تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 2,232 |
تعداد مقالات | 20,475 |
تعداد مشاهده مقاله | 25,227,121 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 22,858,730 |
فرآیند بهسازی در بافت فرسوده شهراردکان با رویکرد برنامهریزی محیطزیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
علوم و تکنولوژی محیط زیست | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 15، دوره 24، شماره 1 - شماره پیاپی 116، فروردین 1401، صفحه 199-213 اصل مقاله (655.95 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jest.2022.23717.3282 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سیدکاظم موسوی 1؛ اخترالسادات موسوی2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1دکتری مدیریت محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکدهی پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زمینه و هدف: امروزه کمتر شهری در جهان وجود دارد که دارای پهنههایی از بافتهای فرسوده نباشد. در بافتهای فرسوده وضعیت کالبدی، عملکردی، خدمات و زیر ساختهای شهری، اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی بسیار نامطلوب است و با فرسودگی بیشتر کیفیت زندگی افت کرده و لازم است با توجه به شاخصهای بهبود کیفیت محیطزیست با یک برنامهریزی بر مبنای اصول زیستمحیطی به بهسازی این بافتها همت گمارده شود. روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی پیمایشی است. نحوه جمعآوری اطلاعات در بخش معرفی مفاهیم اولیه از روش کتابخانهای و در بخش جمعآوری مستندات از مطالعات میدانی(پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) استفاده شده است. در این پژوهش در ابتدا برای برنامهریزی محیطزیست در احیاء و بهسازی بافتهای فرسوده، معضلات زیستمحیطی این بافتها شناسایی شده است و در پایان راهبردهای موثر جهت احیاء و بهسازی بافتهای فرسوده در قالب مدل تحلیلی SWOT تبیین شده است. یافته ها: به طور کلی نتایج تحقیق بیانگر آن است که مشکلات کالبدی و پس از آن، به ترتیب مشکلات زیستمحیطی، معضلات اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی بیشترین درصد معضلات را به خود اختصاص داده است. همچنین در بررسی ابعاد کالبدی، پایین بودن کیفیت ابنیه، ریزدانگی قطعات و نفوذناپذیری معابر از جمله مهمترین مشکلات بافت مورد مطالعه بوده است. بحث و نتیجه گیری: براساس تحلیلهای نهایی در این پژوهش، راهبردهای اساسی در راستای بهرهبرداری از نقاط قوت، فرصتها، بهمنظورکاهش ضعفها و تهدیدات در قالب راهبردهای رهگشای مدل SWOT برای بهسازی بافت فرسوده مرکزی شهر اردکان آورده شده است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بافت فرسوده؛ محیطزیست؛ بهسازی؛ مدل SWOT | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله پژوهشی
علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیست و چهارم، شماره یک، فروردین ماه 1401(199-213)
فرآیند بهسازی در بافت فرسوده شهراردکان با رویکرد برنامهریزی محیطزیست
سیدکاظم موسوی [1] * اخترالسادات موسوی [2]
چکیده زمینه و هدف: امروزه کمتر شهری در جهان وجود دارد که دارای پهنههایی از بافتهای فرسوده نباشد. در بافتهای فرسوده وضعیت کالبدی، عملکردی، خدمات و زیر ساختهای شهری، اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی بسیار نامطلوب است و با فرسودگی بیشتر کیفیت زندگی افت کرده و لازم است با توجه به شاخصهای بهبود کیفیت محیطزیست با یک برنامهریزی بر مبنای اصول زیستمحیطی به بهسازی این بافتها همت گمارده شود. روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی پیمایشی است. نحوه جمعآوری اطلاعات در بخش معرفی مفاهیم اولیه از روش کتابخانهای و در بخش جمعآوری مستندات از مطالعات میدانی(پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) استفاده شده است. در این پژوهش در ابتدا برای برنامهریزی محیطزیست در احیاء و بهسازی بافتهای فرسوده، معضلات زیستمحیطی این بافتها شناسایی شده است و در پایان راهبردهای موثر جهت احیاء و بهسازی بافتهای فرسوده در قالب مدل تحلیلی SWOT تبیین شده است. یافته ها: به طور کلی نتایج تحقیق بیانگر آن است که مشکلات کالبدی و پس از آن، به ترتیب مشکلات زیستمحیطی، معضلات اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی بیشترین درصد معضلات را به خود اختصاص داده است. همچنین در بررسی ابعاد کالبدی، پایین بودن کیفیت ابنیه، ریزدانگی قطعات و نفوذناپذیری معابر از جمله مهمترین مشکلات بافت مورد مطالعه بوده است. بحث و نتیجه گیری: براساس تحلیلهای نهایی در این پژوهش، راهبردهای اساسی در راستای بهرهبرداری از نقاط قوت، فرصتها، بهمنظورکاهش ضعفها و تهدیدات در قالب راهبردهای رهگشای مدل SWOT برای بهسازی بافت فرسوده مرکزی شهر اردکان آورده شده است. واژه های کلیدی: بافت فرسوده، محیطزیست، بهسازی، مدل SWOT.
