دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

 آمار

تعداد نشریات50
تعداد شماره‌ها2,105
تعداد مقالات19,520
تعداد مشاهده مقاله23,109,388
تعداد دریافت فایل اصل مقاله21,363,158
شاورانی, مسعود. (1401). کارکرد منشِ بندگی بر اخلاق اجتماعی و محیط زیست از نگاه تصوف اسلامی. , 16(1), 93-117. doi: 10.30495/jrs.2022.20787
مسعود شاورانی. "کارکرد منشِ بندگی بر اخلاق اجتماعی و محیط زیست از نگاه تصوف اسلامی". , 16, 1, 1401, 93-117. doi: 10.30495/jrs.2022.20787
شاورانی, مسعود. (1401). 'کارکرد منشِ بندگی بر اخلاق اجتماعی و محیط زیست از نگاه تصوف اسلامی', , 16(1), pp. 93-117. doi: 10.30495/jrs.2022.20787
شاورانی, مسعود. کارکرد منشِ بندگی بر اخلاق اجتماعی و محیط زیست از نگاه تصوف اسلامی. , 1401; 16(1): 93-117. doi: 10.30495/jrs.2022.20787

کارکرد منشِ بندگی بر اخلاق اجتماعی و محیط زیست از نگاه تصوف اسلامی

پژوهشنامه ادیان
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31، شهریور 1401، صفحه 93-117  XML اصل مقاله (577.95 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jrs.2022.20787
نویسنده
مسعود شاورانی email orcid
استادیار دانشگاه مذاهب اسلامی
چکیده
ارائه الگوها و راه‌کارهای اخلاقی در ارتباط با بهبود رابطه انسان با انسان و همچنین رابطه انسان با محیط زیست امروزه بسیار مورد توجه است. مفهوم عبودیّت و بندگی از مفاهیم مهم دینی در اسلام و به طور خاص در عرفان و تصوف اسلامی می‌باشد. هدف از این تحقیق ترسیم نمونه‌ای از اخلاق نوع دوستی و دگردوستی عملی و پاسداشت محیط زیست، با توجه به میراث کهن، غنی و ارزشمند تصوف اسلامی است. در منابع عرفان اسلامی برای مفهوم بندگی خداوند شروط و اصولی ذکر گردیده است که عمل، کاربرد، رعایت و پایندی به آنها منجر به بروز رفتار اخلاقی شایسته نسبت به انسان و طبیعت می‌شود. این تحقیق به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است و توصیف و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که اصول ضروری منشِ بندگی از دیدگاه عرفان اسلامی، شامل: تواضع و فروتنی، فقر و بی ملکی و خدمت، احسان و نیکوکاری می‌باشد. دستاورد این تحقیق نشان می‌دهد که تواضع منجر به تعامل بهتر انسان با انسان و دیگر موجودات می‌شود و از خود برتربینی و رفتار سلطه‌گرانه پیشگیری می‌کند و اعتقاد به فقر و بی ملکی منجر به قناعت بیشتر و حرص کمتر انسان در تملّک و مصرف منابع زیست محیطی می‌شود و اصل احسان و نیکوکاری منجر به خدمت و نیکوکاری به انسان و طبیعت می‌شود.
مراجع
  • ابن ترکه، صائن الدین، چهارده رساله فارسى‏‏، على موسوى بهبهانى؛ ابراهیم دیباجى‏‏، تهران، تقى شریف رضایى‏‏،1351 ش.
  • ابن عربی، مجموعه رسائل ‏(ثلاث مجلدات)، بیروت، دارالمحجة البیضاء، 1421ق..
  • ابن قیم الجوزیة، محمد، مدارج السالکین، عبدالغنى الفاسى‏، بیروت، دارالکتب العلمیة‏، 1425ق.
  • ابوطالب مکی، قوت القلوب فى معاملة المحبوب‏‏، تحقیق باسل عیون السود، بیروت، دارالکتب العلمیة‏، 1417ق.
  • ابونعیم اصفهانی، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء‏، محمد رضا شفیعى کدکنى‏، قاهرة‏، دار ام القراء للطباعة و النشر.
