ارزیابی اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار

 

 

مقاله پژوهشی

 

 

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیست و پنجم، شماره پنج، مردادماه 1402 (125-140)

                                                                

 

ارزیابی اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار

 

فاطمه کرمی وردی [1]

فرهاد دهدار [2]  ^*

f.dehdar1970@yahoo.com

محمد مهدی حسینی [3]

اسماعیل علی بیکی[4]

تاریخ دریافت: 9/9/1400

تاریخ پذیرش: 6/11/1400

 

چکیده

زمینه و هدف: امروزه با رشد و پیشرفت جوامع، افزایش آلایندگی‌های زیست محیطی نه به عنوان یک دغدغه جهانی امروز، بلکه به عنوان یک معضل آتی بسیار مورد توجه می‌باشد و برمبنای آن افزایش سطح کارکردهای سبز در حوزه‌های مختلفی از حسابداری تا تولید و زنجیره تامین و ... را به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای راهبردی در این زمینه می‌توان موردتوجه قرار داد . هدف این پژوهش ارزیابی اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌باشد.

روش بررسی: در این پژوهش به منظور شناسایی مولفه‌ها (پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز) و گزاره‌های پژوهش (مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار) از غربالگری نظری براساس پژوهش‌های مشابه استفاده شد. سپس به منظور تعیین پایایی مولفه‌ها و گزاره‌های پژوهش از طریقِ مشارکتِ  ۱۲ نفر از متخصصان و خبرگان رشته حسابداری و مدیریت مالی، از تحلیل دلفی استفاده شد. در بخش کمی مولفه‌ها و گزاره‌های شناسایی‌شده در قالب پرسشنامه‌های ماتریسی، توسط  ۱۷ نفر از مدیران ۵۰ شرکت برتر در سال ۱۳۹۸  مورد ارزیابی تحلیل تفسیری قرار گرفتند.

یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد، گزاره‌ی مسئولیت‌گرایی پایدار به عنوان تاثیرگذارترین مضمونِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار سببِ اثربخشی پیامدِ ارزشی در حسابداری سبز می‌گردد. این نتیجه نشان می‌دهد، با توسعه‌ی ابعادِ مسئولیت پذیریِ اجتماعیِ در گزارشگری پایدار، سطحِ ارزش های فراگیر در کارکردهای ارزشی حسابداری سبز تقویت می‌گردد و باعث ایجاد اعتماد و اطمینان به عملکردهای شرکت می‌شود.

بحث و نتیجه گیری: نتیجه‌ی انجام تحلیل‌ها در بابِ هدف اول و براساس انجامِ تحلیل تفسیری وزنیِ هریک از مولفه‌ها و گزاره‌ها مشخص شد، شاخص‌ترین گزاره‌ی کارکردِ گزارشگریِ پایدار، مضمونِ  اجتماعی‌گراییِ پایدار می‌باشد. از طرف دیگر همسو با هدف اصلی پژوهش، یعنی تعیینِ اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار نتایج مشخص ساخت، تحتِ وجود اجتماعی‌گراییِ پایدار، اثربخش‌ترین پیامدِ استراتژیکِ حسابداری سبز، پیامدهای ارزشی می‌باشد.

 

واژه‌های کلیدی: پیامدهای استراتژیک حسابداری؛ کارکردِ گزارشگریِ پایدار؛ اولویت‌بندی تفسیرگرایانه.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

J. Env. Sci. Tech., Vol 25, No. 5, August, 2023

 

 

 

Evaluate The Effectiveness of Green Accounting Strategic Consequences of based on Sustainable Reporting Function

 

Fatemeh Karmverdi  [5]

Farhad Dehdar [6] ^*

farhaddehdar@yahoo.com 

Mohammad Mehdi Hosseini [7]

Esmail Alibeiki[8]

 

Admission Date: January 26, 2022

Date Received: November 30, 2021

 

Abstract

Background and Objective: Today, as societies grow and grow, environmental pollution is seen not as a global concern today, but as a future concern, and as a result the increasing level of green performance in various areas from accounting to production and supply chains. And ... one of the most important strategic approaches in this field can be considered.  The Purpose of this research is Evaluate the Effectiveness of Green Accounting Strategic Consequences of based on Sustainable Reporting Function.

Materials and Methodology: In this study, theoretical screening based on similar studies was used to identify the components (Green Accounting Strategic Consequences) and research propositions (themes of Sustainable Reporting Function). Then, in order to determine the reliability of research components and propositions through the participation of 12 experts and experts in the field of accounting and financial management, Delphi analysis was used. In the quantitative part, the components and propositions identified in the form of matrix questionnaires were evaluated by 17 managers of the top 50 companies in 2019.

Findings: The results showed that the proposition of sustainable responsibility as the effectiveness theme of the sustainable reporting function causes effectiveness of the value consequences in green accounting.

Discussion and Conclusion: This result shows that by developing the dimensions of social responsibility in sustainable reporting, the level of inclusive values in green accounting value functions is strengthened and builds trust and confidence in the company's performance.

 

Keywords: Green Accounting Strategic Consequences, Sustainable Reporting Function, Interpretive Ranking Process.

 

 

مقدمه

 

