ارزش طبیعت‌گردی حفاظت از منطقه تفریحی- گردشگری شیرکوه یزد

علوم و تکنولوژی محیط زیست ، دوره شانزدهم، شماره یک، بهار 92

ارزش طبیعت­گردی حفاظت از منطقه تفریحی- گردشگری شیرکوه یزد

محمدرضا زارع مهرجردی[1] ^*

Zare@mail.uk.ac.ir

مریم ضیاءآبادی[2]

چکیده

زمینه و هدف: ایجاد جامعه ای سالم و سازنده برای تداوم پیشرفت و توسعه اقتصادی نیاز به ایجاد و توسعه و نگهداری تفرجگاه ها و مناطق گردشگری جهت جواب­گویی به تقاضای روز افزون انسان ها دارد. این مطالعه به تعیین ارزش حفاظتی منطقه شیرکوه و روستاهای تفریحی مجاور و اندازه­گیری میزان تمایل به پرداخت افراد برای منافع حفاظتی این منطقه پرداخته است.

روش بررسی: برای اندازه­گیری میزان تمایل به پرداخت  افراد از مدل رگرسیونی لاجیت استفاده شده و بر اساس روش حداکثر راستنمایی، پارامترهای این مدل برآورد شده است.

یافته­ها و نتایج: نتایج نشان می­دهد که 1/79 % افراد تحت بررسی در این مطالعه، حاضر به پرداخت مبلغی جهت حفاظت از این منطقه هستند و متوسط تمایل به پرداخت ماهیانه هر خانوار مورد بررسی در این مطالعه برای حفاظت از منطقه، 31250 ریال برآورد شده است.

نتایج نشان می­دهد که، منطقه مورد مطالعه ارزش حفاظتی قابل توجهی دارد و این نکته باید مورد توجه ، سیاست­گذاران و تصمیم­گیران قرار گید تا از این منطقه حفاظت مناسبی به عمل آید.

واژه های کلیدی: ارزش طبیعت­گردی، محیط زیست، مدل لاجیت، ارزش حفاظتی، منطقه گردشگری شیرکوه یزد.

مقدمه

ارزش­گذاری کارکردها و خدمات غیربازاری محیط زیست به دلایل زیادی از جمله، شناخت و فهم منافع زیست محیطی و اکولوژیکی توسط انسان ها، ارایه مسایل محیطی کشور به تصمیم گیرندگان و برنامه ریزان، فراهم آوردن ارتباط میان سیاست های اقتصادی و درآمدهای طبیعی، سنجش نقش و اهمیت منابع زیست محیطی در حمایت از رفاه انسانی و توسعه پایدار، تعدیل و اصلاح مجموعه محاسبات ملی مانند تولید ناخالص ملی و جلوگیری از تخریب و بهره برداری بی رویه منابع طبیعی، مهم می باشد (3-1). به علاوه ایجاد جامعه ای سالم و سازنده برای تداوم پیشرفت و توسعه اقتصادی نیاز به ایجاد، توسعه و نگه­داری تفرجگاه ها و مناطق گردشگری جهت جواب­گویی به تقاضای روز افزون انسان ها دارد (4).

