بررسی کیفیت آب شرب چاه ها ی حوزه لواسانات کوچک

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورههجدهم، شماره سه، پاییز 95

بررسی کیفیت آب شرب چاه ها ی حوزه لواسانات کوچک

مهساعاطفه[1]

لعبت تقوی[2]*

Taghavi_Lobat@yahoo.com

محمدرضا خانی[3]

آیدا بیاتی[4]

مجتبی صیادی[5]

چکیده

زمینه وهدف: نقش و اهمیت آب در زندگی و سلامت انسان موضوعی آشکار است و حقیقتی روشن تر این که منابع تأمین کننده آب شرب چه سطحی یا زیرزمینی در معرض آلودگی قرار دارند و کمبود منابع مطمئن جایگزین، امروزه به یکی از پیچیده ترین مشکلات جوامع بشری تبدیل شده است. بر این اساس هر عاملی که به لحاظ کیفی و کمی منابع را مورد تهدید قرار دهد با حساسیت مورد توجه قرار می گیرد . با توجه به تأمین بخش زیادی از آب شرب روستاهای شمیرانات از آب زیرزمینی و هم چنین به دلیل وجود باغات و مصرف کود و سموم در این منطقه، پایش کیفیت آب های زیرزمینی ضروری می باشد. هم چنین به واسطه استقرار برخی از چاه های شرب در روستاهای لواسانات بررسی پتانسیل اثرگذاری آلودگی بر این چاه ها و آنالیز آب این چاه ها الزامی می باشد.

روش بررسی: در این پژوهش 4 حلقه چاه در چهار روستای هنزک، انباج، کند علیا و کند سفلا در طی دو دوره تیر و آذرماه مورد نمونه برداری قرار گرفتند و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب با رعایت شرایط استاندارد در آزمایشگاه معتمد محیط زیست مورد آنالیز قرار گرفت .

یافته ها: طبق یافته های بدست آمده، کلیه پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب محدوده  پژوهش درحوزه لواسانات کوچک با استانداردهای کشوری مطابقت داشت و تنها پارامترهای فسفات، فلوراید، سختی کل و منیزیم کمی بالاتر ازحداستاندارد می باشد.

بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج حاصله و مقایسه آن با استانداردهای موجود برای مصارف شرب ازطریق نمودارشولر کیفیت آب در حد نسبتاً مطلوبی می باشد.

واژه های کلیدی: کیفیت آب شرب، آب زیرزمینی، آلودگی، لواسانات

Investigation of the quality of drinking water wells in Lavasan-e Kouchak district

Mahsa Atefeh[6]

Lobat Taghavi [7]*

Taghavi_Lobat@yahoo.com

Mohammad Reza Khani [8]

Aida Bayati [9]

Mojtaba Sayadi[10]

Abstract

Bachground and Objective: Role and importance of water in life and health of human being is a clear matter and  it is evident to everyone and more clear reality is that drinking water resources whether surface or underground in various ways is posed to pollution and shortage of ensured resources alternatives today has become one of most complicated problems in human society.Based on above,every factor which qualitatively and quantitavely treats resources ,will be followed with sensivity and considered.With considering that providing large part of drinking water in villages of Shemiran province from underground water and also because of existance of farm lands and gardens and use of fertilizers and poisens in this area ,examining quality of underground water is prompt.Also,because of establishing some wells of drinking water in Lavasanat village,so potential of effecting pollution to these wells and water analysis of waters are necessary.

Method: In this research,4 no. wells in 4 villages called Hanzak,Anbaj,Kond olia and Kond sofla in two period of July and December are sampled and physical and chemical properties of water by adapting standard conditions and in trustful laboratory of environment ministry have been analysed .

Findings: Based on findings and comparing them with existing standards, all of the physiochemical parameters of water were consistent with astandard state and only Phosphate, Fluoride, Magnesium and Total Hardness are slightly higher than astandard.

Discussion and Conclusion: Based on results and comparing them with existing standards for drinking use by Schuler diagram, quality of water is relatively in suitable range.

