ رشد 14/2درصد در سال 1394 بیش از 36 درصد از جمعیت استان زنجان را به خود اختصاص داده است (مرکز آمار ایران، (1393) (20). شکل (1) موقعیت منطقههای شهری زنجان را نشان میدهد.
شکل1- موقعیت منطقههای شهری زنجان Figure1- Location of regions of Zanjan city
روش بررسی با توجه به پیشینه تحقیق و فاکتورهای شناختهشده و مؤثر در میزان آگاهی از طرح تفکیک از مبدا و همچنین با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، پرسشنامه (ضمیمه شماره ۱) جامعی طراحی و در آن فهرست وسیعی از فاکتورهای شناختهشده و مؤثر در میزان آگاهی از طرح تفکیک از مبدأ گنجانده شد. پاسخ به پرسشهای پرسشنامه نیز ساده انتخاب شدند تا تمام افراد جامعه و افراد کمسواد نیز بتوانند بهسادگی به پرسشها پاسخ دهند. در این پرسشنامه سن مخاطبین نیز به چهار طبقه شامل کمتر از 25 سال، 34-25 سال، 46-35 سال و بیش از 46 سال تقسیم شد. هر یک از مخاطبین دامنه وسیعی از پرسشها را پاسخ میدهند تا میزان مشارکت و آگاهیهای آنها از طرح تفکیک از مبدأ آنان بهطور دقیق مورد ارزیابی قرار بگیرد. جمعآوری دادههای تحقیق در آذرماه سال 1395 در سه منطقه شهر زنجان (منطقه1: مرفه، منطقه2: متوسط، منطقه3: کمدرآمد) صورت گرفت که پهنه وسیعی از مردم شهر زنجان را شامل شد. در جدول شماره1، درصد مشارکت هریک از منطقههای سهگانه شهر زنجان مشخصشده است. انتخاب مخاطبین بهطور تصادفی صورت گرفته ولی تلاش شده است که تعداد به نسبت مناسبی از گروههای مختلف سنی، جنسی و با سطح تحصیلی مختلف را در برگیرد. حجم نمونه تحقیق با توجه به محدویتهای مالی و زمانی تحقیق و نظر کارشناسان با صلاحیت در این زمینه و نیز کارهای تحقیقاتی پیشین صورت گرفته و در سطح خطای 5% برآورد شده است. تعداد نمونهی آماری مورد نیاز پیشنهادشده توسط فرمول کوکران برای جامعه شهری زنجان 383 عدد است. بر این اساس تعداد 600 پرسشنامه بهصورت تصادفی برداشتشده است که از این تعداد 385 پرسشنامه تائید و وارد نرمافزار SPSS شده است. تجزیه و تحلیل آماری تجزیهوتحلیل دادهها توسط نرمافزارهای20 SPSS و ٍExcell صورت گرفته است. برای تعیین اینکه کدامیک از فاکتورهای مهم ازجمله میزان سواد، سن، تاهل، جنس ، منطقه، درآمد و پاسخگویان بر میزان آگاهی فردی آنان در زمینه بازیافت و تفکیک پسماند تأثیرگذار است. از روشهای آماری توصیفی و تحلیلی همچون تحلیل کای اسکوار(Chi-square)، دانکن (Duncan) و مانویتنی (Mann _Whitney) استفاده شد. همچنین روایی پرسشنامه توسط کارشناسان مجرب مورد تایید قرارگرفته است. برای سنجش پایایی تحقیق از روش آلفای کرون باخ استفاده گردید، که با توجه به عدد بهدستآمده (79/0) میتوان گفت پرسشنامههای تحقیق پایایی مناسبی دارد. پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی و ازنظر روش گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی - پیمایشی است. جدول 1- تعداد و درصد جامعه آماری به تفکیک منطقههای سهگانه شهر زنجان Table 1- Number and percentage of statistical population by three regions of Zanjan
یافتهها از تعداد 385 پرسشنامه (ضمیمه شماره: ۱) کامل شده، 147
شکل 2- جامعه آماری به تفکیک جنس، تأهل، وضعیت درآمد، سطح آموزش، وضعیت منطقه و تعداد اعضای خانواده Figure 2- Statistical population by gender, marriage, income status, level of education, status of the region and number of family members.
