تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 2,168 |
تعداد مقالات | 20,047 |
تعداد مشاهده مقاله | 23,640,054 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 21,726,452 |
ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
علوم و تکنولوژی محیط زیست | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 9، دوره 24، شماره 7 - شماره پیاپی 122، مهر 1401، صفحه 109-126 اصل مقاله (784.79 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مستخرج از پایان نامه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jest.2022.56895.5226 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
افشین شریفی1؛ شهاب بهرامی ![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2دانشیار مدیریت ورزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. (مسوول مکاتبات) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3استادیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت ورزش پاک، نیاز است تا برنامه ریزی های مناسبی در جهت توسعه آن در کشور ایران به انجام رسد. از این رو هدف این پژوهش تدوین چارچوب ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران با رویکرد طرحهای ترکیبی میباشد. روش بررسی: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحلهای از نوع ابزارسازی است. روش پژوهش کیفی، مطالعة موردی کیفی و مشارکتکنندگان بالقوه شامل17 نفر از متخصصان عضو هیئت علمی بودند. ابزار پژوهش مصاحبة نیمه ساختارمند بود. در بخش کمی روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعة آماری این پژوهش شامل رئیس، نائب رئیس و دبیر فدراسیونهای ورزشی بودند که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، 153 نفر بودند. با توجه به جدول مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونهگیری دردسترس به عنوان نمونة پژوهش مشخص گردیدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری برای بررسی برازش مدل پژوهش استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مقدار تی مربوطه هر عامل تأثیر معناداری را دارد و تمامی چارچوب مدل توسعة ورزش پاک در ایران مورد تأیید قرار گرفت. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران شامل شرایط علی، شرایط زمینهای، شرایط مداخلهای، پیامدها، راهبردها میباشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار میباشد. بحث و نتیجه گیری: بنابراین نتیجهگیری میشود که کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش علاوه بر افزایش میزان بودجه و اعتبارات جاری و تجهیزاتی در ورزش نسبت تخصیص و واگذاری ردیف بودجه و اعتبارات به صورت مستقل به فدراسیون پزشکی ورزشی تا مطابق استانداردهای موجود به توسعه و گسترش ورزش پاک در کشور پرداخته شود. همچنین برای ایجاد بانک اطلاعاتی در فدراسیونهای ورزشی به منظور ساماندهی و به کارگیری متخصصان حوزههای مختلف ورزشی اعم از کارشناسان، مربیان، داوران و ورزشکاران در ترویج ورزش پاک صورت گیرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
داده بنباد؛ دوپینگ؛ طرح های ترکیبی؛ مدلسازی؛ ورزش پاک | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مستخرج از پایان نامه
علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیست و چهارم، شماره هفت، مهرماه 1401 (109-126)
ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران
افشین شریفی [1] شهاب بهرامی [2] * حسن صفی خانی [3]
چکیده زمینه و هدف: با توجه به اهمیت ورزش پاک، نیاز است تا برنامه ریزی های مناسبی در جهت توسعه آن در کشور ایران به انجام رسد. از این رو هدف این پژوهش تدوین چارچوب ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران با رویکرد طرحهای ترکیبی میباشد. روش بررسی: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحلهای از نوع ابزارسازی است. روش پژوهش کیفی، مطالعة موردی کیفی و مشارکتکنندگان بالقوه شامل17 نفر از متخصصان عضو هیئت علمی بودند. ابزار پژوهش مصاحبة نیمه ساختارمند بود. در بخش کمی روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعة آماری این پژوهش شامل رئیس، نائب رئیس و دبیر فدراسیونهای ورزشی بودند که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، 153 نفر بودند. با توجه به جدول مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونهگیری دردسترس به عنوان نمونة پژوهش مشخص گردیدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری برای بررسی برازش مدل پژوهش استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مقدار تی مربوطه هر عامل تأثیر معناداری را دارد و تمامی چارچوب مدل توسعة ورزش پاک در ایران مورد تأیید قرار گرفت. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران شامل شرایط علی، شرایط زمینهای، شرایط مداخلهای، پیامدها، راهبردها میباشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار میباشد. بحث و نتیجهگیری: بنابراین نتیجهگیری میشود که کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش علاوه بر افزایش میزان بودجه و اعتبارات جاری و تجهیزاتی در ورزش نسبت تخصیص و واگذاری ردیف بودجه و اعتبارات به صورت مستقل به فدراسیون پزشکی ورزشی تا مطابق استانداردهای موجود به توسعه و گسترش ورزش پاک در کشور پرداخته شود. همچنین برای ایجاد بانک اطلاعاتی در فدراسیونهای ورزشی به منظور ساماندهی و به کارگیری متخصصان حوزههای مختلف ورزشی اعم از کارشناسان، مربیان، داوران و ورزشکاران در ترویج ورزش پاک صورت گیرد.
واژه های کلیدی: داده بنباد، دوپینگ، طرح های ترکیبی، مدلسازی، ورزش پاک.