  • اسفراینی، نورالدین، کاشف الأسرار‏،هرمان لندلت‏، تهران، موسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مک گیل‏، 1358ق.
  • افلاکی، احمد، مناقب العارفین، آنکارا، [بی نا]، 1959م..
  • باخرزی، یحیی، أوراد الأحباب و فصوص الآداب‏‏، ایرج افشار، دانشگاه تهران‏‏،1383ش.
  • بخاری، صحیح، مصطفی دیب البغاء، بیروت، دارابن کثیر، 1407ق.
  • بدلیسی، ابویاسر، بهجة الطایفة، ‏ادوارد بدین، بیروت، دارالنشر فرانز شتاینر، 1999م.
  • بقلی، روزبهان، تفسیر عرائس البیان فى حقائق القرآن‏‏‏‏، احمد المزیدى‏، بیروت، دارالکتب العلمیة‏، 2008م.
  • بقلی، روزبهان، شرح شطحیات‏‏، هانرى کربن‏، تهران، طهورى‏، 1374 ش.
  • بقلی، روزبهان، عبهر العاشقین‏،‏ محقق هانرى کربن، تهران، منوچهرى،1366ش.
  • بقلی، روزبهان، مشرب الأرواح‏،‏ عاصم ابراهیم الکیالى‏، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1426ق.
  • تبادکانی، شمس الدین، تسنیم المقربین‏‏، محمد طباطبائى بهبهانى، تهران، کتابخانه موزه و اسناد مجلس شوراى اسلامى ایران‏‏،1382ش.
  • تستری، سهل، تفسیر‏‏، محمد عیون السود، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1423ق.
  • تلمسانی، عفیف الدین، شرح منازل السائرین، عبدالحفیظ منصور، قم، بیدار، 1371ش.
  • جام، احمد، کنوز الحکمة، على فاضل‏، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى‏، 1387ش.
  • جامی، عبدالرحمن، نفحات الانس، تهران، اطلاعات، 1373ش.
  • جندی، مؤیدالدین، شرح فصوص الحکم‏، جلال الدین آشتیانى‏، قم، بوستان کتاب‏، 1423ق.
  • حسینی، مریم، نخستین زنان صوفى‏‏، تهران، نشر علم‏، 1385ش.
  • حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان‏‏، بیروت، دارالفکر.
  • خرکوشی، ابوسعد، تهذیب الاسرار فى أصول التصوف‏‏، امام محمد على‏، بیروت، دارالکتب العلمیة،‏ 1427ق.
  • خوارزمی، تاج الدین، شرح فصوص الحکم‏، حسن زاده آملى‏، قم، بوستان کتاب،1379ش.
  • خوارزمی، کمال الدین، ینبوع الأسرار‏، مهدى درخشان‏، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏، 1384ش
  • دیلمی، ابوالحسن، سیرت شیخ کبیر ابی عبدالله خفیف، انتشارات بابک،1363ش.
  • دیلمى، محمد،‏ شرح الأنفاس الروحانیة لأئمة السلف الصوفیة، مصطفى قادرى سیلانى،‏ قاهرة، دارالآثار الاسلامیة، 1428ق.
  • رازی، نجم الدین، منارات السائرین الى حضرة الله ومقامات الطائرین‏، ‏عاصم ابراهیم الکیالى، ‏بیروت، دارالکتب العلمیة، 1425ق.
  • سراج، ابونصر، اللمع فى التصوف‏، ‏رینولد آلین نیکلسون‏، لیدن، بریل،1914م.
  • سکندری، احمد، رسالة فى أدب العلم (ترتیب السلوک)‏‏، خالد زهرى‏‏، بیروت، دارالکتب العلمیة‏، 1427 ق.
  • سلمی، ابوعبدالرحمن، طبقات الصوفیة، مصطفى عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1424ق.
  • سلمی، ابوعبدالرحمن، مجموعة آثار السلمى‏‏، تهران، مرکز نشر دانشگاهى‏،1369 ش.
  • سمعانی، احمد، روح الأرواح فى شرح أسماء الملک الفتاح‏‏‏‏، نجیب مایل هروى‏‏، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى‏‏، 1384ش.
  • سمنانی، علاءالدوله، مصنفات فارسى‏، نجیب مایل هروى‏، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى‏، 1383ش..