Key Words: Quality of drinking water, Underground Water, Pollution, Lavasanat

مقدمه

آب از دیرباز و از بدو پیدایش، نقش اساسی در ادامه زندگی و طبیعتا موجودیت انسان ایفاکرده است. حجم کل آب روی زمین 1360000 کیلومتر مکعب تخمین زده شده است که 96 تا 97 درصد آن را آب شور اقیانوس ها و دریاها و بقیه شامل آب شیرین می باشد که فقط بخش کوچکی حدود 6% از آن به عنوان آب آشامیدنی در دسترس می باشد (1,2). دراین میان منابع آب زیرزمینی با حدود 31%  ازکل آب، سهم بسزایی درتامین آب شرب جمعیت درحال رشددارد (3).

تامین آب سالم و بهداشتی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های انسان در جوامع به ویژه در جوامع درحال توسعه مطرح می باشد. نیاز آبی حدود 90%  از شهرها و 40%  نیاز بخشی کشاورزی در سراسر جهان از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود در نتیجه کیفیت آب‌های زیرزمینی بسیار مهم می‌باشد (4).

همچنین با توجه به ذخیره منابع آب موجود در جهان و سهم اندک آب‌های زیرزمینی به عنوان منابع آب شیرین قابل استحصال، حفظ کمی و کیفی این منابع گرانبها در حد مطلوب ضروری است. زیرا که آلودگی به همراه آب در چرخه طبیعت از میان جویبارها، نهرها، خاک‌ راه‌های زیرزمینی میگذرد و انسان و موجودات دیگر را متأثر می‌سازد (5). هم‌چنین نزولات جوی در منطقه می‌تواند باعث جاری شدن فاضلاب در سطح خاک و نفوذ به سفرههای آب‌زیرزمینی گردد که در نتیجه موجب آلودگی چاه آب شرب گردد (6).

لذا برای این که این منابع مهم سالم بمانند لازم است در صورت آلودگی بتوان منابع آلوده را به سرعت شناسایی نموده و روند گسترش آلودگی را پیش‌بینی و تمهیدات لازم جهت پاکسازی و جلوگیری از گسترش آن بعمل آید (7).

درتعریف سفره‌های آب زیرزمینی می توان بیان کرد که در اثر بارش برف، باران، تگرگ و رخنه آن در زمین و نیز در اثر نفوذ  بخشی از آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها به زمین، جریان‌های آب زیر زمینی پدید می‌آیند. (8).

بررسی خصوصیات شیمیایی یک نمونه آب مستلزم تجزیه شیمیایی آن می‌باشد. تجزیه شیمیایی کامل یک نمونه آب زیر زمینی عبارت است  از تعیین غلظت کلیه مواد معدنی موجود در آن، اندازه‌گیری pH ، هدایت الکتریکی آب و کل مواد جامد محلول (TDS) می‌باشد(9).

خصوصیات فیزیکی آب‌های زیر زمینی شامل رنگ، کدورت، دما، مزه و بو می‌باشد.

منبع آلودگی آب‌ زیر زمینی می‌تواند از موارد شهری، صنعتی و یا کشاورزی باشد (10). آب‌های زیر زمینی ممکن است از طریق منابع نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای آلوده گردند، منبع غیر نقطه‌ای شامل روان آب‌های شهری و کشاورزی می‌باشد که از نقاط مختلف تخلیه می‌شوند.  اغلب فاضلاب روی زمین یا در طول کانال‌های زهکشی طبیعی به نزدیکترین پیکره آبی وارد می‌شوند و منجر به آلودگی آب ها می گردد. (11).

درطبقه‌بندی آب برای مصارف شرب، یکی ازنمودارهایی که برای تعیین کیفیت آب برای شرب استفاده می شود نمودار شولراست که بادرنظرگرفتن و ارزیابی پارامترهای TDS, TH ,Na ,Cl   آب ها رابه گروههای خوب، قابل قبول، مناسب، بد، قابل شرب درشرایط اضطراری و غیرقابل شرب تقسیم می کند.