Presentation of Clean Sport Development Model in Iran
Afshin Sharifi [4] Shahab Bahrami [5] * Hasan Safikhani [6]
Abstract Background and Objective: Due to the importance of clean sports, it is necessary to make appropriate plans for its development in Iran. Therefore, the purpose of this study is to develop a framework for presenting a model for the development of clean sports in Iran with a combined design approach. Material and Methodology: The research method was a two-stage exploratory combination of instrument making. Qualitative research method, qualitative case study and potential participants included 17 faculty members. The research tool was a semi-structured interview. In the quantitative part, the research method was descriptive-survey. The statistical population of this study included the president, vice president and secretary of sports federations, whose number was 153 according to the 51 active federations in the country. According to Morgan's table, 113 people were identified as the research sample based on the available sampling method. Descriptive statistics and structural equation modeling were used to analyze the data to evaluate the fit of the research model. Findings: The results showed that the corresponding t-value of each factor has a significant effect and the whole framework of the clean sport development model in Iran was approved. Also, the results of the present study showed that the presentation of a clean sport development model in Iran includes causal conditions, contextual conditions, intervention conditions, consequences, and strategies. Also, the results of the present study showed that the research model has a good fit. Discussion and Conclusion: Therefore, it is concluded that the National Olympic Committee and the Ministry of Sports, in addition to increasing the amount of current budgets and credits and equipment in sports, allocate and hand over budgets and credits independently to the sports medicine federation to the development and expansion of clean sports in accordance with the existing standards. Country to be paid. Also, it should be done to create a database in sports federations in order to organize and employ experts in various sports fields, including experts, coaches, referees, and athletes in promoting clean sports.
Keywords: Modeling, clean exercise, doping, data base, hybrid designs.
مقدمه
طرحهای ورزشی در برنامههای ملی مستلزم رعایت همة جوانب، آثار و کارکردهای این پدیده در جامعه است (1). در سالهای گذشته نهادهای مختلف بخش تربیتبدنی و ورزش برنامههای متعددی طراحی و اجرا کردهاند، اما به دلیل عدم هماهنگی و انسجام کافی، از کارایی لازم برخوردار نبوده است و به نظر میرسد این ناکامی بعد از تدوین طرح جامع ورزش نیز ادامه دارد. شکاف عمیق بین نظر و عمل غیرکاربردی شدن دانش تربیتبدنی، نشان میدهد که از امکانات و منابع موجود به درستی بهرهبرداری نشده است (2). امروزه به ورزش به عنوان عمدهترین ابزار تربیت مینگرند. نهادهای سیاسی مانند دولتها و احزاب و نهادهای اجتماعی مانند سازمانهای غیردولتی،آموزشی، فرهنگی و دینی در غرب، از ورزش به عنوان ابزار هدایت عامه بهره میگیرند (3). دولتها دریافتهاند به کمک ورزش میتوانند شهروندان همراهتری داشته باشند. این چنین طرز تلقی از ورزش، نمودی نو است. کشورهای پیشرفته صنعتی، ورزش را ابزاری بسیار قدرتمند برای هدایت و هماهنگی و کنترل شهروندان میدانند در عین حال، ورزش یکی از حیطههای پررونق اقتصادی برای ایجاد اشتغال بوده است (4). با افزایش استقبال مردم به تربیتبدنی و ورزش، زنجیره ای از تقاضاهای مستقیم و غیرمستقیم در بخشهای اقتصادی مختلف پدیدار میشود. در واقع بر اثر افزایش تقاضای ورزش بر میزان اقتصاد ملی افزوده میشود و ضریبی به وجود میآید که به کمک آن میتوان دریافت که واحد اقتصادی در ورزش به چه میزان بر اقتصاد ملی اثر مستقیم یا غیر مستقیم میگذارد. یکی از ارکان اصلی توسعة ورزش قهرمانی، ورزشکاران حرفهای هستند. ورزشکاران حرفه ای معمولا به دنبال راههای بهتر برای فروش کالای خود که همانا مهارت در رشته ورزشی است، میباشند. این ورزشکاران به طور مستقیم و غیر مستقیم در ارتقای رشته ورزشی و به تبع آن ارتقای ورزش قهرمانی میشوند در این مورد، مسؤلان ورزش کشور وظیفه سنگینی در قبال این گونه ورزشکاران دارند. ایجاد محیطی مناسب برای فعالیت این ورزشکاران بسیار مهم است (5). در طی سالها همگان بر این باور بودند که ورزشهای رقابتی موجبات ارتقاء ورزشکاران را از نظـر شخصیتی فراهم میکند. این عقاید در طی دورانهای مختلف با برخی اصلاحات و ملاحظات همواره فراگیر بوده است. در طی قرن نوزدهم میلادی در مدارس و آموزشگاههای بریتانیا این اعتقاد وجود داشت که عضلات و اخلاقیات در طی پرداختن به ورزش های تیمی به طور همزمان توسعه مییابند. به همین دلیل در این مدارس و آموزشگاهها دانش آموزان را ترغیب و حتی وادار به شرکت در ورزشهای رقابتی مینمودند.این عقیده به سرعت در جوامع مختلف رواج پیدا کـــرد و به عنوان یک فرهنگ درآمد. ”ورزش باعـــــث ساختن شخصیت میشود.“ [7]تبدیل به یک شعار فرهنگی گشت،که منجر به این شد تا برنامههای ورزشی قسمتی از فعالیتهای اکثرمؤسسات آموزشی را در بر گیرد. حتی امروزه بسیاری از کانون های ورزشی درجهت تبلیغ برنامه های خود این طور عنوان میکنند که برنامه هایشان موجب تقویت شخصیت ورزشکاران می شود (6). در مقابل این گروهها و افراد همواره منتقدانی نیز وجود داشته اند که اکثریت آنها بر این باورند که؛ ممکن است که ورزش به خوبی موجب ارتقاء برخــی از ارزشها شود ولـــی غالباً این ارزش ها، ارزشهایی میباشند که منتقدین از آنها به عنوان ارزشهای غلط تعبیر میکنند، مانند تأکید بیش از اندازه بر برنده شدن و در نتیجه بیاحترامی به حریفان (7). در اینجا ذکر این نکته لازم است که تعریف ارزشها در ورزش و دسته بندی آنها خود بسیار جای بحث دارد و هر گروهی با توجه به فلسفه ای که سرلوحه زندگی خویش قرار داده اند، ارزشهای نسبتاً متفاوتی را مد نظر قرار می دهند که هماره در مقابل هر کدام از این گـروه ها عده ای بوده اند که با بیان عبارت”چه کسی چنین ادعایی می کند؟“[8] به تقابل با برخی ازاین ارزشها پرداخته اند. در طی چند دهه اخـیر با پژوهشهایی که در زمینه ی اثرات شناختی-اجتماعی ورزش صورت گرفت، نتایج بسیار جالب توجه و در عین حال غیر منتظرهای بهدست آمده است. شاید با توجه به نتایج پژوهشهای انجام گرفته به طور یقین بتوان گفت که ورزش به خودی خود هیچ اثر منفی یا مثبتی برخصوصیات ثابت شخصیتی و یا عملکردهای شناختی افراد باقی نمیگذارد. بلکه باید اذعان داشت که هرگونه تأثیر تربیت بدنی بر افراد، حاصل برنامهریزی، آموزش و یادگیری مبتنی بر تعـــامل- ارتباط مداوم مربیان و شاگردان می باشد (8). کیانی و شعبانی مقدم (1397) در پژوهش خود که با هدف ارتباط میان سطح تحصیلات و نوع واکنش بازدارنده پیشنهادی در قبال پدیده دوپینگ در میان ورزشکاران استان کرمانشاه انجام گرفت، پس از بررسیهای خود پی بردند که 81/5 درصد آزمودنی ها دارای تحصیلات دانشگاهی هستند، هم چنین نتایج آزمون آنالیز واریانس مؤلفه واکنش های پیشنهادی بازدارنده در قبال دوپینگ بین گروه های تحصیلی مختلف ورزشکاران استان کرمانشاه اختلاف معنی-داری آماری نشان داد، لذا واکنش های پیشنهادی بازدارنده در قبال دوپینگ در گروه های تحصیلی همسان نبودند. یعنی با افزایش سطح تحصیلات واکنش های پیشنهادی بازدارنده در قبال دوپینگ در بین ورزشکاران استان کرمانشاه مثبت بود و هم چنین با اعمال محرومیت علیه دوپینگ موافق بودند (9). نتیجه گیری: به نظر می رسد کسانی که سطح تحصیلات بالایی دارند نسبت به مبحث دوپینگ با دید علمی نگاه کرده و در این مورد یعنی استفاده از مواد نیروزا کمتر تحت تأثیر هیجانات قرار می گیرند در صورتی که سطح تحصیلات در بین افراد جامعه بیشتر شود، تأثیرپذیری از هیجانات در مصرف مواد نیروزا کمتر می شود. احمدیان و همکاران (1396) در پژوهش خود که به بررسی سطح آمادگی روانی و گرایش به دوپینگ در ورزشکاران پرداختند. نتایج رگرسیون چندگانه به روش همزمان، غالبا، بیانگر رابطه منفی و معناداری سطوح مهارتهای روانی با رفتارهای دوپینگ بودند بدین معنا هرچقدر میزان مهارتهای روانی بیشتر باشد میزان رفتارهای دوپینگ کمتر خواهد بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که بهبود عملکرد ورزشکاران به واسطه آمادگی در مهارتهای ورزشی ازجمله آمادگی روانی باعث افزایش سطح سلامت روانی و احتمالا کاهش گرایش ورزشکاران به رفتار ناشایست دوپینگ خواهد بود (10). نصرت پور و مازندرانی (1395) در پژوهش خود که با هدف بررسی میزان مصرف مکملهای مجاز و غیرمجاز در بین ورزشکاران رشتههای بدنسازی و کشتی شهر گرگان انجام گرفت، پس از بررسیهای خود پی بردند که 88 درصدورز شکاران ر شته پرورشاندام از مکمل های ورزشی و 76 در صد از ورزشکاران ر شته کشتی مبادرت به مصرف مکملهای ورزشی کرده بودند، همچنین میزان آگاهی ورزشکاران رشته بدنسازی به طور معناداری از ورزشکاران رشته کشتی بالاتر بود و بیش از 94 درصد افراد مصرف مکمل ها را را برای کسب موفقیت ورزشی ضروری دانستند. از آن جایی که درصد قابل توجهی از ورزشکاران به ویژه مردان، سابقه مصرف مکمل غذایی داشتند، لازم است آموزشهای روزآمد پیرامون علایم و عوارض جانبی مصرف این مکملها به ورزشکاران ارایه داده شود (11). دریگی و همکاران (2019) در پژوهش خود که با هدف مرزگستری در میان پرستاران انجام گرفت، پس از بررسی های خود پی بردند که حمایت درک شده از سازمان و تعهد سازمانی نقش مهمی در بهبود مرزگستری در میان پرستاران دارد (12). دونکان[9] و همکاران (2018) در پژوهش خود که با هدف بررسی میزان شیوع مصرف مواد نیروزا در میان ورزشکاران نوجوانان انجام گرفت، پس از بررسی های خود پی بردند که برخی مسائل فرهنگی نقش اساسی در عدم استفاده ورزشکاران از مواد نیروزا دارد (13). کبیری[10] و همکارن (2018) در پژوهش خود که با هدف بررسی علل مصرف مواد نیروزا در میان ورزشکاران انجام گرفت، پس از بررسی های خود مشخص نمودند که مصرف مواد نیروزای در میان ورزشکاران به خاطر ضعفهای فرهنگی و اجتماعی میباشد (14). لرو[11] و همکاران (2004) در تحقیق خود که با هدف تعیین مواد مصرفی و نگرش ورزشکاران دبیرستانی در مورد دوپینگ در فرانسه انجام شد، پس از بررسی های خود پی بردند که 4 درصد شرکت کنندگان اظهار کردند که حداقل یک بار در طول زندگی خود از داروهای دوپینگ استفاده کرده اند. 21 درصد معتقد بودند که امتناع از دوپینگ مترادف با از دست دادن تمامی فرصتها برای بدل شدن به یک قهرمان بزرگ ملی است (15). هیل[12] (2002) در پژوهش خود که با هدف بررسی علل مصرف داروهای غیرمجاز در ورزشکاران انجام گرفت، پس از بررسی های خود پی برد که ورزشکاران بیش تر از همه تحت تأثیر مربی قرار میگیرند که از مصرف داروهای افزایندة کارایی حمایت کند و مسئولان که ممکن است او را وادار به مصرف دارو کنند (16). لیمونگلی[13] (2001) در پژوهش خود که با هدف بررسی میزان دوپینگ در ورزشکاران حرفه ای انجام گرفت، پس از بررسی ورزشکاران حرفهای اشاره داشت که 26 درصد شرکتکنندگان اعلام داشتند که مصرف داروی غیرمجاز خطرهای جدی بر سلامت انسان دارد. 83 درصد دوپینگ را اقدامی خطرناک و قابل اجتناب میدانستند (17). به ترتیب 8/14 درصد برای بهبود کارایی ورزشی و 3/13 درصد برای نیل به پیروزی از دوپینگ استفاده میکردند. نتایج بررسی نشان دهنده اهمیت دوپینگ در سطوح ورزش آماتور است. غالبـــاً این باور وجود دارد که ورزش موجب بهینه شدن شخصیت و اخــــلاق افراد می شود. یا به عبارتی ورزش باعث پیشبرد همکاری، شهامت ،کار گروهی ، انصاف، مسئولیت و قدرت کنار آمدن با شرایط بحرانی اخلاقی می شود (18). در عین حال نشان داده شده است که ورزش افراد را در موقعیتهایی قرار می دهد که منجر به تشویق آنها در جهت نشان دادن رفتار های غیر اخلاقی همانند تقلب و خشونت و استفاده از داروهای غـــیر مجـــاز می شود (7). اما در این بین بسیاری از صاحبنظران مسائل تربیتی معتقدند که فعالیت های ورزشی « ارزشها » را آموزش میدهند و از طریق این فعالیتها رفتار ورزشی، کار گروهی، انضباظ، اعتماد به نفس و ... آموخته می شود. به طور خلاصه آنان بر این باورند که ورزش برای زندگی سالم ایدهآل است و صفاتی که از طریق ورزش فرا گرفته می شوند برای رشد اخلاق عمومی، اساسی تلقی می شوند (19). دامنه تأثیرگذاری ورزش بر حوزههای مختلف، سبب گردیده است تا امروز ورزش در جوامع نقش ارزندهای در تمامی ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی و سیاسی را ایجاد نماید. این مسئله سبب گردیده است تا ورزش پتانسیل مناسبی در راستای توسعه و بهبود جوامع داشته باشد (18). از طرفی در برخی محیطها و اماکن، خود ورزش ممکن است سبب شکلگیری معضلات و مشکلاتی برای افراد شود(20). این مسئله سبب گردیده است تا ورزش دارای دو وجهه مختلفی باشد که از یک سوی سبب بهبود وضعیت فرهنگی، جسمانی، روانی، اقتصادی و سیاسی در جوامع می گردد و در برخی شرایط خود سبب بروز مشکلات و آسیب های مختلفی می شود. این مسئله سبب شده است تا عاری سازی ورزش از هرگونه آثار منفی خود به عنوان یکی از اهداف مهم مدیران مشخص گردد. در این جهت، ورزش پاک نقش مهمی در عاری سازی ورزش از هرگونه مشکلات و آسیب های احتمالی دارد. اهمیت ورزش پاک در ورزش سبب گردیده است تا امروزه تلاشهای گسترده ای در راستای توسعه و ترویج ورزش پاک در کشور ایران ایجاد گردد. اگرچه ورزش پاک از ابعاد و حوزه های مختلفی مورد بحث قرار می گیرد اما پاک بودن در ورزش را میتوان از نگاههای مختلف مدنظر قرار داد. عدم مصرف دارو، فقدان دوپینگ، سالم بودن فضای فرهنگی حاکم بر ورزش، سالم بودن منابع اقتصادی موجود در ورزش، روابط سیاسی سالم در ورزش و همچنین مدیریت پاک و سالم در ورزش را میتوان نمونههای دامنه گسترده ورزش پاک را قلمداد نمود. در پژوهش حاضر ورزش پاک با محوریت عدم مصرف داروهای غیرمجاز در میان ورزشکاران و فقدان دوپینگ در میان گروهها و افراد مختلف مشخص میباشد. بدون شک خلا پژوهشهایی در این حوزه سبب گردیده است تا راهکارهایی جهت ارتقاء ورزش پاک در ابعاد مختلف ورزش ایران دردسترس نباشد. مشاهده دوپینگ در برخی ورزشکاران و همچنین شیوع مصرف داروهای غیرمجاز در میان ورزشکاران عادی سبب گردیده است تا ورزش در تمامی ابعاد در کشور ایران دچار مشکلاتی گردد. عدم نظارت بر باشگاههای بدنسازی و عادیسازی مصرف مکملهای دارویی بدون هیچگونه پشتوانه علمی سبب گردیده است تا آسیبهای جانی و مالی بسیاری در کشور ایران ایجاد گردد. همچنین خلا پژوهشهایی در این حوزه سبب گردیده است تا شرایط جهت توسعة ورزش پاک در ابعاد مختلف ورزش ایران امکان پذیر نباشد. بدون شک ورزش پاک نیاز هر نوع ورزشی از جمله ورزش همگانی، قهرمانی، حرفه ای و تربیتی میباشد و این نگاه که ورزش پاک نیاز تنها ورزش حرفه ای می باشد سبب گردیده است تا در سایر ابعاد ورزش برنامهریزی های جامعی در این خصوص در دسترس نباشد. این مسئله سبب گردیده است تا پژوهش حاضر با هدف ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران سعی در پاسخ به این سؤال داشته باشد که مدل توسعة ورزش پاک در ایران به چه صورت می باشد؟ از طرفی با بررسی پیشینه پژوهشهای و مرور مبانی نظری در خصوص ورزش پاک انجام گرفت، فقدان مدلی جامع در جهت مدل توسعه ورزش پاک در ایران درک میگردد. با توجه به فقدان مدلهای جامع در این خصوص، جهت ارائه مدل در پژوهش حاضر از روش داده بنیاد جهت کشف مفاهیم در این حوزه و ارائه مدل توسعه ورزش پاک در ایران استفاده خواهد شد. شکل 1 مدل مفهومی پژوهش بر مبنای روش داده بنیاد را نشان میدهد.
شکل 1- مدل مفهومی پژوهش Figure 1. Conceptual model of research
با توجه به مدل تحقیق، سوالات تحقیق حاضر به شرح زیر میباشد؛
روش پژوهش با توجه به اینکه هدف پژوهش حاضر مطالعة عمیق چارچوب مدل توسعه ورزش پاک در ایران است، طرح آن از طرحهای ترکیبی است و روش آن، با توجه به اینکه از قبل الگویی وجود نداشته و پژوهشگران درصدد کشف این الگو بوده اند، از مدلهای ترکیبی اکتشافی متوالی) کیفی – کمی ( است و چون در پی ساخت ابزاری[14] برای سنجش چارچوب مدل توسعة ورزش پاک در ایران بر اساس داده های بخش کیفی است، از نوع اکتشافی متوالی- ابزار سازی است. از این رو ابتدا روش شناسی و تحلیل بخش کیفی و سپس روش شناسی و تحلیل بخش کمی پژوهش به تفکیک ارائه می شود و در بخش نتیجه گیری، نتایج به دست آمده در هر دو بخش با هم ادغام و ارائه خواهد شد.