Improvement Process of Ardakan worn-out texture with Environment Planning Approach
Seyed Kazem Mousavi [3] * Akhtar Sadat Mousavi [4]
Abstract Background and Objective: There are few cities in today’s world where there is no worn-out texture. The physical, functional and service providing as well as urban, social, economic and environmental status of worn-out infrastructures is really undesirable. With the growing decay, the quality of life has also declined and it is necessary to improve the condition of these textures by an environmentally-based plan and according to the indexes of Rehabilitation the quality of the environment. Material and Methodology: The current study is a practical one in terms of purpose, and regarding the method, it is descriptive-survey. In the basic concepts introduction section, the method of gathering data is library method, and in the part about documentation collecting, field studies (questionnaire, interview and observation) were done. At first, the environmental problems of worn-out textures have been identified for the aim of planning for their revival and in the end, some strategies for improving and reviving the worn-out textures are introduced. Findings: the results of the study show that physical problems and then environmental, social, economic and management ones in order comprise the main portion of problems. Also, in studying the physical aspects, it was noticed that the low quality of the buildings, superfineness of the pieces and impenetrability of passageways are among the most important problems of the studied texture. Discussion and Conclusion: Based on the final analyses, some strategies for the purpose of strengthening the positive points and opportunities and also eliminating the weaknesses were provided in the form of SWOT models to improve the worn-out texture at the center of Ardakan.
Key words: worn-out texture, Environment, Rehabilitation, SWOT model.
مقدمه
شهر یک نظام پویا است و فضای شهر تحت تأثیر روابط جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی همواره در حال تغییر و تحول است (1و2). اصطلاح « بافتهای فرسودۀ شهری » این روزها کاربرد بسیار یافته و مورد توجه خاص نیز قرار گرفته است (3). عموماً تصوری که از بافت فرسودۀ شهری میشود، بافت قدیمی شهر است که به دلایلی نوسازی نشده است و رفتهرفته ساختمانها کهنه و پوسیده شدهاند، این تصور از بافت فرسوده (که بیشتر موضوع کهنگی را در ذهن تداعی میکند)، تصور جامعی از انواع بافتهای شهری را به دلیل مسائل و مشکلاتی که گریبانگیر آنهاست و نوسازی در آن تهدید میشود و رو به فرسودگی نهادهاند را در برنمیگیرد (4و5). امروزه کمتر شهری در جهان وجود دارد که دارای پهنههایی از بافتهای فرسوده نباشد. در حال حاضر در کشور ایران بیش از 67 هزار هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد با جمعیت بیش از هشت ونیم میلیون نفر در 383 شهر شناسایی شده است(6). که به دلیل دارا بودن هر سه شرط فرسودگی (ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی)، بهعنوان بافت فرسوده مصوب شده است، گاه این بافتهای فرسوده شامل بافتهایی از یک شهر میباشند که دارای ارزشهای فرهنگی و تاریخی بوده و احیاء و بازسازی آنها برای حفظ هویت شهر امری اجتناب ناپذیر است و گاه بافتهای فرسوده شامل مناطقی از شهرها میشوند که بدون هیچ برنامه مشخصی توسعهیافته و خارج از ضوابط و اصول شهرسازی و به صورت غیرقانونی ساخته شده و اکنون کاملاً فرسوده گردیده است(7). بافتهای فرسوده درون شهرها از مشکلات فرسودگی، کمبود فضای سبز، خرد شدن لکههای سبز شهری و ضعف زیرساخت مناسب رنج میبرد (8). وضعیت کالبدی، عملکردی، خدمات و زیر ساختهای شهری، اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی بافتهای فرسوده، بسیار نامطلوب است و با فرسودگی بیشتر کیفیت زندگی افت کرده و لازم است با توجه به شاخصهای بهبود کیفیت محیطزیست با یک برنامهریزی بر مبنای اصول زیستمحیطی به بهسازی این بافتها همت گمارد. برای برنامهریزی محیطزیست در احیاء و بهسازی بافتهای فرسوده لازم است معضلات زیستمحیطی این بافتها کاملاً شناخته شود و راهکارهای اساسی برای حل این معضلات پیشنهاد گردد. اهمیت بازسازی و نوسازی در آن است که اغلب این بافتها دارای ویژگیهای تاریخی، قومی، سنتی، مذهبی و فرهنگی بوده و پیوند عمیقی با تمدن و تکامل آن دارند ولی شهرهای نوین غالباً بر اساس ضوابط معماری و شهرسازی به وجود آمده و فاقد این ارزشها هستند. فاکتورهایی همچون گذر زمان، تغییر شیوه زندگی، بیتوجهی مردم و مسئولین همه از دلایلی است که باعث میشود یک بافت شهری واجد شاخصهای فرسودگی گردد (9). ناپایداری بناها و عدم رعایت آئیننامهها و دستورالعملهای مربوط به زلزله در ساخت بناها، مشکلات زیستمحیطی، کمبود خدمات و سرانهها، تراکم بالای جمعیتی و ... از جمله مؤلفههایی هستند که بافت فرسوده با استفاده از آن تعریف و مشخص میگردد(10). چنانچه باززندهسازی بافتهای قدیمی شهرها، که هدف آن بهسازی محیط زندگی برای انسانها است را یک ضرورت اجتماعی قلمداد کنیم، اقدام فوق از نظر اقتصادی و فرهنگی نیز ضرورت دارد. اگرچه بافتهای فرسوده به دلیل داشتن مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، عملکردی، ترافیکی و زیستمحیطی از عمده چالشهای مدیریت شهری و نظام شهرسازی میباشند و برایکل گستره شهری یک تهدید جدی به شمار میآیند (11). با این حال مهمترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین برای اسکان جمعیت، تأمین فضاهای بازخدماتی و نیز بهبود محیطزیست میباشند (12). متأسفانه اتخاذ سیاستهای ناکارآمد در عرصه برنامهریزی و مدیریت شهری در زمینه احیا و بهسازی بافتهای فرسوده نهتنها امکان استفاده مجدد و حداکثری از این موقعیت را به مخاطره افکنده بلکه به تدریج موجب فرسودگی و ناکارآمدی بخش قابل توجهی از بافتهای هسته مرکزی و میانی شهرها وایجاد تضاد شدید بین بافتهای شهری، بهویژه بافتهای جدید که با تغییرات در نقش عملکردی خدماتی شهرها ایجاد شدهاند، با بافتهای فرسوده که توان تطابق با این تغییرات را نداشتهاند، گردیده است (13). با این برداشت پژوهش حاضر با هدف؛ بررسی بافت بخش مرکزی شهر اردکان، بهسازی و ساماندهی آن با توجه به شاخصهای بهبود کیفیت محیطزیست صورت گرفته است. به امید آنکه هماندیشی و کمک صاحبنظران، اندیشمندان و جستوجوگران در عرصۀ مسائل شهری به طرح و شناخت دقیق مسئله یاری رساند و راهنمای عمل دستاندرکاران ، مجریان و مدیران شهری و مردم قرار گیرد.
روش پژوهش این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی پیمایشی و در نحوه جمعآوری اطـلاعات در بخش معرفی مفاهیم اولیه طرح بهسازی محدوده مورد مطالعه از روش کتابخانهای و در بخش جمعآوری مستندات و مدارک برای شناسایی شاخصهای توسعه پایدار و کیفیت محیطزیست و بررسی میزان تطبیق بهسازی بافت فرسوده با شاخصهای توسعه شهری پایدار از شیوه تحلیل پیمایشی و مطالعات میدانی، از قبیل مصاحبه و پرسشنامه استفاده میشود. جامعه آماری در این پژوهش، ساکنان قسمتی از بافت فرسوده هسته مرکزی شهر اردکان میباشد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات و ارائه راهبردهای بهبود بافت فرسوده مرکزی شهر اردکان، با توجه به کیفی بودن اطلاعات با بهرهگیری از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی ( IFE ) و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ( EFE ) و مدل تحلیلی SWOT پس از تجزیه وتحلیلهای تکمیلی، راهبردهای برتر برای چگونگی مداخله در بافت فرسوده شهر اردکان با توجه به اولویت وزنی تعیین شدند. معرفی اجمالی بافت تاریخی شهر اردکان و بیان مسائل و مشکلات آن شهر اردکان در محدوده شمالی استان یزد و در شهرستان اردکان قرار دارد. این شهر تا اوایل دوره پهلوی در مسیر اصلی قرار نداشت و مسیرهای ارتباطی قدیمی آن محدود بـه مسیرهایی بود که با شهرهای مجاور داشت و بعضی از آنها نیز از درون مزارع و باغها عبور میکرد. بعد از احداث راه شوسه در سال ۱۳۰۹ ه. ش. اردکان در مسیر اصلی شمال به جنوب قرار گرفت. پس از آن راههای ارتباطی چون راه اردکان-شاهرود، اردکان ـ اصفهان، اردکان ـ مشهد و اردکان ـ تهران به وجود آمد. به علت وجود شیرکوه در جنوب غرب و کوههای خرانق در شرق، هسته ابتدایی شهر نیز با توجه به آن در این وضعیت شکل گرفت. در شکل 1 موقعیت بافت بخش مرکزی شهر اردکان همچنین ویژگیهای این بافت تاریخی به اجمال در جداول ۱ تا ۳ آورده شده است.
شکل 1- موقعیت محدوده مورد مطالعه : بافت بخش مرکزی شهر اردکان (نگارندگان) Figure 1. Location of the studied area (central part of Ardakan city)
جدول 1- خلاصهای از ویژگیهای ساختار کالبدی بافت تاریخی شهر (14) Table 1. Features of the physical structure of the historical fabric of the city
جدول ۲- خلاصهای از ویژگیهای ساختار اقتصادی بافت تاریخی شهر (15) Table 2. Features of the economic structure of the historical fabric of the city
جدول 3- خلاصهای از ویژگیهای ساختار اجتماعی بافت تاریخی شهر (15) Table 3. Features of the social structure of the historical fabric of the city
یافتههای پژوهش
بررسی و تحلیل عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر وضعیت کالبدی- محیطی بافت فرسوده شهر اردکان پس از شناخت ابعاد چندگانه تحلیل محیطی و کالبدی بافت مورد مطالعه، لازم است تا با دیدی منسجم، کلیدیترین عوامل و مؤلفههای مؤثر بر نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری از دیدگاه کارشناسی و تحلیل کیفی- راهبردی SWOT به بوتة تحلیل کشیده شود، بدینمنظور نتایج در جداول 4- 8 مشخص شده است.
جدول 4- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی ( IFE ) Table 4. Evaluation matrix of internal strengths and weaknesses points (IFE)
جدول5- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ( EFE ) Tabe 5. Evaluation Matrix of external factors (opportunities and threats) (EFE)
جدول 6- استراتژی های SO و ST Table 6. SO and ST strategies
جدول 7- استراتژیهایWOوWT Table 7. WO and WT strategies
مرحلهی تصمیمگیری
برای تجزیه تحلیل همزمان عوامل داخلی و خارجی از ابزاری به نام ماتریس داخلی و خارجی استفاده میشود (16و17). این ماتریس برای تعیین موقعیت طرح بهکار میرود. برای تشکیل این ماتریس بایستی نمرات حاصل ماتریسهای ارزیابی عوامل داخلی و خارجی را در ابعاد افقی و عمودی این ماتریس قرار داد تا جایگاه این طرح در خانههای این ماتریس مشخص گردد و بتوان راهبرد مناسبی را برای آن اتخاذ نمود(18و19). در ماتریس داخلی و خارجی چهار خانهای، نمرات ماتریسهای ارزیابی عوامل داخلی و خارجی در یک طیف دو بخشی قوی (5/2 الی4) و ضعیف (1الی5/2) تعیین میشوند. با توجه به اینکه بر اساس چارچوب سوات چهار دسته راهبرد (WT,WO , ST, SO) برای طرح معین میشود و جایگاه بدست آمده در ماتریس داخلی وخارجی، ناحیه مورد تأکید راهبردها در چارچوب سوات رامشخص میکند (20و21). شایسته است این ماتریس هم به گونهای ترسیم شود که نشان دهنده چهار خانه اصلی و متعاقب آن توصیه کننده چهار دسته راهبرد اصلی باشد. در ماتریس چهار خانهای که در زیر نشان داده شده است طرح بر اساس نمرات حاصل از ارزیابی عوامل داخلی و عوامل خارجی که به ترتیب 4/2 و 68/2 میباشد، در موقعیت محافظهکارانه (استراتژیهای WO) ماتریس داخلی خارجی قرار میگیرد.
جدول 8- مرحله تصمیمگیری مدلSWOT
68/2
جمع نمرات ارزیابی عوامل داخلی (IFE)
نتیجهگیری
شهرهای ما درگذشته بهترین نمونههای پایداری را در خود متجلی ساختهاند. توجه به محدودیتهای اکولوژیکی شهر اردکان نظیر آب، توسعه مناسب و سازگار با طبیعت، صرفهجویی در منابع، استفاده از مواد و مصالح بومی، ابداع روشهای مؤثر و مناسب جهت ادامه حیات نظیر قنات و بادگیر و استفاده هنرمندانه از رابطه نظاممند آب و خاک و گیاه جهت تلطیف هوا و ایجاد مناظر متناسب، ایجاد باغ و باغچهها در حیاط منازل، فضاهای عمومی در شهر همه نمونههایی از عوامل مؤثر در پایداری این شهر از نظر زیستمحیطی بوده است. با توجه به مطالعات نگارندگان در محیط و صحبت با مردم و مسئولین، سامان بخشی صحیح و اصولی بافت فرسوده شهر اردکان با توجه به فرهنگ و آداب و رسوم منطقه که مردم بر آن تأکید ویژه داشتهاند و همچنین مشارکت مردم و مشورت با آنها در طرحهای شهری و طرحهای بهسازی و سامانبخشی بهطور حتم باعث توسعه پایدار شهری و بهبود کیفیت محیطزیست و رضایت ساکنین بومی منطقه خواهد شد. دراینباره براساس پرسشگری که توسط نگارندگان در شهر اردکان صورت گرفت بیش از60 درصد مردم به محیطزیست خود توجه ویژه دارند و حفظ و پایداری محیط خود را در اولویت میدانند و معتقد هستند که سامانبخشی بافت فرسوده شهر اردکان در توسعه پایدار و حفظ هویت فرهنگی و تاریخی این شهر تأثیرگذار است. همچنین با توجه به بررسی انجام شـده در محدوده مطالعاتی و تهیه نقشه وضع موجود معابر (وجود نسبت