در عصر حاضر باتوجه به وجودِ برخی از محدودیت‌های زیست‌محیطی به ویژه در تجارت جهانی و محدود شدن عرصه رقابت، به ناچار برخی از واحدهای تجاری برای رفع این محدودیت‌ها؛ کاهش صدمات محیط‌زیستی؛ دستیابی به درآمد بیشتر و یا کسب محبوبیت و موفقیت تجاری، مجبور به تحملِ هزینه‌های زیست‌محیطی شده‌اند (۱). اما فقدان رویکردهای استراتژیک حسابداری سبز به دلیل عدمِ کارکردهایِ پایداری در گزارشگری مالی به منظور افشای اطلاعات اختیاری، در طی چندسال گذشته، باعثِ افزایش سطح قابل‌توجهی از پسماندهای مُظر برای محیط‌زیست شده است که نتیجتاً پردازش نامناسب پسماندها منجر به از دست دادن منابع و همچنین ایجاد مشکلات شدید زیست‌محیطی و اقتصادی شده است (۲). از این رو باتوجه به اهمیت و رشد فزآینده‌ی پسماندها و ضایعات آلاینده‌ی زیست محیطی، بسیاری از نهادهای نظارتی اقدام به تدوین قوانین و مقررات الزام‌آور به منظور کاهش آلایندگی‌های محیطی نمودند (۳). یکی از این نهادهای بیشمار نظارتی که مورد توجه این پژوهش است، هیئت تدوین استانداردهای حسابداری بود که در سال ۱۹۷۶ کمیته‌ای تحت عنوان نظارت بر آثار زیان‌بارِ شرکت‌ها باهدفِ آینده‌نگری حفظ محیط‌زیست تشکیل شد. در ایران نیز، موضوع آلایندگی‌های زیست‌محیطی، دارای سبقه طولانی است به طوریکه طی سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ اقتصاد ایران به طور سالانه ۹ درصد رشد یافت و در خِلال برنامه اول توسعه اقتصادی پس از انقلاب، نرخِ رشد سالانه ۳/۷ درصد در سال بود، اما در این اندازه‌گیری هزینه‌های انحطاط محیط‌زیست و نابودی منابع نقصان‌پذیراز تولید ناخالص داخلی کسر نشده بود که از این منظر فقدان حسابداری سبز به عنوان یک مبنای استراتژیک جهت تصمیم‌گیری بسیار مشهود است. در بیانِ چرایی انجام این پژوهش، باید بیان شود، از یک سو باگسترش فعالیت‌های تجاری، امروزه استفاده از سیستم‌های حسابداری سنتی، به خصوص در زمینه‌ی افشا و ارزیابی کارکردهای زیست محیطی، کارایی لازم را نداشته و نمی‌تواند در برگیرنده‌ی آثار محیطی و اجتماعیِ عملکردِ شرکت‌ها باشد. لذا حرکت به سمتِ گزارشگریِ پایدارِ مالی به عنوانِ مبنایی برای ارائه اطلاعاتِ عملکردی شرکت‌ها در خصوص فعالیت‌های اقتصادی؛ اجتماعی؛ زیست محیطی و حاکمیتِ شرکتی ضمن اینکه به بهره‌وری بیشتر کمک می‌کند در عین حال شفافیت‌های اطلاعاتی شرکت را ارتقاء می‌بخشد و این موضوع می‌تواند به افزایشِ اثربخشی پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز کمک نماید. از سویی دیگر، لزوم توجه به این بخش باعث شد تا در راستای حفظ منافع عمومی، طبق ماده 190 قانون برنامه پنجم توسعه، کلیه دستگاه‌های اجرایی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، موظف گردند، جهت کاهش اعتبارات هزینه‌ای دولت، سیاست‌های مصرف بهینه منابع پایه و محیط‌زیستی را اعمال نمایند و برای اجرای برنامه حسابداری‌سبز شامل مدیریت مصرف انرژی؛ آب؛ مواد اولیه و تجهیزات (همچون کاغذ)؛ کاهش مواد زائد جامد و بازیافت آنها (در ساختمان‌ها و وسایل نقلیه) طبق آیین‌نامه‌ای که توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست و معاونت آن، صادر می‌شود، همکاری نموده و این مصوبات به تایید و تصویب هیات وزیران رسیده و لازم الاجرا می‌باشد (۴). باتوجه به توضیح‌های داده شده، ‌هدف این پژوهش ارزیابی اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌باشد.

مبانی نظری

اصطلاح پایداری، از مفهوم وسیع‌تری با نام توسعه پایدار گرفته شده است. طبق تعریف کمسیون جهانی محیط‌زیست و توسعه، توسعۀ پایدار، توسعه‌ای است که نیازهای نسل فعلی را برآورده می‌کند؛ بدون آنکه توانایی و حق نسل آینده را در تأمین نیازهایش از محیط‌زیست و منابع طبیعی به مخاطره اندازد (۵). در سال ۲۰۱۶ سازمانِ گزارشگری ابتکارِ جهانی، نخستین استانداردهای جهانی گزارشگری پایدار را تدوین نمود. استاندارد مزبور شامل ۳۶ ماده بود که ۳ ماده از آن عمومی؛ ۶ ماده اقتصادی؛ ۸ ماده زیست محیطی و ۱۹ ماده اجتماعی بود. با وجود اینکه این استانداردها شامل تمامی عناوین ذکرشده برای گزارش‌های با محوریت پایداری است و استانداردهایی چندجانبه برای گزارشگری غیرمالی را ارائه می‌کند؛ اما تمرکز آن بر موضوع‌های اجتماعی و زیست محیطی است و تنها تعداد محدود و در عوض کلی از شاخص‌های اقتصادی را پوشش می‌دهد و مقرراتِ تفصیلی‌تر برای گزارشگری موضوع‌های اقتصادی را به چارچوب‌های مقرراتی موجود برای گزارشگری مالی از قبیل اصول پذیرفته شدۀ حسابداری آمریکا و استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی ارجاع می‌دهد (۶). براساسِ نظر انجمن حسابداران خبره انگلستان و ولز (۷) مشکلات مذکور عبارتند از:

 

شکل 1- دلایل عدم اثربخشی گزارشگری پایدار

Figure 1. Reasons for the ineffectiveness of sustainable reporting

 

 

از طرف دیگر؛ حسابداری سبز ‎مجموعه فعالیت‎هایی است که موجب افزایش توان نظام حسابداری در شناسایی، ثبت و گزارشگری آثار ناشی از تخریب و آلودگی زیست‎محیطی ‎می‎شود و می‎تواند در شرکت‎های بزرگ و کوچک، صنایع مختلف و در مقیاس‎های مختلف با روشی نظام‎مند یا بر‌اساس مبانی موردنظر بکار گرفته شود. شکل انتخاب حسابداری سبز ‎به وسیله شرکت‎ها، هدف‎ها و دلایل استفاده از آن را نشان می‎دهد که برحسب ویژگی‌های استراتژیک می‌تواند به توسعه نفوذ شرکت در سطح بازار کمک نماید (۸). در واقع کارکردهای استراتژیک حسابداری سبز در سطح بازار رقابتی به مدیران عامل شرکت‌ها این امکان را می‌دهد در طراحی محصول و فرایند تولید؛ ارزیابی عملکرد و کنترل هزینه‎ها؛ مدیریت استهلاک؛ سرمایه‎گذاری در دارایی‎های ثابت مشهود و مدیریت ضایعات بیشترین بهره‌وری را به شرکت ارائه دهند (۹). براساس مبانی نظری و تئوریک ارائه شده و باتوجه به رویکردهای تحلیلی این پژوهش، سوال‌های پژوهش به شرح زیر ارائه می‌شود:

1. مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز به عنوان مبنا در تحلیل تفسیری کدامند؟
2. مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار به عنوان مرجع در تحلیل تفسیری کدامند؟
3. اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار کدامند؟

روش شناسی پژوهش

این پژوهش از نظر دسته‌بندی نتیجه، جزء پژوهش‌های توسعه‌ای قرار می‌گیرد، چراکه عدم‌انسجام تئوریک در باب مفاهیم و تئوری‌های مرتبط به این حوزه، باعث گردیده است تا این پژوهش به دنبال شناختِ پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز براساس کارکردِ گزارشگریِ پایدار باشد. از طرف دیگر نیز براساس نوع داده این پژوهش ترکیبی است، زیرا در بخش کیفی از طریق غربالگری نظری براساس روش تحلیل فراترکیب، این پژوهش به دنبال شناسایی مولفه‌های پیامدیِ استراتژیکِ حسابداری سبز و مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌باشد و سپس در بخش کمی از طریق تحلیل ماتریس قطبی براساس روش تصمیم‌گیری چندمعیاره، الگویی از تعیین اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار را مورد بررسی قرار دهد. معمولا فرآیندهای تصمیم‌گیری براساس مولفه و مضامین که در قالب تحلیل ماتریسی و براساس مقایسه زوجی مورد بررسی قرار می‌گیرند، که یکی از بهترین فرآیندها، تحلیل اولویت‌بندی تفسیری () می‌باشند، که در این پژوهش مبنای تحلیل قرار گرفته است.

جامعه آماری پژوهش

در بخش کیفی، این پژوهش از طریق مبنای نمونه‌گیری همگن، اقدام به انتخاب ‍۱۲ نفر از متخصصان و خبرگان رشته حسابداری و مدیریت مالی در سطح دانشگاهی نمود تا براساس وجود رویکرد نظری در رابطه با موضوع پژوهش اقدام به مشارکت جهت تعیین مولفه‌ها و مضامین نمایند. همچنین براساس تحلیل فراترکیب، در این بخش از پژوهش‌هایی که در تارگاه‌های همچون جهاد دانشگاهی در ایران؛ پایگاه نشریات کشور ایران؛ مرکز پژوهش‌های علوم رایانه‌ای اسلامی ایران؛ مرجع بین‌المللی مقالات روز دنیا آنلاین بودند برای تعیین مولفه‌ها (پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز) و مضامین پژوهش (کارکردِ گزارشگریِ پایدار) استفاده شد. در فاز دوم، به منظور انجام بخش تحلیل تفسیری اولویت‌بندی، از ۱۷ نفر از مدیران ۵۰ شرکت برتر در سال ۱۳۹۸ به عنوان جامعه هدف در بخش کمی استفاده شدند. مبنای انتخاب براساس روش نمونه‌گیری هدفمند بود. افراد در قالبِ جامعه هدفِ بخش کیفی به عنوان اعضای گروه کانونی پس از ارزیابی مولفه‌ها و مضامین شناسایی شده‌ی اقدام به تعیینِ حدِ کفایت نظری هریک مولفه‌ها و مضامین براساسِ تحلیل دلفی نمودند تا در بخش کمی، پرسشنامه‌های ماتریسی طراحی و بین اعضایِ جامعه هدف در بخش کمی توزیع گردد.

یافته‌های پژوهش

باهدفِ ایجاد پیوند بین مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز و مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار، از تحلیلِ فراترکیب استفاده می‌شود تا با تدوین مولفه‌ها و مضامین شناسایی شده در قالب چک لیست‌های ماتریسی پژوهش در بخش کمی، وارد فازِ تحلیل تفسیری اولویت‌بندی شود.

 

یافته‌های فراترکیب

روش تحلیل فراترکیب از طریق غربالگری نظری و پژوهشی به دنبالِ شناسایی مولفه‌ها و مضامین مرتبط با موضوع پژوهش می‌باشد. دوره زمانی جهت واکاوی پژوهش‌های مشابه، ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ میلادی و ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ شمسی بوده است. به عبارت دیگر به منظور یافتن مقاله‌ها و پژوهش‌های مشابه و با استفاده از پایگاه‌ها و مراجع پژوهشی بین‌المللی و داخلی، اقدام به شناسایی پژوهش‌های مرتبط با هدف پژوهش شد. کلیه منابع اولیه شناسایی شده ۴۵ مورد می‌باشند که پس از چند مرحله فرآیند غربالگری از نظر محتوا، عنوان و تحلیل در نهایت، ۱۵ پژوهشِ متناسب با محتوا، عنوان و فرآیندهای تحلیلی موردنظر این پژوهش انتخاب شدند که ۸ پژوهش مربوط به تعیین مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز و ۷ پژوهش مربوط به مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌باشد. در این مرحله می‌بایست مفاهیم را براساس مولفه‌ها و مضامین تفکیک نمود، در بخش الف) اقدام به تعیین مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز و در بخش ب) اقدام به تعیین مضامین استیلای قدرت می‌شود.

الف) شناسایی مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز ()

در این بخش باتوجه به توضیح‌های داده شد، اقدام به شناسایی مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز با نماد () می‌شود. جدول (۱) نحوه ارزیابی مولفه‌ها را براساس شاخص ۵۰ نمره‌ای در قالب امتیازهای ۱ تا ۵ براساس ۱۰ معیار توضیح داده شده مورد سنجش قرار می‌دهد.

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1- فرآیند تحلیل حیاتی پژوهش‌های غربال شده

Table 1. the critical analysis process of screened research

	۱	۲	۳	۴	۵	۶	۷	۸
معیارهای ارزیابی انتقادی/پژوهش‌ها	مباریک و همکاران (۱۰)	فو و سو (۱۱)	ماما و آپیها (۱)	ماتا و همکاران (۱۲)	کرامِر و دیکسیت (۲)	صدیقیان و همکاران (۱۳)	دهقانی‌سلطانی و همکاران (۱۴)	اکبری و پورزمانی (۴)
هدف پژوهش	۴	۲	۳	۳	۴	۳	۳	۲
منطق روش پژوهش	۴	۲	۲	۴	۳	۴	۴	۳
طرح پژوهش	۴	۳	۳	۳	۴	۳	۳	۲
روش نمونه‌گیری	۴	۳	۳	۳	۴	۴	۳	۲
نحوه جمع‌آوری	۵	۳	۳	۴	۳	۴	۲	۲
تعمیم یافته‌ها	۴	۲	۲	۳	۴	۳	۳	۳
اخلاقی	۵	۳	۲	۴	۴	۴	۲	۳
نحوه تحلیل آماری	۵	۳	۲	۳	۵	۴	۳	۲
قابلیت تئوریک	۴	۳	۲	۳	۳	۳	۲	۴
ارزش پژوهش	۴	۳	۳	۴	۴	۴	۳	۲
جمع	۳۹	۲۷	۲۵	۳۴	۳۸	۳۴	۲۹	۲۵

 

امتیازهای ارائه شده براساس شاخص مد، نشان داد، سه پژوهش باتوجه به اینکه از مجموع ۵۰ امتیاز، زیر ۳۰ دریافت نمودند و برحسب دستورالعمل حد کفایت امتیاز این تحلیل پژوهش‌هایی که امتیاز ۳۰ و بالاتر را کسب نمایند، مورد تایید هستند، حذف گردیدند و به همین دلیل از دور بررسی خارج شدند. در ادامه اقدام به استخراج مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز می‌شود. براساس این تحلیل نیز مشخص شد، سه مولفه‌ی دارای بیشترین فراوانی هستند و براین مبنا در این پژوهش به عنوان مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز مورد بررسی قرار می‌گیرند.

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 3- مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز

Table 3. Strategic Implications of Green Accounting

مولفه‌ها	نماد	تعاریف
پیامدهای رقابتی		در واقع حسابداری سبز به دلیل ویژگی‌های اختیاری و غیرالزام‌آوری که در افشای آن حداقل در داخل کشور ما وجود دارد، می‌تواند به افزایش کارکردهای رقابتی شرکت‌ها معنای قابل ارزشی بدهد، چراکه بسیاری از نهادها از طریق ایجاد مکانیزم‌های تشویقی و کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌ها در تلاش هستند تا سطح انگیزه‌ها و رفتارهای متناسب با محیط‌زیست را در شرکت‌ها تقویت نمایند. (۸).
پیامدهای ارزشی		ارزش در حسابداری سبز، دارای محتوایی فزآینده جهت توسعه کارکردهای اطلاعاتی و تصمیم‌گیری می‌باشد و باعث می‌گردد تا مبنایی جهت ارزیابی عملکردها توسط سهامداران و سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان بیرونی همچون قانونگذاران و تحلیلگران در سطح بازار سرمایه باشد. (۲).
پیامدهای قانونی		همواره قوانین در هر حوزه‌ای زمانی شکل اثربخشی خواهند داشت که، ابعاد کارکردی آن حوزه در مسیر تعیین شده به ایجاد هماهنگی بیشتر منجر شود. حسابداری سبز نیز به عنوان یک الزام نهادی البته در سطح توسعه پایدار در حیطه‌های کلان اقتصادی بنظر ضروری و لازم اجرا می‌رسد، چراکه می‌تواند باعث گردد تا سطح حفاظت از محیط‌زیست افزایش یابد و آلایندگی‌های زیست محیطی براساس استراتژی‌های مدیریت ضایعات کنترل شوند (۸).

 

ب) شناسایی مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار ()

 

همانند مراحل فوق و با پیروی از روش ارزیابی انتقادی در این بخش کارکردِ گزارشگریِ پایدار مشخص می‌گردد. در این بخش باتوجه به توضیح‌های داده شد، اقدام به شناسایی کارکردِ گزارشگریِ پایدار با نماد () می‌شود.

جدول 4- فرآیند تحلیل حیاتی پژوهش‌های غربال شده

Table 4. The process of critical analysis of screened research

معیارهای ارزیابی انتقادی   مقاله‌ها	اهداف تحقیق	منطق روش تحقیق	طرح تحقیق	نمونه برداری	جمع آوری داده‌ها	انعکاس پذیری	ملاحضات اخلاقی	دقت تجزیه و تحلیل	بیان‌تئوریک و شفاف یافته‌ها	ارزش تحقیق	جمع	تایید	حذف
												R	Q
بابوکاردوس و همکاران (۱۵)	۴	۳	۳	۴	۴	۴	۳	۴	۴	4	3۷	R	-
کالدرون و همکاران (۱۶)	۳	۳	۳	۲	۳	۲	۳	۲	۲	۳	۲۷	-	Q
اسمعیل و زاکاریا (۱۷)	۲	۲	۳	۳	۲	۴	۲	۳	۲	۳	۲۶	-	Q
لاسکِر (۱۸)	۴	۴	۳	۴	۲	۳	۴	۴	۴	۴	۳۶	R	-
فرخی و همکاران (۱۹)	۵	۳	۴	۳	۴	۳	۴	۳	۴	۴	۳۷	R	-
عبدی و همکاران (۲۰)	۴	۴	۳	۴	۳	۳	۳	۴	۳	۴	۳۵	R	-
خوزین و همکاران (۲۱)	۳	۲	۳	۲	۳	۲	۲	۲	۳	۳	۲۵	-	Q

 

امتیازهای ارائه شده براساس شاخص مد، نشان داد، از مجموع ۱۱ پژوهش مرتبط با کارکردِ گزارشگریِ پایدار، ۴ پژوهش باتوجه به اینکه از مجموع ۵۰ امتیاز، زیر ۳۰ دریافت نمودند و برحسب دستورالعمل حدِکفایت امتیاز این تحلیل پژوهش‌هایی که امتیاز ۳۰ و بالاتر را کسب نمایند، مورد تایید هستند، حذف گردیدند و به همین دلیل از دور بررسی خارج شدند. نتایج از تایید ۶ مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار برمبنای اطلاعات براساس حد بالای توزیع فراوانی حکایت دارد. در این بخش پس از واکاوی در مبانی نظری پژوهش‌های تایید شده، اقدام به تعریف هریک از مضامین شناسایی شده طبق جدول (۵) شده است.

 

 

 

جدول5- مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار

Table 5. Themes of the function of sustainable reporting

مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار	نمادها	تعاریف
نهادی‌گراییِ نظارتِ پایدار		این مضمون اشاره به سطحی از نظارت‌های نهادی درون و برون شرکتی دارد که قادر است از طریق ایجادِ همشکلی و یکپارچگی نسبت به تقویتِ نظارت‌های اثربخش جهت ارتقای فرآیندهای گزارشگری پایدار اقدام کند و کمیته‌های تخصصی کمک نمایند تا با پویایی نظارت‌های نهادی، انسجام بیشتری در پیگیری گزارشگری پایدار از جانب شرکت‌ها صورت پذیرد (۱۵).
استانداردگراییِ پایدار		تمرکز بر تدوینِ استانداردهای اثربخش در زمینه افشای اطلاعات و خارج شدن از ماهیتِ اختیاری بودن اطلاعات، سبب می‌شود تا وحدت رویه در افشاء و گزارشگری مالی شرکت‌ها تقویت گردد (۱۸).
اجتماعی‌گراییِ پایدار		هدف توسعه‌ی گزارشگری پایدار، ارتقای سطح مسئولیت‌پذیری اجتماعیِ شرکت‌ها باهدفِ توسعه جنبه‌های مختلف پایداری همچون بُعد مالی؛ زیست محیطی؛ اجتماعی و اقتصادی است تا به واسطه‌ی نهادینه شدنِ ارزش‌های اجتماعی در درون ساختارهای شرکت، گزارشگری پایدار قادر به جلبِ اعتماد و اطمینان ذینفعان به عملکردهای مبتنی بر اخلاق گرایی در سطح شرکت‌های بازار سرمایه باشد (۱۹)
آموزش و دانش‌گراییِ پایدار		مضمون آموزش و دانش گرایی به عنوان گزاره‌ی کارکردِ گزارشگریِ پایدار اشاره به سطح علمی و دانشی کارکنان شرکت‌ها در برابر مسئولیت‌ها جهتِ ارتقایِ پاسخگویی بالاتر می‌باشد (۱۹)
کنترلِ داخلیِ‌گراییِ پایدار		گزارشگریِ پایدار به انسجام و تقویتِ کنترل‌های داخلی برای جلوگیری از انحرافِ استراتژی‌های مدون دستاوردی است که سبب می‌گردد تا سطحِ کیفیتِ گزارشگری مالی ارتقاء یابد. چراکه فقدان آن بیان‌کننده‌ی این واقعیت است که سیستم‌های هزینه‌یابیِ سنتی اطلاعاتِ واقعیِ فرآیندِ عملیات و هزینه‌ها را نشان نمی‌دهد و تقویت آن در قالبِ گزارشگری پایدار سبب می‌شود تا به راحتی هزینه‌های شناسایی پذیر در محاسبه‌ی بهای تمام شده در نظر گرفته شوند و هزینه‌های غیرمستقیم نقشی در محاسبه‌ی بهای تمام شده ایفا نکنند (۲۰).
تکنولوژی‌گراییِ پایدار		گزارشگری پایدار بدونِ وجودِ تکنولوژی‌های موثر برای کاهش هزینه‌های سربار و آلایندگی‌های زیست محیطی اثربخشی لازم را نخواهد داشت، زیرا برای سنجش میزان آلودگی محیط‌زیست و حسابداری کربن، بکارگیری هوش مصنوعی براساس فناوری‌های جدید، قابلیت‌های کاهش هزینه را در شرکت میسّر می‌کند و جریانِ آزادِ اطلاعات را برای ارتقایِ تصمیم‌گیری شفاف در قالب سیستم اطلاعات مدیریت، در فرآیندهای شرکت جاری می‌نمایند (۲۱).

 

 

تحلیلِ اولویت‌بندی تفسیری ()

 

همانطور که تشریح شد، در بخش کیفیِ پژوهش، مولفه‌های پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز () و مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار () تعیین شدند. در این بخش باهدفِ تاثیرگذاری سطر «» بر ستون «»و یا برعکس و یا متقابل، اقدام به انجام فرآیندهای مربوط به این تحلیل می‌شود. لذا به منظور ایجاد ماتریس‌های تعاملی ابتدا می‌بایست سطح ارتباط مستقیم، متقارن و یا غیرمستقیم را همسو با توضیح‌ها مور توجه قرار داد. لذا ابتدا پرسشنامه ماتریسی به ترتیب زیر تعیین می‌شود:

 

 

جدول6- ماتریس متقابلِ پیامدِ استراتژیک حسابداری سبز با کارکردِ گزارشگریِ پایدار

Table 6. Interaction matrix of strategic green accounting outcome with sustainable reporting function

							مضامین مولفه‌ها
۱	۰	۱	۱	۱	۰		پیامدهای رقابتی	پیامدیِ استراتژیک حسابداری سبز
۱	۰	۱	۱	۰	۰		پیامدهای ارزشی
۰	۱	۰	۰	۱	۱		پیامدهای قانونی
کارکردِ گزارشگریِ پایدار

 

باتوجه به نتایج کسب شده، در این بخش اقدام به ارزیابی سطح تاثیرگذاری هریک از مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌شود. این ارزیابی، یک شیوه‌ی امتیاز بندی براساس تدوینِ فرم امتیاز مقایسه‌ی زوجی می‌باشد، که نتیجه‌ی آن در بخش‌های بعدی تحلیل اولویت‌بندی ماتریسی مورد استفاده می‌باشد. طبق جدول (۷) خانه‌هایی که گزینه «» دارند، عدد ۱ و خانه‌هایی که گزینه «» دارند عدد ۰ قرار داده می‌شود. در واقع، این ماتریس از تبدیل ماتریس خود تعاملی ساختاری به یک ماتریس دو ارزشی صفر و یک بدست می‌آید

 

 

جدول 7- ماتریس دستیابی

Table 7. Access matrix

*۱	*۱	۱	*۱	۰	۱		نهادی‌گراییِ نظارتِ پایدار
*۱	*۱	*۱	۰	۱	۱		استانداردگراییِ پایدار
۱	۱	۱	1	۱	۱		اجتماعی‌گراییِ پایدار
*۱	۰	۱	۰	۱	۰		آموزش و دانش‌گراییِ پایدار
1	۱	۱	۰	۱	۱		کنترلِ داخلیِ‌گراییِ پایدار
۱	۰	۱	۰	۰	۰		تکنولوژی‌گراییِ پایدار
	تاثیرگذاری مستقیم					تاثیرگذاری انتقالی

 

باتوجه به مشخص‌شدن، سطح تاثیرگذاری مستقیم و انتقالی مضامین پژوهش، در گام بعد اقدام به تعیین درصدهای امتیاز مجموع سطح تاثیرگذاری‌ها می‌شود که این نتایج در قالبِ جدول (۸) ارائه شده است.

 

 

جدول 8- درصد امتیازهای سطح تاثیرگذاری مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار

Table 8. Percentage scores of the impact level of the themes of sustainable reporting function

متغیر مرجع		تاثیرگذاری  مستقیم	تاثیرگذاری  انتقال‌پذیر	تاثیرگذاری  تفسیری	تاثیرگذاری کلی	درصد تاثیرگذاری تفسیری
نهادی‌گراییِ نظارتِ پایدار		۲	۳	۱	۶	۶۷/۱۶
استانداردگراییِ پایدار		۲	۳	۲	۷	۴۴/۱۹
اجتماعی‌گراییِ پایدار		۶	۰	۲	۸	۲۲/۲۲
آموزش و دانش‌گراییِ پایدار		۲	۱	۲	۵	۸۸/۱۳
کنترلِ داخلیِ‌گراییِ پایدار		۵	۰	۱	۶	۶۷/۱۶
تکنولوژی‌گراییِ پایدار		۲	۰	۲	۴	۱۲/۱۱
مجموع		۱۹	۷	۱۰	۳۶
درصد		۷۷/۵۲	۴۴/۱۹	۷۹/۲۷

 

نتایج نشان داد، ۷۷/۵۲ درصد مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار، مستقیم و ۴۴/۱۹ درصد دارای تاثیرگذاری‌ها به صورت انتقالی هستند. از مجموع تاثیرگذاری کلی مبتنی بر مقیاسه زوجی بین مضامین پژوهش مشخص شد، درصدِ تاثیرگذاری مضمونِ اجتماعی‌گراییِ پایدار نسبت به بقیه مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار بیشتر است، که به معنای آن است که تاثیرگذاری بُعد مهم و قابل توجه در سطح کارکردهای گزارشگری پایدار بازار سرمایه ایران، مبتنی بر اجتماعی‌گرایی گزارشگری می‌باشد. لذا باتوجه به نقش تاثیرگذارِ اجتماعی‌گراییِ پایدار، اقدام به تعیین سطح تاثیرگذاری مضمونِ اجتماعی‌گراییِ پایدار نسبت به تقویت پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز می‌شود.

 

 

جدول 9- بررسی تاثیرگذاری تفسیری سطح تقویت پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز

Table 9. examines the interpretive impact of strengthening the strategic implications of green accounting

پیامدهای رقابتی		-
پیامدهای ارزشی		*۱	-
پیامدهای قانونی		*۱	*۱	-

 

همانطور که مشاهده می‌شود، مضمونِ اجتماعی‌گراییِ پایدار، در هر سه مولفه‌ی پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز تاثیرگذار است. حال می‌بایست براساس سطح وابستگی و نفوذ، اقدام به تعیین رتبه بندی، تاثیرگذارترین مولفه‌ی پیامدِ استراتژیکِ حسابداری سبز براساسِ فرآیندِ اولویت‌بندی تفسیری () نمود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 10- اولویت‌بندی سطح وابستگی و نفوذ پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز

Table 10. Prioritize the level of dependence and influence of the strategic consequences of green accounting

					سطح وابستگی	تفاوت
پیامدهای رقابتی		-	۱	۲	۳	۱-	دوم
پیامدهای ارزشی		۳	-	۲	۵	۳	اول
پیامدهای قانونی		۱	۱	-	۲	۲-	سوم
سطح نفوذ		۴	۲	۴	۱۰

 

این جدول نشان می‌دهد، بالاترین سطح تاثیرپذیری پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز، مربوط به پیامدِ ارزشی «» می‌باشد که نشان می‌دهد، اجتماعی گرایی در گزارشگری پایدار به عنوان یک مضمونِ مسئولیت اجتماعی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با پیگیری حسابداری سبز، پیامدهای ارزشی در ابعادِ فراگیر یک بازار و محیطِ اجتماعی را کسب نماید. پس از تعیین مهمترین مولفه‌های پژوهش در این بخش نسبت به تعیین مجموعه شاخص‌های خروجی؛ ورود و عناصِر مشترک جهت تدوین مدل سلسله‌مراتبی «» یعنی مدلِ لایه‌های ساختاری اقدام می‌باشد.

 

 

جدول 11- مجموعه شاخص خروجی، ورودی و عناصر مشترک گزاره‌ها

Table 11. Total set of output indicators, inputs and common elements of propositions

مضامین پژوهش	اختصار	شاخص خروجی	شاخص ورودی	عناصر مشترک	سطح
نهادی‌گراییِ نظارتِ پایدار		۱،۳،۴،۵،۶	۱،۲،۳،۵	۱،۳،۵	II	دوم
استانداردگراییِ پایدار		۱،۲،۴،۵،۶	۲،۳،۴،۵	۲،۴،۵	III	سوم
اجتماعی‌گراییِ پایدار*		۱،۲،۳،۴،۵،۶	۱،۲	۱،۲	IV	چهارم
آموزش و دانش‌گراییِ پایدار		۲،۴،۶	۱،۲،۳،۴،۵،۶	۲،۴،۶	I	اول
کنترلِ داخلیِ‌گراییِ پایدار		۱،۲،۴،۵،۶	۱،۲،۳،۵	۱،۲،۵	II	دوم
تکنولوژی‌گراییِ پایدار		۴،۶	۱،۲،۳،۴،۵،۶	۴،۶	I	اول

 

همانطور که مشخص شد، اجتماعی‌گراییِ پایدار «» دارای تاثیرگذارترین مضمون در بین سایر مضامین کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌باشد. همچنین مشخص شد، کم اثرترین گزاره، آموزش و دانش‌گراییِ پایدار «» و تکنولوژی‌گراییِ پایدار «» می‌باشد که نشان می‌دهد نقش کم اثری در توسعه‌ی کارکردِ گزارشگریِ پایدار دارند که براین اساس اقدام به ارائه ماتریس مخروطی به منظور شناسایی تاثیرگذاترین کارکردِ گزارشگریِ پایدار در قالب شکل (۳) می‌شود.

 

شکل 3- سطح بندی مضامینِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار

Figure 3. Leveling the themes of the sustainable reporting function

 

 

همانطور که مشاهده می‌شود، مضمونِ اجتماعی‌گراییِ پایدار «»  به عنوان تاثیرگذاترین معیارِ گزارشگریِ پایدار محسوب می‌شود، زیرا در سطح آخر شکل (۳) یعنی سطح چهارم قرارگرفته‌ است. در نهایت بامشخص شدن، تاثیرگذارترین مضمونِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار، اقدام به وزن‌دهی مربوط به هریک از مولفه‌های پژوهش یعنی پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز می‌گردد. به عبارت دیگر این بخش به دنبال مشخص‌نمودن سطح تعیین اثرگذاریِ پیامدِ استراتژیک حسابداری سبز است.

 

 

جدول 12- انتخاب مهمترین پیامدِ استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار

Table 12. Selecting the Most Important Strategic Implications of Green Accounting

					سطح وابستگی	تفاوت
پیامدهای رقابتی		-	۴۳/۰	۸۵/۰	۲۸/۱	۴۸/۰-	سوم
پیامدهای ارزشی		۰۲/۱	-	۹۶/۰	۹۸/۱	۹۲/۰	اول
پیامدهای قانونی		۷۴/۰	۶۳/۰	-	۳۷/۱	۴۴/۰-	دوم
سطح نفوذ		۷۶/۱	۰۶/۱	۸۱/۱

 

در واقع در تحلیل اوزان فرآیند اولویت‌بندی تفسیری () باید بیان نمود، وزنِ بالای هریک از مولفه‌ها، نشان‌دهنده‌ی موثرترین پیامدِ استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار می‌باشد. براساس این نتیجه باید بیان نمود، موثرترین پیامدِ استراتژیکِ حسابداری سبز از اجتماعی‌گرایی پایدار، پیامدِ ارزشی حسابداری سبز می‌باشد.

 

بحث و نتیجه‌گیری

هدف این پژوهش ارزیابی اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار بود. همانطور که در فرآیندِ انجام پژوهش مشخص گردید، تحلیل‌ها دو هدف را دنبال می‌نمودند. نتیجه‌ی انجام تحلیل‌ها در بابِ هدف اول و براساس انجامِ تحلیل تفسیری وزنیِ هریک از مولفه‌ها و گزاره‌ها مشخص شد، شاخص‌ترین گزاره‌ی کارکردِ گزارشگریِ پایدار، مضمونِ  اجتماعی‌گراییِ پایدار می‌باشد. در تحلیل نتیجه‌ی این بخش باید بیان گردد، اجتماعی‌گراییِ پایدار به عنوان یک بُعدِ موثر در گزاشگری پایدار متمرکز بر فرآیندهای توسعه‌ی مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها در برابر ذینفعان در قالب گروه‌های مردم نهاد؛ اصناف؛ ان‌جی‌اوها و ... می‌باشد تا براساس مکانیزم‌های هنجاری و تعهدِ اجتماعی، حتی در صورتِ نبود قوانین و الزاماتِ رسمی، به طور داوطلبانه و برحسب یک رویکردِ فراگیر و دارای ارزش‌های کثرت‌گرایانه عمل نماید و خود را متعهد به ارائه گزارش‌های شفاف و پایدار به آنان باشد. از طرف دیگر همسو با هدف اصلی پژوهش، یعنی تعیینِ اثربخش‌ترین پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز براساسِ کارکردِ گزارشگریِ پایدار نتایج مشخص ساخت، تحتِ وجود اجتماعی‌گراییِ پایدار، اثربخش‌ترین پیامدِ استراتژیکِ حسابداری سبز، پیامدهای ارزشی می‌باشد. در واقع این پیامد سطحی از ارزش‌های ایجاد شده برای شرکت را در یک بازار رقابتی در بر می‌گیرد که اعتماد و اطمینان را برای شرکت به همراه خواهد داشت. اعتماد و اطمینانی که به دلیل اهمیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت در برابر ذینفعان ایجاد می‌شود و این موضوع ضمنِ شکافِ هزینه‌های نمایندگی، جایگاه شرکت در توسعه‌ی پایدار را از منظر زیست محیطی تقویت می‌کند. این ارزش‌ها به دلیلِ نقشی است که حسابداری سبز در افشای اطلاعات کامل در اختیار ذینفعان قرار می‌دهد و این موضوع سببِ ارزش‌هایی فراگیر درکارکردهای حسابداری سبز می‌شود که پویایی بیشتر تعامل شرکت با سهامداران و سرمایه‌گذاران را در بر دارد. نتیجه کسب شده در این بخش با پژوهش‌های ماتا و همکاران (۱۲)؛ کرامِر و دیکسیت (۲)؛ فیجِر و مِرمیت (۸) و اکبری و پورزمانی (۴) مطابقت دارد. براساس نتایج کسب شده پیشنهاد می‌شود، اجتماعی‌گرایی پایدار در گزارشگری مالی نه به عنوان یک فعالیت نمادین، بلکه به عنوان یک کارکردِ اجتماعیِ شرکت در برابر جامعه و ذینفعان در صورتی که از جانبِ شرکت‌ها پیگیری شود می‌تواند کارکردهای اثربخشی منجر شود. براین اساس تدوین منشور عملکردِ اجتماعی به عنوان یک خط‌مشی مدون، ضمن اینکه نمادی از تعهد شرکت به جامعه است، در مرحله ارزیابی‌های بیرونی جهتِ شناساییِ فرصت‌ها و تهدیدها به شرکت کمک می‌کند تا در تدوین استراتژی‌های خود، به طور موثرتری بر محیط اجتماعی تاثیراتِ اثربخش‌تری داشته باشد. این رویکردها شرکت را نه تنها در حیطه تخصصی خود، بلکه به عنوان یک بنگاه تجاری در مسیر پایداریِ اقتصادی؛ اجتماعی؛ سیاسی؛ فرهنگی و ... به گونه‌ای فراگیر قرار می‌دهد.