   طبیعت گردی (اکوتوریسم) اختصار واژه Ecological Tourism  است و پدیده­ای نسبتا تازه درصنعت جهانگردی است که فقط بخشی از کل این صنعت را  تشکیل می­دهد. این شکل از جهانگردی فعالیت­های فراغتی انسان را عمدتا در طبیعت امکان پذیر می­سازد و مبتنی بر مسافرت­های هدفمند توام با برداشت­های فرهنگی، معنوی، دیدار و مطالعه از جاذبه­های طبیعی و بهره­گیری و لذت­جویی از پدیده­های متنوع آن است. طبیعت­گردی از طیف گسترده­ای از گزینه­های ویژه تشکیل شده است و از بازدید علمی تا یک بازدید اتفاقی در یک منطقه طبیعی به عنوان فعالیت آخر یا بخش جنبی از یک مسافرت کلی و طولانی را شامل می­شود (5). کامل ترین تعریف به نقل از سازمان ایران گردی از طبیعت­گردی در سال 1380 این گونه است: طبیعت­گردی هر نوع گردشگری است که به طبیعت مرتبط باشد به طوری­که انگیزه اصلی در این نوع گردشگری بهره جستن از جذابیت­های طبیعی یک منطقه، شامل ویژگی­های فیزیکی و فرهنگ بومی است و توریست پس از مشاهده جذابیت­ها بدون اینکه خللی در آن وارد یا آن را تخریب کند، محل را ترک می­گوید. بدین ترتیب ضمن بهره­گیری از فرهنگ، سوابق تاریخی و نمونه­های طبیعی منطقه، حفظ و احترام به طبیعت­گردی فرصت­های اقتصادی و درآمدزایی نیز برای مردم محلی ایجاد می­شود و زمینه حفظ و حمایت جدی­تر از جذابیت ها، با منابع مالی تازه تر فــراهم می­آید. در واقع طبیعت­گردی آنتی تزی است برای گردشگری که به منافع کوتاه مدت می­اندیشد (6).  از آن جایی که طبیعت­گردی از اهمیت راهبردی و فوق­العاده­ای برخوردار است، زمینه نوعی چالش زیست محیطی را برای برنامه­ریزان ایجاد خواهد کرد، به طوری که آنان ناگزیرند راهی بیابند تا جهانگردان بتوانند از جاذبه­های طبیعی بازدید کنند بی آن­که موجب تخریب آن شوند(7). تاثیر طبیعت­گردی بر روی محیط زیست تنها منحصر به شرکت جستن طبیعت­گردهـا در فعالیت­های فراغتی و تفریحی نیست، بلکه آنان برای مدت زمانی که در منطقه ای سکونت می­گزینند و نقش فراغتی خود را ایفا می­کنند،  نیاز به تاسیسات و تجهیزاتی دارند که وجود این تاسیسات و تجهیزات بر محیط طبیعی اثر می­گذارد. عوامل زیربنایی و راه­های دسترسی، پارکینگ، وسایط نقلیه، تاسیسات اقامتی و پذیرایی، صنایع آب، تاسیسات بهداشتی، وسایل دفع زباله و امثال آن نمونه هایی از این قبیل­اند (8). از این رو برای جلوگیری و کاهش اثرات منفی فعالیت­های طبیعت­گردی در محیط زیست لازم است دست اندرکاران، برنامه ریزان و طراحان تاسیسات گردشگری به هنگام تهیه طرح­های جامع و تفصیلی از یک طرف بایستی نیازهای اساسی گردشگرها را پیش­بینی نمایند و از سوی دیگر نسبت به اثرات مثبت و منفی که به طور مستقیم و غیر مستقیم این­گونه تاسیسات گردشگری بر محیط زیست دارند، بیندیشند. بی توجهی و سهل انگاری در این خصوص خطرات بسیار جدی برای اجتماعات حیات وحش و گونه های گیاهی و دیگر عوارض طبیعی دارد و ممکن است موجب تغییرات اکولوژی در محیط زیست گردد(8).  افرادی چون، Yi-Yen و همکاران (2009)، David -Weaver (1999)، Sheng-Hshing و همکاران(2005) و Wenjun (2003) مطالعاتی در زمینه طبیعت­گردی و اثرات زیست محیطی آن و همچنین پایداری محیط زیست در کشورهای مختلف دنیا انجام داده اند. نتایج مطالعات آن­ها به ارزش اقتصادی و همچنین به بحث پایداری محیط زیست در جریان طبیعت­گردی می­پردازد. Gossling (1999)، در مطالعه خود بیان کرده که طبیعت­گرد می­تواند در حفاظت محیط زیست در کشورهای در حال توسعه نقش اساسی داشته باشد، اگر چه با وجود نیازمندی­های اکوتوریسم این پدیده مشکل است، بنابراین در بلند مدت گردشگری احتیاج به آموزش، مدیریت و ابزارهای کنترل داشته و می توان از طریق گرفتن هزینه، انگیزه تمایل به حفظ محیط زیست را افزایش داد.  Sayed و  Langawi (2003)، در مطالعه خود با عنوان حفاظت منابع زیستی       به­واسطه توسعه گردشگری بیان کردند که محیط زیست با جانوران و گیاهان (جانداران) مرتبط بوده که این جانداران دارای ظرفیت خاصی برای پذیرش تغییرات محیطی هستند.  بنابراین حفاظت محیط زیست دارای پیچیدگی­های زیادی بوده و نیازمند کاربرد تکنیک­های طبیعت­گردی جهت حفاظت می­باشد. Wunder  (2000)،  گردشگری و انگیزه های اقتصادی آن را  مورد بررسی قرار داده و چنین بیان می­کند که صنعت گردشگری با توجه به درآمد و سود اقتصادی حاصل از آن در اثر توسعه یافتگی دارای انگیزه­های نگه­داری و حفاظت از محیط زیست می­باشد. Shrestha  و همکاران (2007)، در مطالعه خود، به بررسی مطلوبیت زیست محیطی منطقه رودخانه آپالاچیکولا در فلوریدا به تحلیل تقاضای بازدیدکنندگان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که بازدیدکنندگان برای هر روز به طور متوسط 18/74 دلار پرداخت می کنند. Lee  و  Han  (2002)، ارزش تفریحی پنج پارک ملی در کره جنوبی را به طور متوسط 54/10 دلار برای هر خانواده در سال به­دست آوردند. Sattout  و همکاران (2007)، ارزش تفریحی جنگل های سرو در لبنان را 43/42 دلار در سال برای هر خانواده محاسبه نمودند. Leinhoog  و MacMillan  (2007)، ارزش نواحی بیابانی در ایسلند را 16/243 یورو در سال برآورد کردند. امیرنژاد و رفیعی (1388)، با استفاده از روش ارزش­گذاری مشروط و مدل لاجیت، به برآورد ارزش مطلوبیت محیط زیست منطقه گردشگری عباس آباد بهشهر پرداختند. آن ها داده های مورد نیاز مطالعه خود را از طریق پرسشنامه جمع آوری کرده و نتیجه گرفتند که متغیر درآمد فرد و تحصیلات بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان جهت استفاده از مطلوبیت محیط زیست اثر مثبت داشته و متغیر سن افراد بر تمایل به پرداخت آن­ها اثر منفی داشته است. خداوردیزاده و همکاران (1387)، در مطالعه خود به برآورد ارزش تفریحی روستای کندوان اقدام نموده و برای بررسی عوامل موثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، الگوی لاجیت ( به روش حداکثر راست نمایی) را مورد استفاده قرار دادند. نتیجه مطالعه آن ها نشان داد که متغیرهای تحصیلات، جذابیت روستا، درآمد و قیمت پیشنهادی اثر معنی داری روی احتمال به پرداخت افراد دارد. امامی میبدی و قاضی (1387) به برآورد ارزش تفریحی پارک ساعی در تهران پرداختند. آن ها برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از مدل لاجیت استفاده کرده و نتیجه گرفتند که متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک 1840 ریال برای هر بازدید است. زاهدی (1382)، در مطالعه چالش­های طبیعت­گردی نتیجه گرفت که تحت عنوان طبیعت گردی، خسارات جبران ناپذیری بر منابع طبیعی وارد آمده است و در واقع منافع اقتصادی حاصل از طبیعت گردی به حدی جذاب بوده که مانع توجه به سایر آثار آن شده است.  نوری و نوروزی آورگانی (1384)، به ارزیابی توان محیطی دهستان چغاخور استان چهارمحال بختیاری جهت توسعه گردشگری پرداختند. آن­ها با بیان این نکته که این منطقه دارای توان­ها و منابع متنوع محیطی اعم از آب کافی، خاک حاصل­خیز و پدیده­های طبیعی وانسانی جاذب گردشگری است، اشاره می­کنند در صورت برنامه­ریزی و استفاده مناسب از آن­ها بسیاری از مشکلات منطقه  از بین می­رود. نتیجه بررسی آن­ها نشان می­دهد تمامی سطح منطقه برای توسعه گردشگری از توان بالایی برخوردار است.