جدول2- سنجش میزان آگاهی ازطرح تفکیک از مبدأ Table 2- Assessing the level of knowledge of the separation plan from the source
در شکل 2 نبود امکانات لازم در سطح شهر، نداشتن اطلاع و آشنایی با تفکیک زباله، رایج نبودن رفتار تفکیک، نداشتن وقت کافی و حوصله انجام این کار مشکلات مربوط به مدیریت پسماند شهری و بازیافت زباله، در منطقههای شهری که به ترتیب مهمترین دلیل انجام ندادن تفکیک پسماندها در مبدأ، در بین شهروندان در پاسخ به این پرسش که" مهمترین دلیل انجام ندادن تفکیک پسماندها در مبدأ در بین شهروندان چیست؟" اعلام گردیده است. 14/38% درصد مخاطبین اظهار داشتهاند که نبود امکانات لازم در سطح شهر و 65/24% نداشتن اطلاع و آشنایی با تفکیک زباله از مهمترین مشکلات و دلیل انجام ندادن تفکیک پسماندها در مبدا در بین شهروندان است.
شکل 2- مهمترین دلیل انجام ندادن تفکیک پسماندها درمبدا در بین شهروندان Figure 2 - The most important reason of not separating waste at the beginning among citizens
شکل 3 که نشان دهنده نگرش شهروندان با توجه به میزان درآمد خانوار به موضوع پسماند است نشان میدهد که با افزایش میزان درآمد خانوار تفکیک از مبدأ زباله کاهش پیدا میکند. نتیجهی مشابهای نیز در منطقههای شهری دیده میشود که منطقه مرفه (۱) تفکیک زباله از مبدأ کاهش پیدا کرده است.
یافتهها جنسیت افراد، تاهل، آگاهی از طرح تفکیک از مبدأ نتایج بررسی میزان تفاوت آگاهی از طرح تفکیک نمونهی آماری بین دو گروه مردها- زنها، متاهلها- مجردها با استفاده از آزمون ناپارامتری یومانویتنی که به بررسی تفاوت بین دو گروه مستقل در خصوص یک متغیر دارای دادههای رتبهای یا ترتیبی میپردازد در جدول شماره3 مشخص شده است. در ارتباط با پژوهش حاضر بر اساس آزمون مانویتنی، نگرش و آگاهی از تفکیک از مبدأ افراد بر حسب جنسیت تفاوتی با هم نداشتند. همچنین بین مردها- زنها، متاهلها- مجردها تفاوت معناداری از میزان آگاهی طرح تفکیک از مبدأ وجود ندارد.