درایران تحقیقاتی برروی چاه های آب شرب دربرخی مناطق انجام گرفته است. که دراین میان تحقیق سانازجعفری، بررسی اثرسموم درچاه های شرب روستاهای شهرستان شمیرانات در سال 89 توسط دستگاهGC-ECD  و GC-MS، که نهایتا میزان سموم درآب شرب چاه های منطقه مورد مطالعه کم تر ازحداستاندارد (7 ). همین طور درتحقیق دیگری توسط اسکندری در سال 90 تاثیر کودهای شیمیایی برمنابع آب شرب در تهران رامی توان بیان نمود بود که باتوجه به پایین بودن غلظت نیترات وپتاسیم، مصرف کودهای شیمیایی دراین منطقه درحدبهینه است. (3). درسال1391 مطالعه ای توسط ادریس حسین زاده وهمکاران باهدف بررسی کیفیت آب شاخه راست رودخانه ساروق شهرستان تکاب با استفاده ازشاخص ویلکوکس وشولر انجام گرفت. (12).

همچنین مطالعه سفره آبدار آبرفتی Rhone در سوئیس وکاهش کل جامدات محلول آب زیرزمینی در این دشت توسط Schurch & Vuataz  درسال 2000 ازدیگرمواردی است که می توان به آن اشاره کرد(13).

بحث آلودگی چاه های آب شرب موضوع مقاله حاضراست. بدین منظور ابتدا بعد ازنمونه برداری از آب چاه ها در منطقه مطالعاتی به بررسی بار آلودگی روستاها برچاه های آب شرب ازطریق تعیین و آنالیزفیزیکی و شیمیایی نمونه آب براساس دستورالعمل های کتاب استاندارد متد سال 1992پرداخته شد، سپس آب منطقه از لحاظ کیفیت شرب مورد بررسی قرارگرفت. بخش پایانی نیز به جمع بندی و تحلیل نتایج اختصاص دارد.

در این پژوهش سعی بر آن است که مسائل مربوط به کیفیت آب‌های آشامیدنی چاه های حوزه لواسانات بررسی و همچنین مقایسه مقادیر بدست آمده با استاندارد ملی آب شرب ایران مورد مطالعه و مقایسه  قرارگیرد.

موادوروش ها   

روش تحقیق، مطالعات کتابخانه ای، مطالعات میدانی و آزمایشگاهی بوده است. در این تحقیق با توجه به وجود اراضی و باغات به شکل گسترده درمنطقه شمیرانات و واقع شدن چاه های آب شرب در پایین دست، چهار حلقه چاه در چهار روستای هنزک، انباج، کندعلیا و کندسفلا انتخاب گردید.

زمان تحقیق و نمونه ‌برداری در دو نوبت تیرماه و آذر ماه سال 1391 به طول انجامید. دراولین گام اطلاعات مکانی (مختصات جغرافیایی) چاه ها با استفاده از GPS تخمین زده شد که درجدول 1 آمده است.

جدول 1- مشخصات چاه‌های انتخابی مورد نمونه‌برداری

Table 1- Geographical location of selective sampling wells

پس از انتخاب مکان‌های نمونه‌برداری، نمونه‌برداری به صورت دستی و لحظه‌ای با استفاده از ظروف شیشه‌ای به حجم 1 لیتر انجام شد. بدین صورت که ابتدا ظروف توسط اسید سیتریک و سپس آب مقطر شستشو داده شد. پس از پر شدن به صورت لبریز و گذاشتن درپوش، اطلاعاتی از جمله نام منطقه و تاریخ نمونه‌برداری بر روی آن درجه گردید. سپس نمونه‌ها برای انجام آزمایشات فیزیکی و شیمیایی آب به آزمایشگاه معتمد سازمان محیط زیست واقع در تهران منتقل گردیدند. تمام نمونه ها باروش استاندارد متد سال 1992 اندازه گیری شدند، سپس با استاندارد ملی آب شرب ایران شماره 1053 مقایسه گردید.

پس ازبدست آوردن پارامترهای فیزیکی شیمیایی درآزمایشگاه، کیفیت آب منطقه ازلحاظ شرب با استفاده از دیاگرام شولر موردآنالیز قرارگرفت و درنهایت باتوجه به نتـایج بدست آمده می توان گفت که آب منطقه درکدام محدوده قراردارد.