 

References

1. Maama, H., Appiah, K. (2019). Green accounting practices: lesson from an emerging economy, Qualitative Research in Financial Markets, 11(4): 456-478. https://doi.org/10.1108/QRFM-02-2017-0013
2. Kumar A., Dixit G. (2018). An analysis of barriers affecting the implementation of e-waste management practices in India: A novel ISM-DEMATEL approach. Sustainable Production and Consumption, https://doi.org/10.1016/j.spc.2018.01.002
3. Bhutta, M. K. S., Omar, A. Yang, X. (2011). Electronic waste: a growing concern in today's environment. Economics Research International, 2011.
4. Akbari, A., Pourzamani, Z. (2018). The Firm Management Structure, Environmental Auditing and Financial Reporting Quality. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 7(26): 133-144. (In Persian)
5. Zia, F., Vakili Fard, H., Saraf, F. (2020). The Effect of Sustainability Reporting on Reducing Information Asymmetry of Companies Listed in Tehran Stock Exchange. Management Accounting, 13(46): 121-135.
6. Fakhari, H., Mehrabi, M. (2018). Identifying Investment Analysts Approach to Using Environmental Information. Journal of Health Accounting, 7(1): 80-102. (In Persian)
7. The Association of Chartered Certified Accountants. (2015). Corporate Reporting (CR), Chapter 17, Florida: Kaplan Publishing.
8. Feger, C. and Mermet, L. (2017). A blueprint towards accounting for the management of ecosystems, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 30(7): 1511-1536. https://doi.org/10.1108/AAAJ-12-2015-2360
9. Boyd, J. (1998). The Benefits of Improved Environmental Accounting: An Economic Framework to Identify Priorities, Resources for the Future, Available at: www.rff.org. [Online] [05 February 2014].
10. Mubarik, M, Sh., Kazmi, S, H, A., Zaman, S, I. (2021). Application of gray DEMATEL-ANP in green-strategic sourcing, Technology in Society, 64(3): 105-142. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101524
11. Fu, W. and Su, H.-C. (2020). Take actions or outsource? An empirical examination of strategic environmental options on greenhouse gas emissions, International Journal of Operations & Production Management, 40(6): 753-776. https://doi.org/10.1108/IJOPM-02-2020-0088
12. Mata, C., Fialho, A., Eugénio, T. (2018). A Decade of Environmental Accounting Reporting: What we know? Journal of Cleaner Production.
13. Sedighiyan, M, J., Maslahatifar, H, R., Bahrami, A., Samoorisokhidi, M. (2020). A Review of Green Accounting Concepts, Afagh Journal of Humanities, 4(39): 31-46.
14. Dehghani Soltani, M., Shoul, A., Ramezani, S. (2019). Investigating Environmental Value and Green Image Supposed Effects on the Word of Mouth Advertising Tendency by Explaining Green Trust and Willingness to Pay Roles through the SOR Model Framework. Journal of Business Management, 11(4): 804-824
15. Baboukardos, D., Mangena, M., Ishola, A. (2021). Integrated thinking and sustainability reporting assurance: International evidence, Business Strategy and The Environment, https://doi.org/10.1002/bse.2695
16. Calderon, F., Manuela, W, D., Briones, D, T. (2021). The impact of sustainability reporting on organizational behaviour from Western and Asian perspectives: a systematic review of literature, Journal of Sustainable Finance & Investment, https://doi.org/10.1080/20430795.2021.1879560
17. Ismaeel, M. and Zakaria, Z. (2019). Perception of preparers of sustainability reports in the Middle East: Contrasting between local and global, Meditari Accountancy Research, 28(1): 89-116. https://doi.org/10.1108/MEDAR-03-2019-0459
18. Laskar, N. (2018). Impact of corporate sustainability reporting on firm performance: an empirical examination in Asia, Journal of Asia Business Studies, 12(4): 571-593. https://doi.org/10.1108/JABS-11-2016-0157
19. Farokhi, M., Gholami jamkarani, R., Kashanipoor, M., Mehrabanpour, M., Meysami, H. (2020). Dimensions and Key Components of Corporate Sustainability Reporting with an Islamic Approach, Journal of Islamic Economics, 11(2): 173-191.
20. Abdi, M., Kordestani, G., Rezazade, J. (2019). Designing of Corporates’ Coherent Sustainability Reporting Model. Journal of Financial Accounting Research, 11(4): 23-44.
21. Khozein, A., Talebnia, G., Garkaz, M., Banimahd, B. (2018). Effect of Ownership Structure on the Development of the Sustainabe Reporting. Management Accounting, 11(36): 1-13. (In Persian)

 

 

 

 

 

 

 

1- دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

2- استادیار گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران. ^*(مسوول مکاتبات)

3- استادیار گروه مهندسی برق، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

4- استادیار گروه مهندسی برق، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.

[5]- PhD Student, Department of Accounting, Shahroud Branch, Islamic Azad University, Shahroud, Iran.

2- Assistant Professor, Department of Accounting, Shahroud Branch, Islamic Azad University, Shahroud, Iran. *(Corresponding Author)

3- Assistant Professor, Department of Electrical Engineering, Shahroud Branch, Islamic Azad University, Shahroud, Iran.

4- Assistant Professor, Department of Electrical Engineering, Ali Abad Katoul Branch, Islamic Azad University, Ali Abad Katoul, Iran.

 

تعداد مشاهده مقاله: 49

تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 32