جدول شماره 3- تفاوت بین جنسیت، تاهل با میزان آگاهی ازطرح تفکیک از مبدأ براساس آزمون یومان ویتنی Table 3- Difference between gender, marital status and knowledge of segregation scheme based on Mann–Whitney U test
درآمد، محل سکونت، تحصیلات و اجرای طرح تفکیک از مبدأ نتایج بررسی میزان تفاوت اجرای طرح تفکیک از مبدأ نمونهی آماری بین سه گروه (زیر1میلیون، 1-2میلیون، 5-2 میلیون، بالای 5 میلیون)- (منطقه ،1 منطقه ،2 منطقه 3) -(زیردیپلم، دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس، دکترا)- با استفاده از آزمون ناپارامتری "خی دو" میپردازد. آزمون خی دو یک آزمون معتبر آماری است که بوسیله آن میتوان پی برد که آیا رابطه سیستماتیک بین دو متغیر وجود دارد یا خیر؟ این آزمون به بررسی تفاوت و وجود رابطه بین چند گروه مستقل در خصوص متغیرهای اسمی دارای دادههای رتبهای یا ترتیبی میپردازد، بنابراین کاربرد خیلی زیادتری نسبت به آزمونهای دیگر دارد. در ارتباط با پژوهش حاضر بر اساس آزمون "خی دو"، در بین منطقههای سه گانه شهر تفاوت معناداری حاصل شده است و اجرای طرح تفکیک از مبدأ به دلیل نیاز مالی و جدا کردن زبالههای با ارزش قابل فروش درمنطقه 3 (قشر ضعیف) جامعه افزایش مییابد. میزان درآمد از متغیرهای دیگر میباشدکه بدین منظور با بررسی صورت گرفته و با توجه به مقدار (02/0p=)، اجرای طرح تفکیک از مبدأ و میزان درآمد تفاوت معناداری حاصل شده و نتایج نشان میدهد با افزایش میزان درآمد میزان تولید زباله افزایش و اجرای تفکیک کاهش می یابد. میزان تحصیلات از متغیرهای دیگری است که نقش آن در اجرای تفکیک از مبدأ نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور با بررسی صورت گرفته و با توجه به مقدار (00/0p=) در تحلیل ارتباط بین میزان تحصیلات و اجرای طرح تفکیک از مبدأ تفاوت معناداری حاصل شده است، که با افزایش میزان تحصیلات آشنایی با طرح تفکیک و اجرای تفکیک از مبدأ افزایش مییابد. لازم به ذکر است که نتایج حاصل در متغیرهای وابسته محل سکونت، درآمد، میزان تحصیلات که معناداری را بیان میکند.
جدول شماره 4- تفاوت بین درآمد، محل سکونت، تحصیلات با اجرای طرح تفکیک از مبدأ بر اساس آزمون کای اسکوار Table 4- Difference between income, place of residence, education with the implementation of the separation plan based on the Chi-square test
بحث و نتیجهگیری بر اساس این تحقیق، میزان مشارکت مردم در زنجان در جمعآوری زباله در منطقههای 1، 2 و 3 متفاوت از هم است. درآمد، سطح تحصیلات، و منطقه محل سکونت افراد اطلاع از طرح تفکیک از مبدأ پسماندها، در میزان مشارکت آنها در تفکیک زباله تأثیر دارد. مطالعه حاضر نشان میدهد وضعیت کلی آگاهی و آموزش مردم درزمینهی مدیریت پسماند پایینتر از سطح مطلوب بود، بهطوری که سطح آموزش دریافتی90 % مردم ضعیف بدست آمد، که فقط 10/10% از شهروندان از آگاهی کامل برخودار بودندکه با مطالعات خرم آباد (1384) (21)، همخوانی دارد. در حالیکه نتایج قنبری در تهران (22) و نتایج متین در ترکیه (23) نشان داد که بیش از80% مردم از طرح تفکیک و پسماند شناخت دارند. در زمینههای کاهش تولید پسماند و جداسازی اجزای قابل بازیافت، مشارکت بهنسبت کمتری مشاهده شد و تنها 38% جداسازی پسماند خانگی صورت میگیرد. شهروندان موثرترین راه برای آشنایی بیشتر با تفکیک پسماند به ترتیب رسانههای گروهی (رادیو، تلویزیون) 16/%58، شبکههای اجتماعی 55/%27، بیان نمودند و همچنین انگیزهای که سبب تشویق برای انجام تفکیک پسماند از مبدأ به ترتیب خواهد شد را اطلاع در مورد مزایای تفکیک از مبدأ 50/50%، جنبه اقتصادی این طرح برای شهروندان81/18%، حفظ منابع و پاکیزگی محیطزیست84/15% و احترام به قوانین و حقوق شهروندی 