نمودارشولرکه با درنظرگرفتن وارزیابی پارامترهای TDS, TH ,Na ,Cl ,  آب ها را بـه گروه هــای مختلف تقسیم می کند. (14) .

جدول 2- روش اندازه‌گیری ، کد روش و دستگاه مورد استفاده برای پارامترهای مورد نظر

Table 2- Initial characteristic of measurement procedure, code and devices model

یافته ها

براساس اندازه گیری های انجام شده، نتایج بدست آمده از تحقیق بر روی کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب شرب چاه‌های روستاهای هنزک، انباج، کندعلیا و کندسفلا به ترتیب در نمودارهای 1 تا 6  آورده شده است.

جدول 3- حد استاندارد پارامتر های فیزیکی و شیمیایی آب شرب

Table 3- Standard level for different parameters of drinking water

نمودار 1- میزان پارامترهای اندازه گیری شده در چاه های منتخب آب شرب روستاهای حوزه لواسانات کوچک تیر ماه 91

Figure 1- The parameters measured in wells of drinking water in rural areas of small Lavasanat July 2012

نمودار 2- میزان پارامترهای اندازه گیری شده در چاه های منتخب آب شرب روستاهای حوزه لواسانات کوچک آذر ماه 91

Figure 2- The parameters measured in wells of drinking water in rural areas of small Lavasanat December 2012

نمودار 3- میزان پارامترهای اندازه گیری شده در چاه های منتخب آب شرب روستاهای حوزه لواسانات کوچک تیر ماه 91

Figure 3- The parameters measured in wells of drinking water in rural areas of small Lavasanat July 2012

نمودار 4- میزان پارامترهای اندازه گیری شده در چاه های منتخب آب شرب روستاهای حوزه لواسانات کوچک آذر ماه 91

Figure 4- The parameters measured in wells of drinking water in rural areas of small Lavasanat December 2012

نمودار 5- میزان پارامترهای اندازه گیری شده در چاه های منتخب آب شرب روستاهای حوزه لواسانات کوچک تیر ماه 91

Figure 5- The parameters measured in wells of drinking water in rural areas of small Lavasanat July 2012

نمودار 6- میزان پارامترهای اندازه گیری شده در چاه های منتخب آب شرب روستاهای حوزه لواسانات کوچک آذر ماه 91

Figure 6 - The parameters measured in wells of drinking water in rural areas of small Lavasanat December 2012

نتایج آنالیز مربوط به هر چاه در منطقه مطالعاتی به صورت زیر بیان شده است :

درچاه هنزک میزان پارامترهای قلیائیت کل و منیزیم در آذرماه بیشتر از تیرماه می‌باشد.

هم‌چنین میزان پارامترهای سختی کل، کلسیم، کلرور، نیترات، فسفات و فلوراید در مرحله دوم نمونه برداری بیشتر می‌باشد. که میزان فسفات و فلوراید از حد استاندارد بالاتراست.

در چاه انباج میزان قلیائیت کل، نتیرات، منیزیم و کلرور در آذر ماه نسبت به تیر ماه بیش‌تر می‌باشد. هم‌چنین میزان سختی کل و کلسیم پایین‌تر از حد استاندارد و میزان فلوراید و فسفات بالاتر از حد استاندارد بوده ولی در مجموع این پارامترها در تیر ماه نسبت به آذر ماه از میزان بالاتری برخوردار هستند.

درچاه کندعلیا میزان قلیائیت کل و نیترات در آذرماه در مقایسه با تیرماه بالاتر می‌باشد.

میزان نیترات پایین‌تر از حد استاندارد بوده و در آذرماه در قیاس با تیرماه از میزان بالاتری برخوردار است. اما میزان فلوراید، سختی کل، منیزیم، کلسیم، فسفات و کلرور در مرحله اول بالاتر از مرحله دوم می‌باشد. که میزان فلوراید و فسفات نیز در نوبت اول از حد استاندارد بالاتر می باشد.

درچاه کندسفلا میزان قلیائیت کل و نیترات در آذرماه بالاتر از تیر می‌باشد. و هم‌چنین مقدار سختی کل، کلرور، فسفات، کلسیم و منیزیم و فلوراید در ماه تیربالاترین میزان را نسبت به ماه آذر داشته است. لازم به ذکر است که میزان پارامتر منیزیم, فسفات و فلوراید در ماه تیر بالاتر ازحد استاندارد می‌باشد.

با توجه به نتایج بدست آمده تمامی پارامترهای اندازه‌گیری شده در محدوده استاندارد می‌باشد و تنها پارامترهای فسفات و فلوارید در کلیه چاه‌های مطالعاتی و هم‌چنین پارامتر سختی کل و منیزیم در چاه کند سفلا در ماه تیر بالاتر از میزان استاندارد می‌باشد.

 با استفاده از نتایج تجزیه و تحلیل آب‌چاههای مطالعاتی، کیفیت آب منطقه از لحاظ شرب توسط دیاگرام شولر، بررسی گردید که نتایج به ترتیب در نمودارهـای 7 تا 14 مشـاهـده می شود.

باتوجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که آب منطقه در محدوده خوب و قابل قبول می باشد.

بحث ونتیجه‌گیری

طبق نتایج حاصله از مطالعه‌ای که بر روی کیفیت فیزیکوشیمیایی آب شرب چاههای مورد نظر انجام گرفت، میزان pH، هدایت الکتریکی، کدورت، کل جامدات محلول (TDS)، کایتون‌ها و آنیون‌ها کم‌تر از میزان تعیین شده در مؤسسه استاندارد ملی آب شرب ایران شماره 1053 بوده است.

قابل ذکر است پارمترهای فسفات و فلوراید در کلیة چاه‌ها و هم چنین پارامتر سختی کل و منیزیم در چاه کند سفلا در ماه تیربالاتر از میزان استاندارد می‌باشد.

میزان پارامترفسفات و فلوراید درکلیه چاه های مطالعاتی به ترتیب کمی بالاتر از 2/0 و 4/2 میلی گرم استاندارد می باشد. حضور شوینده‌ها، فاضلاب‌های خانگی سطحی و فضولات حیوانی، عبور آب های جاری (رودخانه ها) از اراضی و باغات و احتمال نفوذ برخی از حشره کش ها ومواد زائد شیمیایی به خاک و آب را می توان از مهم‌ترین علل بالا رفتن این دوپارامتر در آب ذکر کرد. میزان منیزیم درچاه کندسفلا  67 میلی گرم برلیترمی باشد که از حداستاندارد 50 میلی گرم برلیتر، بالاتربوده که ناشی از مواد معدنی فرومنیزیمی موجود در سنگ‌های آذرین می باشد. هم چنین به دلیل وجود املاح خاصی که شامل کایتون‌هایی از جمله منیزیم، کلسیم، آهن و منگنز است، میزان سختی این چاه 18 میلی گرم برلیتر بالاتراز میزان استاندارد می باشد. . اگرچه شایان ذکر است که تعیین علل افزایش پارامترهای مذکور از حد استاندارد نیاز به بررسی ها و شناسایی دقیق تر منابع آلودگی به ویژه در فصول مختلف دارد.

آب چاه های منطقه مطالعاتی از لحاظ شرب درمحدوده خوب و قابل قبول قراردارد.

در مطالعات گذشته که زیرنظرشرکت آب و فاضلاب روستایی استان تهران، توسط مهفام اسکندری(3) و سانازجعفری(7) انجام گرفت، کلیه پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب درحدمطلوب و مجاز پایین تر از حد استاندارد گزارش شده و تنها پارامترهای سختی کل ومنیزیم کمی بالاتر ازحد استاندارد مجاز بوده است. در نتیجه به نظر میرسد ازکود شیمیایی درحد بهینه استفاده شده و میزان سموم مورد استفاده کمتر از حـــد استــاندارد می باشد. همچنین در تحقیقات دیگری که با استفاده از نمودار شولر انجام گرفته است می توان به تحقیق مرتضی بیگلری (15) اشاره نمود. در این تحقیق آب سد طالقان غیر قابل شرب می باشد درصورتی که درتحقیق حاضر،  نتایج نمودارشولر گویای آن است که آب منطقه در محدوده خوب و قابل قبول است. که می تواند ناشی از توجه و پیگیری متولیان امر در شرکت آب و فاضلاب روستایی باشد.

این پژوهش نهایتا طی دو دوره انجام شد با توجه به این که نتایج پژوهش حاضر از دو بار نمونه برداری در تیر و آذر ماه می باشد، جهت ارائه یک برنامه مدیریتی به منظور بهبود آب چاه های لواسانات کوچک نیاز به مطالعات دقیق تر به همراه اندازه گیری پارامترهای دیگر همچون فلـزات سنگین، سمــوم و ... می باشد.

تشکروقدردانی

از شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تهران و آزمایشگاه معتمد سازمان محیط زیست به خاطر همکاری بی دریغشان در مراحل نمونه برداری و انجام آزمایش ها تشکر و قدردانی می شود.

منابع

1. Saylor, J. and Patterson,   N., 2002.  Iron, manganese, and sulfate concentration in treated and untreated water samples of wells at the ray’s town field station.  Ecological Research, No.4, pp.52-56
2. چولکی ،  اسداله،  "بررسی میزان نیتریت و نیترات منابع آب شرب ایلام"،  پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست،  دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست، 1384.
3. اسکندری، مهفام، "بررسی اثرات کودهای شیمیایی برمنابع آب زیرزمینی روستاهای شمیرانات"،  پایان نامه کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست،  1390.
4. خزاعی- سید حسین، "پیش بینی میزان نفوذ کود نیتراته در لایه های مختلف خاک و تاثیر بر کیفیت آب زیرزمینی در منطقه محمودآباد مازندران"-  همایش ملی بهداشت محیط دانشگاه شهید بهشتی، 1386- تهران- ایران.
5. توکلی، سعید، "بررسی وضعیت شیمیایی و بیولوژیکی سفره آب زیرزمینی شرق شهر شیراز"، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست،  دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران،  دانشکده محیط زیست،  1384.
6. رهنما - محمد باقر،  "پیش بینی روند گسترش آلودگی در سفره های آب زیرزمینی"- سومین همایش کشوری بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان ، 1380- کرمان-ایران.
7. جعفری، ساناز،  " بررسی تاثیر سموم دفع آفات کشاورزی برکیفیت آب شرب چاه های محفوره روستاهای شمیرانات"،  فصلنامه علمی- پژوهشی آب وفاضلاب، 1391،  شماره  81 : صفحات 119-129.
8. خستو، حمیدرضا، " آلودگی میکروبی در منابع آب زیرزمینی روستاهای شهرستان اسلامشهر"،  فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، بهار 1389،  دوره 12.  شماره 1: صفحات 195- 200.
   1. Vidal, M., 2000.  Spatial and temporal hydro chemical changes in ground water under the contaminating effects of fertilizers and wastewater.  Environmental Management, Vol.60, pp215-225
   2. اسماعیلی کاشف،  عبدالعزیز و ابراهیمی ساعتی،  مجید، " مهندسی آب های زیرزمینی"،  انتشارات سیمای دانش، 1388.
   3. مختاری آذر،  اکبروهمکاران،  " بررسی پارامترهای کمی وکیفی فاضلاب های بیمارستانی شهرتهران"،  فصلنامه علوم وتکنولوژی محیط زیست،  بهار1391،  دوره چهارم، شماره یک.
   4. حسین زاده،  ادریس وهمکاران،  "بررسی کیفیت شاخه راست رودخانه ساروق تکاب براساس شاخص ویلکوکس و پهنه بندی آن توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی"،  مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران،  1392،  دوره 23،  شماره 103: صفحات 77- 87.
      1. Schurch, M., Vuataz, F., 2002.  Hydro chemical multi parameter log analysis in a shallow, heterogeneous alluvial aquifer (Wallis Canton, Switzerland). Bulletin for Applied Geology, Vol.7, No.1, pp. 3-18
      2. Chitradevi, S., Sridhar, S.G.D., 2011. Water quality studies of ground water in the proximity of River Noyyal, Tiruppur, South India.  International Journal of Environmental Sciences, Vol.2, No.1
      3. بیگلری،  مرتضی، " مدیریت زیست محیطی منابع آلاینده حوزه آبخیز سدطالقان"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست،1389.