آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,048 |
| تعداد مقالات | 19,190 |
| تعداد مشاهده مقاله | 22,509,274 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,963,609 |
تاریخنگاری ابوالفرج اصفهانی در مَقاتِل الطّالِبیّین: مقتل‌نگاری اهل‌بیت(ع) | ||
| تاریخ و تمدن اسلامی | ||
| مقاله 3، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 40، آذر 1401، صفحه 55-78 اصل مقاله (648.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jhcin.2022.21023 | ||
| نویسندگان | ||
آذر انجم شعاع1؛ محمد رضا هدایت پناه  2؛ محمد حسن معصومی3
| ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| مَقاتِل الطّالِبیّین ابوالفرج اصفهانی(د ۳۵۶ﻫ) یکی از کهن ترین و برجسته ترین کتاب های مقاتل است. این مقاله ضمن بررسی تاریخنگاری ابوالفرج اصفهانی، به ویژه آنجا که به اهل‌بیت(ع) پرداخته، می کوشد با ارزیابی و نقد گزارش های ابوالفرج جنبه هایی از مقتل نگاری او را روشن سازد. مَقاتِل الطّالِبیّین تراجم‌نامه‌ای روایی است که بیشتر با تکیه بر منابع مکتوب پیش از خود و گاه با بهره گیری از منابع شفاهی نگاشته شده است. ابوالفرج برای سنجش درستی/ نادرستی روایت ها دست به مقایسه و ارزیابی می زند و گاه نظر خود را نیز بیان می‌کند، از این رو رگه هایی از تاریخ نگاری ترکیبی و تحلیلی در اثر او دیده میشود. گرایش ابوالفرج به دست های از طالبییان در جاهایی به تاریخنگاری او رنگی جانب دارانه زده و کماً و کیفاً در نگارش مقتل ها تأثیر گذاشته است. با این همه روایتهای او نزد پسینیان به ویژه مورخان شیعی امامی با پذیرش بسیار روبه‌رو شد و در تاریخ نگاری اهل بیت ارزش و اعتبار بالایی یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخنگاری اسلامی؛ مقتل‌نگاری؛ ابوالفرج اصفهانی؛ مَقاتِل الطّالِبیّین؛ تاریخ اهل‌بیت(ع) | ||
| مراجع | ||
|
آقا بزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، 1408ق.
آذرنوش، آذرتاش و علی بهرامیان، «ابوالفرج اصفهانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 6، 1373ش.
آئینه‌وند، صادق، «مکتب تاریخ نگاری طبری»، کیهان اندیشه، ش 25، مرداد و شهریور 1368.
ابنابیالحدید، عبدالحمید، شرح نهجالبلاغه، بهکوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1404ق.
ابناثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر و داربیروت، 1385ق.
ابنجوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالکتب العلمیه، بیتا.
ابنخلکان، شمس الدین احمد بن محمد، وفیات الاعیان و انباء ابناءالزمان، بهکوشش احسان عباس، بیروت، دارصادر، 1972م.
ابنشهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، معالم العلماء، قم، بیتا.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، بهکوشش رضا تجدد، تهران، اساطیر، 1381ش.
ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین، مقاتل الطالبیین، ترجمه بهزاد جعفری، تهران، جعفریراد، 1389ش.
جعفریان رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، علم، 1391ش.
حرعاملی، ابو جعفر محمد بن الحسن، امل الآمل، نجف اشرف، مطبعة الآداب، بیتا.
خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد او مدینه السلام، بهکوشش بشار عواد معروف، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 2002م.
رفعت، محسن و رحمان ستایش، محمد کاظم، «روایات عاشورایی مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی در میزان نقد و بررسی»، مجله علوم حدیث، ش76، 1394ش.
صدوق، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا(ع)، ترجمه علی اکبر غفاری و حمید رضا مستفید، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1393ش.
طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، بیتا.
طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بهکوشش ابوالفضل ابراهیم، بیروت، 1382ق.
طوسی، محمد بن الحسن، الغیبه، بهکوشش مجتبی عزیزی، قم، انتشارات جمکران، 1387ش.
عادل، پرویز، «ابوالفرج اصفهانی و ترجمه مقاتل الطالبیین»، کتاب ماه و جغرافیا، ش26، 1378ش.
عمادی حائری، سید محمد، بازسازی متون کهن حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1394ش.
مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفاء، 1403ق.
معارف، مجید، و لعیا مرادی، «بررسی کاربرد عقل در نقد روایات»، مجله حدیث پژوهی، سال نهم، ش18، پاییز و زمستان 1396.
مفید، ابن نعمان محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، بهکوشش مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق.
نجاشی، ابوالعباس احمد بن علی، رجال النجاشی، بهکوشش موسی الشبیری الزنجانی، بی‌جا، مؤسسه نشر الاسلامی، 1416ق.
هدایتپناه، محمدرضا، منابع تاریخی شیعه تا قرن پنجم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1395ش.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 45 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 42 |
||