شکل 2- فرآیند تحقیق ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی Figure 2. Consecutive exploratory combined exploration research process of instrument making type
روش شناسی
روش پژوهش در بخش کیفی مطالعة موردی کیفی است و مشارکت کنندگان خبرگان حوزه مدیریت ورزشی هستند. با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک اشباع نظری، آگاهی دهندگان کلیدی)شامل17 نفر از خبرگان حوزه مدیریت ورزشی( برای شناسایی چارچوب مدل توسعه ورزش پاک در ایران انتخاب شده اند و با آنها مصاحبه به عمل آمده است .ابزار مورد استفاده برای شناسایی عوامل مدل توسعه ورزش پاک در ایران، مصاحبه نیمه ساختارمند) با گروه های کانونی(و مطالعه اسناد بوده است. برای تامین روایی و پایایی مطالعه از روش ارزیابی لینکلن و گوبا استفاده شد. بدین منظور چهار معیار بدین منظور چهار معیار اعتبار (باورپذیری(، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری برای ارزیابی در نظر گرفته شد و برای دستیابی به هریک از این معیارهای، اقدامات زیر انجام گرفت: اعتبارپذیری: معادل روایی در پژوهش های کمّی است. بدین منظور، پرسش ها را اساتید راهنما و مشاور که جزء نویسندگان مقاله هستند؛ تأیید کردند که میزان موثق بودن داده های پژوهش را به حد قابل قبولی افزایش داده است. انتقال پذیری: جایگزین اعتبار بیرونی در پژوهش های کمّی است. برای این منظور یافته های پژوهشی توسط دو متخصص مدیریت ورزشی که در پژوهش مشارکت نداشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. اطمینان پذیری: معادل پایایی در پژوهش کمّی است و به منظور ایجاد اطمینان پذیری، جزئیات پژوهش و یاد داشت برداری ها ثبت و ضبط شد. تأییدپذیری: به معنای پرهیز از سوگیری است. بدین منظور تمامی مراحل به دقت ثبت و ضبط شده و همه مستندات به صورت پیوست در اختیار و تأیید اساتید راهنما و مشاور که جزء نویسندگان مقاله هستند؛ قرار گرفته است. برای اخذ مجوز مورد نیاز برای انجام دادن مصاحبه با افراد کانونی، اقداماتی صورت گرفت که در این بخش پس از جلب همکاری صاحب نظران کلیدی برای مصاحبه و جلب اعتماد آنان رای دادن اطلاعات لازم، در زمان مقرر مراجعه و اطلاعات لازم گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه های انجام شده، با روش تحلیل داده بنیاد انجام گرفته است. در بخش کمی از روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی و روش اجرا به صورت میدانی است. هدف از انجام این مرحله، تدوین ارائة مدل توسعةه ورزش پاک در ایران در مرحله کیفی بوده است. جامعة آماری این پژوهش شامل رئیس، نائب رئیس و دبیر فدراسیون های ورزشی بودند که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، شامل 153 نفر بودند. با توجه به جدول حجم نمونه مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه پژوهش مشخص گردیدند. در نهایت پس از پخش و جمع آوری پرسشنامه های پژوهش؛ تعداد 89 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی روایی صوری از نظر ده تن از اساتید مدیریت ورزشی بهره گرفته شد و برای روایی محتوایی سؤال های پرسش نامه از مدل لاشه استفاده شد و روایی محتوایی تأیید شد. همچنین روایی همگرا در جدول (1) ارائه شده است. برقراری روایی همگرا و مطلوب مدل حاکی از اعتبار مناسب ابزار اندازهگیری در جامعه مورد مطالعه دارد. تحلیل نتایج این مطالعه به روش معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار Amos 20 و SPSS20 انجام شده است. یافته های توصیفی پژوهش یافته های توصیفی مربوط به نمونه های آماری پژوهش حاضر در جدول 1 به نمایش گذاشته شده است.
جدول 1- یافته های توصیفی پژوهش Table 1. Descriptive findings of the research
نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که نمونههای پژوهش شامل 58/70% مرد و 42/29% زن بودند. همچنین از این میان نمونه های پژوهش افراد دارای مرتبه علمی دانشیار با 82/58 % بیشترین تعداد را دارا می باشند. نتایج توصیفی مربوط به وضعیت جنس نمونه پژوهش در بخش کمی حاضر نشان داد که 9/89% از افراد شرکت کننده در پژوهش مردان و 1/10% زنان میباشند. نتایج یافتههای توصیفی پژوهش همچنین نشان داد که از میان نمونه های پژوهش، افراد دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد با 9/53% بیشترین تعداد را دارا می باشند.
یافتههای بخش کیفی دادههای کیفی پژوهش از طریق فرایند کدگذاری، تحلیل شد. مراحل تحلیل دادهها از طریق کدگذاری باز، کدگذاری محوری (مدل پارادایمی استراس و کوربین) و کدگذاری گزینشی (انتخاب یک مقوله محوری به عنوان مقوله اصلی و مشخص کردن ارتباط بین هر یک از مقوله های محوری) انجام و به عرضه پارادایم منطقی یا تصویر تجسمی از نظریه در حال تکوین پایان یافت. نتایج حاصل از 17 مصاحبه که تا حد اشباع نظری ادامه یافت و از طریق تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی در قالب پنج مؤلفه ی کلی شرایط علی، شرایط زمینهای، شرایط مداخله گر، پدیده اصلی، اقدامات و پیامدها انجام شد. جدول 2 نتایج مربوط به بخش کیفی را به نمایش گذاشته است.
جدول 2- کدگذاری بخش کیفی Table 2. Qualitative section coding
با توجه به نتایج بخش کیفی، مدل مفهومی پژوهش شکل گرفت. شکل 3 مدل مفهومی پژوهش را نشان می دهد.
شکل 3- مدل مفهومی پژوهش Figure 3. Conceptual model of research
همانطور که در جدول 3 مشخص است همه متغیرها از پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ بالای 7/0؛ میانگین واریانس استخراج شده بالای 5/0 را کسب نمودهاند. می توان پایایی و روایی همگرای پژوهش حاضر را تأیید نمود. پایایی ترکیبی و میانگین واریانس استخراج شده الگو مدل توسعه ورزش پاک در ایران با توجه به اینکه به صورت مدل سلسله مراتبی آورده شده است به صورت دستی محاسبه گردیده است.
جدول3-پایایی و روایی همگرایی Table 3. Reliability and validity of convergence
یافته های بخش کمی پژوهش
جهت بررسی ساختار عاملی، چارچوب مدل توسعه ورزش پاک در ایران از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. پس از محاسبه مقدار T مربوطه هر عامل مشخص گردید که تمامی چارچوب مدل توسعه ورزش پاک در ایران تأثیر معناداری را دارند. شکل 1 مدل آماری پژوهش حاضر را به نمایش گذاشته است.
جدول 4- اثرات متغیرها بر مدل توسعه ورزش پاک در ایران Table 4. The effects of variables on the model of clean sport development in Iran
همان طور که جدول 4 نشان میدهد تمامی متغییر ها دارای اثر معناداری میباشد. همچنین نشان داد که براساس شاخصهای برازندگی (جدول 5 و نمودار 1) نیز مشخص گردید که مدل پژوهش مدل مناسبی میباشد.
جدول 5- شاخصهای برازش مدل Table 5. Model fit indicators
شکل 4- مدل ساختاری پژوهش Figure 4. Structural model of research بحث و نتیجه گیری
در این پژوهش به بررسی ارائة مدل توسعة ورزش پاک در ایران پرداخته شده است. عدم مصرف دارو، فقدان دوپینگ، سالم بودن فضای فرهنگی حاکم بر ورزش، سالم بودن منابع اقتصادی موجود در ورزش، روابط سیاسی سالم در ورزش و همچنین مدیریت پاک و سالم در ورزش را می توان نمونه های دامنه گسترده ورزش پاک را قلمداد نمود. در این پژوهش ورزش پاک با محوریت عدم مصرف داروهای غیرمجاز در میان ورزشکاران و فقدان دوپینگ در میان گروه ها و افراد مختلف مشخص میباشد. بررسی آزمون نتایج پژوهش نشان میدهد که عوامل ساختاری، اخلاقی، عوامل مدیریتی، پیامد اخلاقی، و عوامل فرهنگی، انگیزش و مهارت ها و همچنین پیامدهای اجتماعی از مؤلفههای مهم و تأثیر گذار در توسعة ورزش پاک می باشد. این یافته با پژوهشهای کیانی و شعبانی مقدم (1397) ، لرو[15] و همکاران (2004)، احمدیان و همکاران (1396)، عبدالله پور (1395)، نصرت پور و مازندرانی (1395) همسو بوده است. سارکار و همکاران[16] (2015) در پژوهش خود ضمن بررسی انجام فعالیتهای ورزشی با ورزشکاران مذهبی و معنوی، پس از بررسی های خود پی بردند که رعایت اخلاق ورزشی در مسابقات و تمرینات از سوی ورزشکاران با روحیات اخلاقی و مذهبی اهمیت بالایی را دارا می باشد. آنان در پژوهش خود اشاره داشتند که روانشناسان میبایستی روشهای رفتاری با این نوع ورزشکاران را به چالش بکشانند (21). لرو[17] و همکاران (2004) در تحقیق خود که با هدف تعیین مواد مصرفی و نگرش ورزشکاران دبیرستانی در مورد دوپینگ در فرانسه انجام شد، پس از بررسی های خود پی بردند که 4 درصد شرکت کنندگان اظهار کردند که حداقل یک بار در طول زندگی خود از داروهای دوپینگ استفاده کرده اند. 21 درصد معتقد بودند که امتناع از دوپینگ مترادف با از دست دادن تمامی فرصتها برای بدل شدن به یک قهرمان بزرگ ملی است. یکی دیگر از عوامل توسعه ورزش پاک توجه به مهارت های فردی در ورزشکاران می باشد (15). هورست[18] و همکاران (2020) در تحقیق حود مشخص نمودند که در جهت توسعه ورزش پاک می بایستی