88/11% اعلام گردید. مهمترین انتظارت شهروندان در قبال تفکیک و تحویل پسماند، افزایش نظافت شهری73/57%، کسر از عوارض دفن پسماند 28/9%، دریافت وجه نقد و اقلام شوینده 59/19%، انتظاری ندارم 4/13% است. در صورت آغاز اجرای این طرح از روشهای تحویل پسماند خشک، تحویل به خودروهای مراجعه کننده به درب منازل 52/51%، استقرار مخازن ویژه پسماند خشک در کنار مخازن پسماند تر 35/35% ترجیح میدهند. در زمینه جنبههاى همکارى با شهردارى مطالعات پیشین نشان داده که در شهر زاهدان 8/93 % (24)، در اصفهان 94% (25) پاسخ دهندگان تمایل به همکارى با شهردارى را داشتند و در مطالعه حاضر در صورت آغاز اجرای این طرح در شهر زنجان، 67% تمایل به همکاری با شهرداری داشتند. آزمون فرضیات در بخش ویژگیهای فردی نشان میدهد که بین سطح سواد و میزان آگاهی از تفکیک از مبدأ رابطهی معناداری وجود دارد و با افزایش سطح سواد میزان آگاهی از دانش تفکیک از مبدأ افزایش مییابد و همچنین با افزایش درآمد میزان زباله تولید افزایش وتفکیک کاهش مییابدکه با نتایج تحقیقات ضرغامی در همدان(21)، افروز(2010) (26)، فیوریلو (2011) (27)، تادسه (2009) (28)، همخوانی دارد. همچنین با بررسی سایر ویژگیها مانند، جنسیت و وضیعتتاهل رابطه معناداری بین این متغیرهای وابسته و متغیر مستقل آگاهی تفکیک از مبدأ وجود نداشته است که با نتایج تحقیق تقوایی (1388) (29) همخوانی ندارد. افراد ساکن در منطقه 1 مشارکت کمتری در تفکیک از مبدأ مشاهده شد و بیشترین مشارکت را شهروندان منطقه 3 (ضعیف) برخوردار بودند. از جمله پیشنهادات برای محققان آتی میتوان به انجام دوباره مطالعهی حاضر پس از مهیا نمودن امکانات لازم در سطح شهر ازجمله نصب مخازن ویژه زبالههای خشک و تر، مطالعهی تاثیر برنامههای آگاهسازی مردم در رسانهها و مدارس در مدیریت تفکیک زباله و مطالعه تاثیر برنامههای تشویقی برای اجرای تفکیک پسماند در منزل اشاره کرد.
تشکروقدرانی: از تمام دانشجویان آزمایشگاه تحقیقاتی علوم محیط زیست و همکاران که در جمع آوری دادههای مورد نیاز این تحقیق ما را یاری نمودند صمیمانه تقدیر و تشکر می گردد.
منابع
ضمیمه شماره: ۱ (Appendix No.: 1)
نظر سنجی در خصوص تفکیک پسماند از مبدأ شهر زنجان Survey on the separation of waste from the origin of Zanjan
نخست اطلاعات فردی: بخش دوم ارزیابی سطح آگاهی در زمینه مدیریت پسماند و تفکیک زباله از مبدأ شهروندان زنجان:
7.آیا از آموزش و اطلاع رسانی رسانهها درخصوص مدیریت زباله و تفکیک از مبدأ راضی هستید؟
11.کدامیک از راهکارهای قانونی ذیل را بهمنظور اجرای طرح تفکیک از مبدا موثرتر میدانید؟
15.آیا در سطح شهر ظروف مخصوص تفکیک زبالههای خشک (کاغذ،پلاستیک ،شیشه) و زباله تر وجود دارد؟
16.آیا از جانمایی و تعداد سطلهای تفکیک رضایت دارید؟
[1]- دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، علوم محیط زیست [2]- استادیار دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه علوم محیط زیست(نویسنده مسئول) [3]- استاد دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه علوم محیط زیست [4]- استادیار دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه علوم محیط زیست [5]- MSc Student of Environmental Science, University of Zanjan, Zanjan, Iran [6]- Assistant Professor of Environmental Science, University of Zanjan – Zanjan, Iran*(Corresponding Author) [7]- Professor of Environmental Science, University of Zanjan – Zanjan, Iran [8]- Assistant Professor of Environmental Science, University of Zanjan – Zanjan, Iran | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 616 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 161 |