استان یزد که در 700 کیلومتری جنوب تهران قرار گرفته به واسطه موقعیت خاص طبیعی خود از نظر گردشگری زمین شناختی و طبیعت گردی مطلوبیت خاصی دارد. یزد به عنوان یکی از کانون­های مدنی ایران مرکزی، دارای جاذبه­های محیطی و فرهنگی متعددی است که بعضا به واسطه ثبت میراث های اقلیمی و زمین شناختی تاثیرگذار بر مدنیت به عنوان مکان­های گردشگری معرفی می­شوند. این بعد از مقوله گردشگری که با سیاست­گذاری­های توسعه گردشگری در ایران بسیار سازگارتر و جنبه­های معرفتی و علمی آن شاخص تر و بارزتر از جنبه­های تلذذی است، می­تواند به عنوان محوری در آموزش­های غیرکلاسیک و معمول تلقی شود و در بالا بردن سطح دانش و بینش محیطی افراد به ویژه جوانان نقش عمده و اساسی ایفا نماید. مکان های گردشگری زمین شناختی یزد به واسطه شرایط استثنایی فرهنگی و پالئو اقلیم خود پتانسیل­های بالقوه مطلوبی در این زمینه دارد به ویژه آن که با داشتن سرزمینی بیابانی از یک سو و ارتفاعات 4000 متری در شیرکوه جاذبه­های بی نظیری در گردشگری زمین شناختی و طبیعت­گردی فراهم آمده است(24). اگر چه گردشگری در زمان­های قدیم نیز به عنوان مقوله ای اجتماعی در جوامع مختلف معمول و مرسوم بوده است اما باید اذعان نمود که در عصر ما بیش­تر ازدیدگاه اقتصادی، به عنوان یک فعالیت ناگزیر و ضرورتی اجتماعی مطرح می شود و سهمی مهم در درآمد ملی برای آن منظور می­گردد و برنامه ریزان و سیاست­گذاران به عنوان یکی از محورهای پر اهمیت درآمد ملی بدان نگاه می­کنند. این نکته را هم نمی­توان کتمان نمود که در چند دهه­ اخیر پر رونق شدن این فعالیت و تحرکی که این مجموعه از فعالیت­های بشری می­تواند بر بخش های دیگر اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی بگذارد موتور اصلی چنین نگاهی بوده است، لذا هدف این مطالعه بررسی ارزش طبیعت­گردی حفاظت از محیط زیست منطقه تفریحی- گردشگری شیرکوه یزد می­باشد.