به جنبه های فرهنگی توجه جدی نمود (22). مورتایمر[19] و همکاران (2020) نیز اشاره داشتند که مسائل مدیریتی می تواند زمینه جهت کنترل رفتارهای ناسالم در ورزش را فراهم نماید (23). احمدیان و همکاران (1396) در پژوهش خود که به بررسی سطح آمادگی روانی و گرایش به دوپینگ در ورزشکاران پرداختند. نتایج رگرسیون چندگانه به روش همزمان، غالبا، بیانگر رابطه منفی و معناداری سطوح مهارتهای روانی با رفتارهای دوپینگ بودند بدین معنا هرچقدر میزان مهارتهای روانی بیشتر باشد میزان رفتارهای دوپینگ کمتر خواهد بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که بهبود عملکرد ورزشکاران به واسطه آمادگی در مهارتهای ورزشی ازجمله آمادگی روانی باعث افزایش سطح سلامت روانی و احتمالا کاهش گرایش ورزشکاران به رفتار ناشایست دوپینگ خواهد بود. همچنین از عوامل توسعه ورزش پاک توجه به پیامدهای اخلاقی می باشد که عبدالله پور (1395) در پژوهش خود که با هدف بررسی اهمیت اخلاق در ورزش انجام گرفت، پس از بررسی های خود پی بردند که یکی از توانایی های ورزش در آن است که به عنوان محلی برای پرورش مجموعه ای از فضایل اخلاقی است که همراه با آن سلامتی بدنرا نیز در پی دارد.به هر حال حفظ و رعایت قوانین بازی به همراه بازی به شکل واقعی و منصفانه میتواند و باید به عنوان اولین گام ازرزشمند در جهت توسعه و پیشرفت ورزش در جهت اخلاقی شدن باشد (10). عوامل مهم دیگر توسعة ورزش پاک عوامل فرهنگی میباشد که با یافتههای دونکان[20] و همکاران (2018) و کبیری[21] و همکارن (2018) همخوان میباشد. دونکان[22] و همکاران (2018) در پژوهش خود که با هدف بررسی میزان شیوع مصرف مواد نیروزا در میان ورزشکاران نوجوانان انجام گرفت، پس از بررسی های خود پی بردند که برخی مسائل فرهنگی نقش اساسی در عدم استفاده ورزشکاران از مواد نیروزا دارد (12). کبیری[23] و همکارن (2018) در پژوهش خود که با هدف بررسی علل مصرف مواد نیروزا در میان ورزشکاران انجام گرفت، پس از بررسیهای خود مشخص نمودند که مصرف مواد نیروزای در میان ورزشکاران به خاطر ضعفهای فرهنگی و اجتماعی میباشد (14). اوهل[24] و همکاران (2020) نیز مشخص نمودند که پیوند میان برنامه های فرهنگی با اهداف مربوط به ورزش پاک می تواند نقش مهمی در روند توسعه و گسترش ورزش پاک داشته باشد (24). بواردلی[25] و همکاران (2020) نیز ضمن توجه به مسائل فرهنگی مشخص نمودند که جنبه های فرهنگی می تواند رفتارهای نادرست در ورزش را تحت تاثیر قرار دهد (25). در این قسمت با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش پیشنهادهای کاربردی برای توسعة ورزش پاک بدین شرح ارائه می شود. بنابراین پیشنهاد میشود: نظارت کافی توسط فدراسیونهای ورزشی برای اجرای منسجم تر برنامههای ورزش پاک در کلیة سطوح ورزش کشور انجام گیرد. کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش علاوه بر افزایش میزان بودجه و اعتبارات جاری و تجهیزاتی در ورزش نسبت تخصیص و واگذاری ردیف بودجه و اعتبارات به صورت مستقل به فدراسیون پزشکی ورزشی تا مطابق استانداردهای موجود به توسعه و گسترش ورزش پاک در کشور پرداخته شود. همچنین اهتمام لازم برای ایجاد بانک اطلاعاتی در فدراسیونهای ورزشی به منظور ساماندهی و به کارگیری متخصصان حوزههای مختلف ورزشی اعم از کارشناسان، مربیان، داوران و ورزشکاران در ترویج ورزش پاک صورت گیرد. فدراسیونهای ورزشی با ایجاد آکادمی ورزش پاک به منظور تربیت و ارتقاء و ارزیابی دانش مدیران، کارشناسان، مربیان، داوران و ورزشکاران اقدام کند.
References
[1] - دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. [2] - دانشیار مدیریت ورزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. * (مسوول مکاتبات) [3] - استادیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. [4]- PhD student in sports management, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran. 2- Associate Professor of Sports Management, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran. * (Corresponding Author) 3- Assistant Professor, Department of Sport Management, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran.
1- Sequential exploratory mixed method- Instrument development [17]- Lauro [18]- Mortimer [19]- Hurst [20]- Duncan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 166 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 24 |