قابل توجه معابر با عرض زیر شش متر) مهمترین مشکلات کالبدی در این شهر میباشد. علاوه بر این با افزایش جمعیت و رشد و توسعه زندگی شهری همچنین افزایش آلودگیهای محیطی و نزدیک شدن به اتمام سوختهای فسیلی که ناقض اصول توسعه پایدار است، لزوم تنوع در سیستم حمل و نقل بویژه استفاده از دوچرخه با توجه به کوتاه بودن مسیرها و افزایش روزافزون تعداد خودروها بیش از پیش احساس میشود. آنچه در مورد بافت قدیم شهر اردکان قابل توجه و متفاوت به نظر میرسد آن است که این بافت علیرغم فرسودگی، هنوز برخی ظرفیتهای پویایی و سرزندگی خود را حفظ نموده و دارای ظرفیتهای مناسبی به منظور حفاظت و احیاء میباشد. لذا جهت حفظ و نگهداری آن و جلوگیری از عواملی که تاکنون مانع رشد و توسعه متوازن بافت شده و به سرزندگی آن آسیب رسانیده است (به عنوان مثال فرسودگی کالبدی موجود دربافت قدیم)، باید زمینههای مناسب جهت ساماندهی بافت را به همراه موانع و مشکلات زیستمحیطی موجود در آن شناسایی نموده و سپس با ارائه برنامهها و راهکارهای مناسب در برطرف کردن این مشکلات تلاش نمود. به نظر میرسد مسأله عمده و مبتلا به شهرهای کشور در رویارویی با این پدیده شهری، در درجه اول فقدان برنامه راهبردی- زیستمحیطی با مکانیزمهای قانونی و اجرایی در سطوح ملی تا محلی و نبود الگوهای اجرایی مناسب ملی مبتنی بر مشارکت همه جانبه باتوجه به تاثیرات انسان و محیطزیست بر یکدیگر و تیپولوژی بافتهای فرسوده و بوم شناختی شهرهای کشور میباشد. امروزه در طرحهای مربوط به ساماندهی بافتهای فرسوده رویکرد بهسازی با تاکید بر مشارکت و برنامهریزی مشارکتی و استفاده از پتانسیلهای اجتماعات محلی نقش مهمی دارد. چرا که استفاده از ظرفیتهای اجتماعی محل چون مشارکت بالفعل و بالقوه محلات، دستیابی به اهداف برنامهریزی را تسهیل و قابلیت اجرایی آنرا افزایش میدهد. مشارکت ساکنین در بافتهای فرسوده شهری از آن جهت حائز اهمیت است که ویژگیهای اجتماعی، فرهنگی و کالبدی بافت توجه بیشتری قرار گرفته و فرآیند نوسازی وبهسازی را به دلیل مطابقت یافتن با نظرات و پیشنهاد ساکنان تسهیل میکند. مشارکت ساکنان در فرآیند بهسازی و نوسازی بافت در ابعاد مختلف منوط به وارد کردن ساکنان در فرآیند مداخله و دوری از هرگونه برنامه ابلاغ گونه تهیه شده در اتاقهای مهندسی است. چرا که تجربه ثابت کرده است در مواردی که مشارکت ساکنان در فرآیند طرحها کمرنگ یا بیاهمیت جلوه داده شده است نه تنها مداخله زمانبر و ناکارآمد شده است بلکه بافت اجتماعی و فرهنگی محیط مسکون را نیز ازهم دریده و بیهویتی و حس لامکانی را گسترش داده است.
Refernces
1- دکتری مدیریت محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات) 2- دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکدهی پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران. 1- PH. D, Department of Environmental Management, Department of Natural Resources and Environment, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. *(Corresponding Author) 2- PH. D Student, Department of Art Studies, Art University of Isfahan, Iran.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 326 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 126 |