روش بررسی

در این مطالعه برای اندازه­گیری تمایل به پرداخت افراد از پرسشنامه انتخاب دوگانه دو بعدی استفاده شده است. در این روش، ابتدا پاسخ­گویان در مواجه شدن با قیمت پیشنهادی تحت یک موقعیت بازار فرضی، فقط پاسخ بلی یا خیر می­دهند و سپس بر اساس جواب فرد به پیشنهاد اول، پیشنهاد دیگری مورد پرسش قرار می­گیرد و سپس وضعیت اجتماعی- اقتصادی افراد با متغیرهایی مانند سن، میزان تحصیلات، تعداد افراد خانواده و میزان درآمد پاسخ­گویان مورد سنجش قرار می­گیرد. پاسخ­گویان در مواجه شدن با قیمت پیشنهادی جهت حفظ محیط که به طور ماهیانه ارایه می­شود می­توانند پاسخ مثبت و یا منفی بدهند که اگر جواب مثبت باشد مبالغ تمایل به پرداخت پیشنهاد می شود که از 500 تومان شروع و به سمت بالا افزایش می­یابد تا حداکثر مقدار ممکن که فرد تمایل به پرداخت آن را دارد محاسبه شود.  با توجه به این­که فرمت پرسشنامه طراحی شده دارای یک متغیر وابسته با انتخاب دو گانه است و به یک مدل کیفی انتخابی نیاز دارد،  در این تحقیق بدین منظور از مدل لاجیت استفاده شده است (25).

مدل رگرسیونی که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است، به صورت زیر است:

(1)  

که y متغیر وابسته بوده و تمایل به پرداخت را جهت حفاظت از محیط نشان می دهد. اگر فرد حاضر به پرداخت مبلغی برای حفاظت از پارک باشد y یک خواهد بود و اگر فرد تمایلی به پرداخت نداشته باشد y   صفر است.

x₁= مبلغ پیشنهادی، x₂= درآمد فرد، x₃ = سن،x₄ = تحصیلات، x₅= بعد خانوار.

احتمال (p₁) اینکه فرد یکی از پیشنهادها (x_i) را بپذیرد بر اساس مدل رگرسیونی لاجیت به صورت رابطه زیر بیان می­شود.

(2)    

U مطلوبیت غیرمستقیمی است که فرد از تفریح در منطقه به دست می آورد و ∆u تفاضل مطلوبیت حاصل از تمایل و عدم تمایل به پرداخت برای ارزش حفاظتی است.

اطلاعات لازم از 372 پرسشنامه که با روش نمونه گیری تصادفی که در فصل بهار 88 جمع آوری شده است استخراج گردید. روش نمونه گیری مورد استفاده در این مطالعه، روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد. برای محاسبه تعداد نمونه لازم در روش نمونه گیری تصادفی ساده از فرمول  Cochran (1977) استفاده شده است و تعداد نمونه بر اساس میانگین و واریانس جامعه آماری به وسیله 30 پیش پرسشنامه که در چند نوبت(روز) تکمیل شده، تعیین گردید.

پارامترهای مدل لاجیت با استفاده از روش حداکثر راست نمایی[3] که رایج ترین تکنیک برای تخمین مدل لاجیت می باشد برآورد شد. سپس مقدار انتظاری تمایل به پرداخت به وسیله انتگرال گیری عددی در محدوده صفر تا بالاترین پیشنهاد، به صورت  رابطه زیر محاسبه شد (25).

(3)

 که در تابع فوق  بیانگر مقدار انتظاری تمایل به پرداخت است و    عرض از مبدا تعدیل شده است که بوسیله جمله اجتماعی– اقتصادی به جمله عرض از مبدا اصلی  اضافه شده است.

یافته ها

ویژگی های اجتماعی – اقتصادی پاسخ­گویان در جدول 1 ارایه شده است.

جدول 1- نتایج آماری ویژگی های اجتماعی- اقتصادی پاسخ­گویان

ماخذ: یافته های تحقیق

نتایج برآورد ضرایب متغیرهای توضیحی مدل لاجیت، سطوح معنی­داری آماری آن­ها و تاثیرگذاری­های این متغیرها بر متغیر

وابسته با استفاده از روش حداکثر راستنمایی برای تعیین ارزش حفاظتی منطقه مورد مطالعه در جدول شماره (2) آورده شده است.

جدول 2- نتایج برآورد ضرایب متغیرهای توضیحی مدل لاجیت

 ***سطح معنی داری 1%، **سطح معنی داری 5%، * سطح معنی داری10%.

ماخذ: یافته های تحقیق

علامت ضریب برآورد شده متغیر پیشنهاد مبلغ، منفی است که نشان می دهد که اگر مبلغ پیشنهادی برای ارزش حفاظتی افزایش یابد احتمال بله در تمایل به پرداخت مبلغ کاهش می یابد. بر اساس اثر نهایی این متغیر (0282/0-) ، افزایش یک ریال در مبلغ پیشنهادی به افراد، احتمال پذیرش مبلغی جهت حفاظت این منطقه معادل 0282/0 واحد کاهش می یابد. علامت ضریب برآورد متغیر درآمد مثبت است که نشان می دهد اگر درآمد افراد  منطقه افزایش یابد احتمال بله در تمایل به پرداخت نیز افزایش می یابد و بر اساس اثر نهایی متغیر درآمد (4565/0)، افزایش یک ریال درآمد احتمال پذیرش مبلغی جهت حفاظت از این منطقه را معادل 4565/0 واحد افزایش می دهد. متغیر تحصیلات نیز دارای ضریب مثبت و معنی دار می باشد که نشان می دهد تحصیلات عامل مثبتی در احتمال بله برای تمایل به پرداخت می باشد و بر اساس اثر نهایی این متغیر، افزایش تحصیلات، احتمال پذیرش مبلغی برای حفاظت از این منطقه را، معادل 2278/0 واحـد افزایش می دهد. متغیر معنی دار دیگر، متغیر سن است. علامت ضریب برآورد شده این متغیر منفی است که نشان می دهد اگر سن افراد افزایش یابد، احتمال بله در تمایل به پــرداخت کاهـش می یابد، بنابراین بر اساس اثر نهایی متغیر سن، یک واحد افزایش در متغیر سن، احتمال پذیرش مبلغی جهت حفاظت از این منطقه را معادل 3423/0 واحد کاهش می دهد.

مقدار انتظاری متوسط تمایل به پرداخت که ارزش حفاظتی منطقه را ارایه می کند، بعد از تخمین پارامترهای مدل لاجیت، به وسیله انتگرال گیری عددی در محدوده صفر تا پیشنهاد بیشینه به صورت رابطه زیر محاسبه شده است.

(4)                       

متوسط تمایل به پرداخت افراد برای حفاظت منطقه 195/762  تومان در هر ماه است. با توجه به میانگین بعد خانواده که برابر 1/4 نفر است. هر خانواده حاضر است به طور متوسط 3125 تومان ماهانه جهت حفاظت از منطقه بپردازد. به عبارت دیگر هر خانواده برای لذت تفریح از این منطقه حاضر است در سال مبلغ 18750 تومان را برای حفاظت از منطقه مورد نظر بپردازد (افراد فقط شش ماه اول سال از این منطقه تفریحی استفاده می کنند، بنابراین مبلغ پرداختی شش ماه خانواده  برای کل سال در نظر گرفته می­شود).

بحث و نتیجه گیری

در این مطالعه با استفاده از متغیرهایی مانند درآمد، تحصیلات، سن، اندازه خانواده و همچنین متغیر پیشنهاد مبلغ پرداختی، احتمال تمایل به پرداخت افراد منطقه جهت حفاظت از منطقه تفریحی – گردشگری شیر کوه برآورد گردید. نتیجه مطالعه نشان می­دهد که متغیرهای درآمد و سطح تحصیلات دارای تاثیر مثبتی بر تمایل به پرداخت مبلغی جهت حفاظت از منطقه هستند. بنابراین با افزایش درآمد و سطح تحصیلات امکان پرداخت و تمایل به پرداخت افراد برای حفاظت از منطقه تفریحی بیش­تر می شود. در واقع با افزایش درآمد، خانوارها برای گذراندن اوقات فراغت توجه بیش­تری به تفریح و گردشگری در زندگیشان خواهند داشت و مسلما تمایل آنان برای هزینه های گردشگری افزایش می یابد. متغیرهای مبلغ پیشنهادی و سن افراد دارای تاثیر منفی بر تمایل به پرداخت

افراد برای حفاظت منطقه می­باشد. با افزایش مبلغ پیشنهادی (به عنوان هزینه حفاظت منطقه گردشگری)، افراد تمایل کمتری به پرداخت این مبلغ دارند. به عبارت دیگر با افزایش مبلغ پیشنهادی جهت حفاظت منطقه، توانایی افراد برای پرداخت به واسطه کاهش قدرت خرید آنان کاهش و با کاهش مبلغ پیشنهادی توانایی پرداخت آن ها افزایش می یابد. با بالا رفتن سن، به علت کاهش توانایی جسمی افراد، تمایل به گردش آن ها کاسته شده و به تبع آن، تمایل آنان برای پرداخت هزینه های حفاظتی منطقه نیز کاهش می یابد.  قدر مسلم موفقیت همه جانبه زمانی حاصل خواهد شد که برنامه­ریزی برای گردشگری با اشکال مختلف آن به گونه­ای صورت گیرد که بهبود زندگی ساکنان آن منطقه و یا کشور را به همراه داشته باشد و راهکارها و شیوه­های حفاظت از محیط زیست محلی و جاذبه­های طبیعی هم به گونه­ای برنامه ریزی و مدیریت شود که بتواند حامیان و دوست داران طبیعت را افزایش دهد که در این خصوص مهم­ترین برنامه، استفاده از خود مردم منطقه و نزدیک منطقه گردشگری است، زیرا آن ها به لحاظ تجربی و عملی با طبیعت منطقه آشنایی بیش­تری دارند و در صورتی که رفاه آن ها وابسته به حفظ منطقه موردنظر باشد از هیچ اقدام حفاظتی منطقه کوتاهی نخواهند کرد.

پیشنهادها

- با توجه به ارزش اقتصادی بالای برآورد شده برای حفاظت منطقه مورد مطالعه جهت گردشگری، لازم است از گسترش فعالیت های صنعتی مخرب محیط زیست جلوگیری شود، زیرا منجر به کاهش جاذبه های گردشگری منطقه شده و بدین ترتیب رونق گردشگری منطقه را کاهش می دهد.

- از آن جایی که امکانات منطقه می تواند عامل مؤثری بر جذب گردشگر باشد، مسئولان مناطق گردشگری می توانند با ارایه امکانات بیش­تر ( امکانات بهداشتی، حمل و نقل، تفرجگاهی، تفریحی و غیره) بر این صنعت تأثیرگذار باشند و باعث گسترش صنعت گردشگری و افزایش درآمد منطقه شوند.

- با توجه به این که روند حرکت جامعه به سمت افزایش تحصیلات و درآمد است و این دو عامل دارای تأثیر مثبتی بر تقاضای گردشگری می باشد، انتظار بر این است که در آینده میزان تقاضای گردشگری افزایش یابد لذا حفظ و توسعه مناطق گردشگری توسط سیاستگذاران باید در اولویت قرار گیرد.

منابع

1. Vaze, P., 1998. System of environment and economic accounting (SEEA). London: ONS, U. K.
2. Ashim, G. B., 2000. Green national accounting: why and how? Environment and Development
               Economics, 5: 25-48.
3. Guo, Z., Xiao,X. gan, Y.,  Zheng, Y., 2001. Ecosystem functions, services and their values a case study  in Xingshan country of China. Ecological Economics, 38: 141-154. 
4. خداوردیزاده، محمد؛ حیاتی، باب اله؛ کاوسی کلاشمی، محمد. «برآورد ارزش تفرجی روستای توریستی کندوان آذربایجان شرقی با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط». علوم محیطی، شماره (5) 4، تابستان 1387،  43-52.
5. نویل گر، جان. نقش پارک های ملی در توسعه اقتصادی و اجتماعی. ترجمه هنریک مجنونیان. تهران: دفتر محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست، 1369.
6. سازمان اکوتوریسم. جستاری درباره مفهوم طبیعت گردی یا جهانگردی زیست محیطی(اکوتوریسم). تهران: مرکز تحقیقات و مطالعات ایرانگردی و جهانگردی، 1380.
7. کهن، گوئل. «صنعت توریسم و توسعه پایدار نمادی از مدیریت پویا». محیط شناسی، ، شماره 21 و 22، 1377، 79-90.         
8. ادینگتون، جی ام. اکولوژی، فعالیت های تفریحی و صنعت جهانگردی. ترجمه اسماعیل کهرم. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست،1374.
   1. Yi-Yen wu, Wang, H., feng Ho, Yu., 2009. urban ecotourism: Defining and assessing  dimension dimensions using Fuzzy number construction. Tourism management.Pp1-5.
   2. David B. W., 1999.  Magnitude of ecotourism in Costa Rica and Kenta. Annals of  tourism Research, Vol, 26, No. 4pp.792-816.
   3. Sheng-Hshing T. ur., Lin, Yu-C., Hui, Je., 2005. Evaluating ecotourism                    sustainability from the integrated perspective of resource, community and tourism. Tourism management 27.
   4. Wenjun, L., 2003. Environmental management indicator for ecotourism in china, s nature  reserves: a case study in tianmushan nature reserve. Tourism management 25.
   5. Gossling, S., 1999. Ecotourism: a means to safeguard biodiversity and ecosystem  functions? Ecological 29: 303-320.
   6. Sayed, M. Al, Langawi, A., Al. 2003. Biological resources conservation through ecotourism development. Journal of arid environments 54: 225-236.
   7. Wunder, S., 2000. Analysis ecotourism and economic in centives- an empirical approach. Ecological­ Economics 32: 465-476.
   8. Shrestha, R. K., Stein, T. V., Clark, J., 2007. Valuing nature-based recreation in public natural reads of the Apalachicola River region, Florida. Journal of Environmental  Management, 85: 977-985.
   9. Lee, C. and Han, S., 2002. Estimating the use and preservation values of national parks tourism resources using a contingent valuation method. Tourism Management, 23: 531-540.
   10. Sattout, E.J., S. N. Talhouk, Caligari, P. D. S., 2007. Economic value of cedar relics in Lebanon: An application of contingent valuation method for conservation. Ecological Economics. 61: 315-322.
   11. Leinhoog, N., and MacMillan, D., 2007. Valuing wilderness in Iceland: Estimation of WTA and WTP using the market stall approach to contingent valuation. Land Use Policy. 24:289-295.
   12. امیرنژاد، حمید؛ رفیعی، حامد. « ارزش گذاری اقتصادی مطلوبیت محیط زیست ( مطالعه موردی منطقه گردشگری جنگل عباس آباد بهشهر، استان مازندران)». مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره (16)3، پاییز 1388، 260-269.
   13. امامی میبدی، علی؛ قاضی، مرتضی. « برآورد ارزش تفریحی پارک ساعی در تهران با استفاده از روش ارزش­گذاری مشروط (CV)». فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، شماره (12) 36، 1387،  187-202.
   14. زاهدی، شمس السادات. «چالش­های توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم». شماره (7) 3، 1382،  89-103.
   15. نوری، سید هدایت اله؛ نوروزی آورگانی، اصغر. «ارزیابی توان محیطی برای توسعه توریسم در دهستان چغاخور». مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، 1384، 13- 28.
   16. نوجوان، محمدرضا؛ میر حسینی، سید ابوالقاسم. «ژئوتوپ های یزد و جاذبه های آن». جغرافیا و توسعه،  شماره 13، 1388، 47-60.
   17. گجراتی، دامور. مبانی اقتصاد سنجی(جلد دوم). ترجمه حمید ابریشمی. چاپ سوم، تهران:  موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1383.
       1. Cochran, W. G., 1977. Sampling Techniques. 3^ra edition, Whley & Sons, Inc, USA, 428pp.