  • سهروردی، ابوحفص، عوارف المعارف‏‏، احمد السایح، قاهرة، مکتبة الثقافة الدینیة، 1427ق.
  • شاورانی، مسعود، «ارزش جانوران در نگاه صوفیان»، مطالعات عرفانی، شماره33، بهار و تابستان 1400.
  • شعرانی، عبدالوهاب، البحر المورود فى المواثیق و العهود‏، قاهرة، مکتبة الثقافة الدینیة، 1424ق.
  • شعرانی، عبدالوهاب، الطبقات الکبری، قاهرة، مکتبة الثقافة الدینیة، 1426ق.
  • شعرانی، عبدالوهاب، تنبیه المغترین‏‏‏‏، احمد سایح‏‏، قاهرة، مکتبة الثقافة الدینیة‏، ‏1425ق.
  • طوسی، تاج الدین، قصه یوسف (الستین الجامع للطائف البساطین)‏، محمد روشن‏، تهران، انتشارات علمى فرهنگى‏، 1382ش.
  • عطار، فریدالدین، تذکره الأولیاء‏، رینولد نیکلسون‏، لیدن‏‏، 1905م.
  • عفیفی، ابوالعلاء، الملامتیة و الصوفیة و اهل الفتوة (مجموعة آثار السلمى)‏‏، تهران، نشر دانشگاهى‏‏، 1369ش.
  • غزالی، ابوحامد، إحیاء علوم الدین‏، حافظ عراقى‏، بیروت، دارالکتاب العربى.
  • غزالی، ابوحامد، کیمیاى سعادت‏، حسین خدیوجم‏، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى‏، 1383ش.
  • قشیری، عبدالکریم، الرسالة القشیریة‏‏‏، عبدالحلیم محمود، قم، بیدار‏، 1374ش.
  • قشیری، عبدالکریم، لطائف الإشارات‏‏، تحقیق ابراهیم بسیونى‏، مصر، الهیئة المصریة العامه للکتاب‏، 1981م.
  • قلانسی، عبدالله، ارشاد در معرفت و وعظ و اخلاق‏، محقق عارف نوشاهى‏، تهران، میراث مکتوب‏، 1385ش.
  • کاشانی، عبدالرزاق، شرح فصوص الحکم، قم، بیدار، 1370ش.
  • محاسبی، حارث، الرعایة لحقوق الله‏‏، عبدالحمید البر‏، مصر، دارالیقین‏‏، 1420ق.
  • محمد بن منور، أسرار التوحید فى مقامات أبى سعید، الیاس میرزا بوراغانسکى‏، سن پطرز بورگ،1899م
  • محمود بن عثمان، مفتاح الهدایة و مصباح العنایة‏، منوچهر مظفریان‏، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسى‏، 1380ش.
  • مستملی بخاری، اسماعیل، شرح التعرف لمذهب التصوف‏‏، محمدروشن‏، تهران، اساطیر، 1363ش.
  • مسلم، صحیح، فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
  • معاذ رازی، یحیی، جواهر التصوف‏‏‏‏، هارون عاشور‏، قاهرة، مکتبة الآداب‏‏، 1423ق.
  • مناوی، محمد، الکواکب الدریة فى تراجم السادة الصوفیة، تحقیق محمد ادیب الجادر، بیروت، دارالصادر، 1999م.
  • مولانا، فیه ما فیه‏، بدیع الزمان فروزانفر، تهران، نگاه‏، 1386ش.
  • مهائمى، علاءالدین، خصوص النعم فى شرح فصوص الحکم‏‏‏‏، فرید المزیدى‏‏، بیروت، دارالکتب العلمیة‏، 1428ق..
  • میبدی، ابوالفضل، کشف الأسرار و عدة الأبرار‏، على اصغر حکمت‏، تهران، امیرکبیر، 1371ش.
  • نجم الدین رازی، مرصاد العباد‏، تهران، [بى نا]، 1322ش.
  • نیشابوری، رضی الدین، مکارم الاخلاق، تهران، دانشگاه تهران، 1341ش.
  • هجویری، ابوالحسن، کشف المحجوب‏، تصحیح ژوکوفسکى‏، تهران، طهورى‏‏، 1375ش.
  • همدانی، عین القضات، تمهیدات‏، ‏‏عفیف عسیران، تهران،‏ دانشگاه تهران، 1341ش.
  • همدانى، علی، احوال و آثار میر سید على همدانى(شش رساله)، محمد ریاض‏، پاکستان، مرکز تحقیقات فارسى ایران و پاکستان‏‏،1370ش.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 55
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 34


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب